Για τις νεότερες γενιές δεν είναι ταμπού να δειπνούν μόνοι τους και ιδίως στο εξωτερικό το φαινόμενο είναι πλέον μια πραγματικότητα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε συνηθίσει να τρώμε μόνοι μας. Για κάποιους και μόνο στην σκέψη ακούγεται περίεργο. Ειδικά στην Ελλάδα, το γεύμα ή το δείπνο συνέβαινε πάντοτε παρουσία άλλων. Ήταν μια ευκαιρία να συνομιλήσουμε με φίλους, οικογένεια, ακόμα και συναδέλφους, να γελάσουμε, να πούμε τα νέα μας, να φλερτάρουμε, να κουτσομπολέψουμε.
Σήμερα όμως, τα πράγματα αλλάζουν. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως αποφασίζουν να δειπνούν μόνοι τους. Τα δεδομένα του OpenTable μάλιστα, δείχνουν ότι το 68% των GenZs και των Millennials έχουν φάει μόνοι τους σε ένα εστιατόριο τον τελευταίο χρόνο. Επιπλέον, οι κρατήσεις για σόλο δείπνο στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί κατά 64% από το 2019, και 85% στην Μεγάλη Βρετανία.
Φταίει ότι ζούμε μια ζωή σε fast forward και ότι αναζητούμε περισσότερο ποιοτικό και προσωπικό χρόνο σε μια καθημερινότητα που βομβαρδίζεται από συνεχή ερεθίσματα, ή ότι μπουχτίζουμε από εικόνες και ιστορίες ανθρώπων στα social media και θέλουμε να εστιάσουμε στο τώρα μας; Όποιος και αν είναι ο λόγος, το solo dining μετατρέπεται σε μια τάση που κερδίζει έδαφος κυρίως ανάμεσα στις νέες γενιές. Ωστόσο, παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι άνθρωποι αισθάνονται όλο και πιο άνετα να κάνουν πράγματα μόνοι τους -από το να πάνε σινεμά μέχρι να εξερευνήσουν νέες πόλεις-, για πολλούς το να μπουν σε ένα πολυσύχναστο εστιατόριο, να ζητήσουν τραπέζι για έναν και να καθίσουν να απολαύσουν ένα γεύμα χωρίς παρέα μπορεί να μοιάζει ντροπιαστικό και άβολο. Γιατί λοιπόν είναι ακόμα τόσο δύσκολο να δειπνήσει κανείς μόνος του;
“Τραπέζι για έναν, παρακαλώ”
Ο αριθμός των σόλο γευμάτων αυξάνεται σταθερά. Η έκθεση του OpenTable για το 2023 επιβεβαίωσε την σημαντική αυτή αύξηση των κρατήσεων για σόλο δείπνο κατά τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Αυτό οφείλεται βέβαια σε διάφορους παράγοντες: περισσότεροι άνθρωποι που ζουν μόνοι τους, η κανονικοποίηση των σόλο ταξιδιών, η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας και η αυξανόμενη αναγνώριση ότι ο χρόνος που περνάει κανείς μόνος του μπορεί να είναι τόσο ενδυναμωτικός όσο και αναζωογονητικός.
Ωστόσο, παρά αυτές τις πολιτιστικές αλλαγές, τα καταστήματα εστίασης έχουν αργήσει να προσαρμοστούν. Ενώ τα fast-casual εστιατόρια και οι καφετέριες ανταποκρίνονται καλά στους μεμονωμένους πελάτες, τα εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας και τα παραδοσιακά εστιατόρια συχνά υστερούν. Ένας θαμώνας μπορεί να καθίσει στο μπαρ -ακόμη και όταν θα προτιμούσε ένα τραπέζι- ή να τοποθετηθεί σε μια απομακρυσμένη γωνιά, σαν να θέλει το μαγαζί να ελαχιστοποιήσει το πόσο φαίνεται στους τρίτους. Σε άλλους μπορεί το μαγαζί να αρνηθεί ακόμα και εντελώς την κράτηση, καθώς τα εστιατόρια δίνουν προτεραιότητα σε μεγαλύτερες παρέες για οικονομικούς λόγους. Όλα αυτά μας απομακρύνουν συχνά ακόμα περισσότερο από την ιδέα τού να δειπνούμε μόνοι μας.
Το κοινωνικό στίγμα της μοναξιάς
Γιατί όμως το να τρώμε μόνοι σας μοιάζει τόσο διαφορετικό από, ας πούμε, το να ψωνίζουμε μόνοι μας ή το να πηγαίνουμε μόνοι μας βόλτα στο πάρκο; Μέρος της δυσφορίας προέρχεται από τις μακροχρόνιες κοινωνικές αφηγήσεις που εξισώνουν το φαγητό με την κοινότητα και τη σύνδεση. Τα γεύματα παραδοσιακά συμβαίνουν ανάμεσα σε παρέες -οικογενειακά δείπνα, ραντεβού, επαγγελματικά γεύματα-, καθιστώντας το φαγητό βασικό μέρος του κοινωνικού δεσμού. Όταν κάποιος όμως τρώει μόνος του, συχνά πιστεύει ότι οι υπόλοιποι που τον παρατηρούν μπορεί να κάνουν αρνητικές υποθέσεις όπως: Είναι μοναχικός; Τον έστησαν; Μήπως δεν έχει φίλους;
Οι ψυχολόγοι το αποκαλούν «φαινόμενο του προβολέα» -την τάση δηλαδή να υπερεκτιμούμε το πόσο πολύ οι άλλοι παρατηρούν ή ενδιαφέρονται για το τι κάνουμε. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πολύ απορροφημένοι στα γεύματά τους για να δώσουν προσοχή, οι μοναχικοί θαμώνες συχνά αισθάνονται υπερ-συνειδητοποιημένοι για τη μοναξιά τους, πιστεύοντας ότι τα κοντινά τραπέζια τους κρίνουν αρνητικά. Η πολιτισμική προετοιμασία παίζει επίσης ρόλο. Σε πολλά μέρη του κόσμου, ιδίως σε κολεκτιβιστικές κοινωνίες, το να τρώει κανείς μόνος του θεωρείται ασυνήθιστο ή και αξιοθρήνητο. Ακόμα και στην αμερικανική κουλτούρα, η οποία δίνει έμφαση στην ατομικότητα, εξακολουθεί να υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα που εξισώνει το να τρως μόνος σου με θλίψη ή αποτυχία -ιδιαίτερα για τις γυναίκες.
#SoloDining
Είναι όμως το να τρώτε μόνοι σας στην πραγματικότητα τόσο άβολο όσο φαίνεται; Ή είναι απλώς θέμα αντίληψης; Ένας αυξανόμενος αριθμός υποστηρικτών και θαμώνων υποστηρίζει το τελευταίο. Γι’ αυτούς, το να τρώνε μόνοι τους δεν είναι μια μοναχική πράξη, αλλά μια απελευθερωτική πράξη. Δεν υπάρχει λόγος να συμβιβαστεί κανείς σχετικά με το πού θα πάει, τι θα παραγγείλει ή πόσο θα μείνει. Η εμπειρία της εστίασης μπορεί να μετατοπιστεί από τη συζήτηση στο ίδιο το φαγητό και από τις κοινωνικές επιδόσεις στην απλή απόλαυση.
Τα εστιατόρια στις μεγάλες πόλεις αρχίζουν να το αντιλαμβάνονται αυτό. Ορισμένα έχουν αρχίσει να προσφέρουν «πάγκους του σεφ» σχεδιασμένους με γνώμονα τους μοναχικούς πελάτες, παρέχοντας μια καθηλωτική θέα στην κουζίνα. Άλλα πειραματίζονται με κοινοτικά τραπέζια που επιτρέπουν στους ανθρώπους να δειπνήσουν μόνοι τους μαζί, ή ακόμη και να προσφέρουν κίνητρα όπως εκπτώσεις σε βιβλία ή κάρτες συζήτησης για να κάνουν την εμπειρία λιγότερο απομονωτική. Υπάρχει επίσης μια μικρή αλλά αυξανόμενη διαδικτυακή κοινότητα ενθουσιωδών ατόμων που τρώνε μόνοι τους, οι οποίοι μοιράζονται συμβουλές και συστάσεις. Hashtags όπως το #TableForOne ή το #SoloDining εμφανίζονται στο Instagram και το TikTok, αμφισβητώντας το στίγμα και γιορτάζοντας τις χαρές των μοναχικών γευμάτων.
Ραντεβού με τον εαυτό μας
Καθώς οι κοινωνικές συμπεριφορές συνεχίζουν να εξελίσσονται, η κουλτούρα της εστίασης θα πρέπει να ακολουθήσει. Η εμπειρία του να τρώει κανείς μόνος του δεν χρειάζεται να είναι γεμάτη ντροπή ή δυσφορία. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι βαθιά ικανοποιητική -μια πράξη αυτοφροντίδας, μια στιγμή παύσης σε έναν θορυβώδη κόσμο. Σαν να βγαίνουμε ένα ραντεβού με τον εαυτό μας.
Για να το πετύχουμε αυτό, τα εστιατόρια θα πρέπει να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο εξυπηρετούν τους μοναχικούς πελάτες. Οι οικοδεσπότες και οι σερβιτόροι θα πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε να αποφεύγουν να κάνουν αμήχανα σχόλια «Μόνο ένας;». Το πιο σημαντικό βέβαια είναι ότι οι ίδιοι οι πελάτες πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν την επιλογή τους, να διαλέγουν το καλύτερο τραπέζι του μαγαζιού, να παραγγέλνουν επιδόρπιο χωρίς ντροπή και να απολαμβάνουν κάθε μπουκιά χωρίς περισπασμούς. Άλλωστε το φαγητό μπορεί να γίνει μια εντελώς προσωπική υπόθεση, όσο μπορεί να γίνει και μια άκρως επικοινωνιακή εμπειρία. Το αν θα επιλέξουμε να επικοινωνήσουμε με τον εαυτό μας ή και με άλλους, είναι απλά στην ευχέρειά μας.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image