Το Eye Filmmuseum στο Άμστερνταμ, παρουσιάζει μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για τη δημιουργό που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως μέρος ενός πυκνού δικτύου καλλιτεχνικών σχέσεων.
Η έκθεση με τίτλο Tilda Swinton – Ongoing δίνει ζωή σε αυτές τις σχέσεις, μετατρέποντάς τες σε μια καθηλωτική εμπειρία για το κοινό. Η Swinton παρουσιάζεται όχι ως σταρ αλλά ως συνεργάτιδα, φίλη, συνοδοιπόρος. Γι’ αυτό και η έκθεση βασίζεται σε οκτώ δημιουργούς με τους οποίους έχει χτίσει βαθιές, μακρόχρονες σχέσεις.
Ανάμεσά τους βρίσκεται ο Pedro Almodóvar, ο σημαντικότερος Ισπανός σκηνοθέτης των τελευταίων σαράντα ετών, που παρουσιάζει την ταινία The Human Voice (2020) προσαρμοσμένη ειδικά για τον χώρο της έκθεσης. Ο Luca Guadagnino, ο Ιταλός σκηνοθέτης πίσω από το Call Me By Your Name και το Suspiria, δημιουργεί ένα νέο, ιδιαίτερα προσωπικό φιλμικό πορτρέτο, αλλά και ένα γλυπτό αποκλειστικά για την έκθεση.
Συνεργασίες που έγιναν θεμέλιο μιας καριέρας
Η Joanna Hogg, μία από τις σημαντικότερες Βρετανίδες σκηνοθέτιδες της εποχής μας, ανασυνθέτει μαζί με τη Swinton το Flat 19, μια πλήρη αναπαράσταση του διαμερίσματος που μοιράζονταν τη δεκαετία του ’80, έναν χώρο όπου ο θεατής δεν παρατηρεί απλώς, αλλά σχεδόν «ανακαλεί» το παρελθόν. Στον αντίποδα, ο Jim Jarmusch, ο Αμερικανός σκηνοθέτης του ανεξάρτητου σινεμά, μετατρέπει πλάνα από το The Dead Don’t Die σε εντελώς νέα εγκατάσταση, με καινούργιο μοντάζ, επεξεργασία εικόνας και πρωτότυπη ηχητική παλέτα.
Ο Olivier Saillard, ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ιστορικούς μόδας και επιμελητές, δημιουργεί μαζί με τη Swinton μια πολυήμερη καλλιτεχνική δράση, όπου η προσωπική της γκαρνταρόμπα (κοστούμια από ταινίες, φορέματα από επίσημες εμφανίσεις και οικογενειακά κοιμίλια) παρουσιάζεται ως μια μορφή ζωντανής ιστορίας. Παράλληλα, ο Tim Walker, ο Βρετανός φωτογράφος μόδας που αναγνωρίζεται διεθνώς για τις ονειρικές, μεγαλοπρεπείς εικόνες του, φωτογραφίζει τη Swinton στο οικογενειακό της σπίτι, επικεντρώνοντας στη γενεαλογική συνέχεια. Ο Apichatpong Weerasethakul, ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης-εικαστικός, δημιουργεί μια εγκατάσταση σχεδιασμένη γύρω από τη σιωπή, το φως και την αόρατη παρουσία. Μια συνομιλία με το πνεύμα του τόπου και του χρόνου.
Κεντρικό πυλώνα της έκθεσης αποτελεί επίσης ο Derek Jarman, ο Βρετανός σκηνοθέτης και εικαστικός. Η σχέση της Swinton με τον Derek Jarman υπήρξε καθοριστική: εκείνος της έδωσε τον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο και για εννέα χρόνια υπήρξαν στενοί συνεργάτες, με τη Swinton να γίνεται μούσα και δημιουργική συνοδοιπόρος του. Το μουσείο παρουσιάζει μια εικαστική εγκατάσταση βασισμένη σε απόσπασμα από την ταινία The Last of England (1987), ως φόρο τιμής σε αυτή τη βαθιά καλλιτεχνική σύνδεση. Παράλληλα, η έκθεση συνοδεύεται από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ταινιών με περισσότερους από 40 τίτλους από την καριέρα της Swinton. Από τις ανεξάρτητες συνεργασίες της έως τις ταινίες που γνώρισαν μεγάλη απήχηση. Συζητήσεις με όλους τους συνεργάτες της (Almodóvar, Jarmusch, Hogg, Guadagnino, Saillard, Weerasethakul) φωτίζουν το πώς δημιουργήθηκαν οι κοινές διαδρομές τους και τι σημαίνει για την ίδια η έννοια της «σχέσης» στην τέχνη.
Η διαδρομή της Tilda Swinton γίνεται εδώ ένα σύνολο από συναντήσεις και κοινές στιγμές. Το Eye Filmmuseum τις συγκεντρώνει κάτω από την ίδια στέγη, προσκαλώντας τον επισκέπτη να τις παρακολουθήσει σαν κεφάλαια μιας πορείας που συνεχίζει να γράφεται.
Info: Tilda Swinton – Ongoing, έως τις 8 Φεβρουαρίου 2026, στο μουσείο Eye Filmmuseum, eyefilm.nl/TildaSwinton
Φωτογραφίες: Eye Filmmuseum