Πώς κατατάσσονται σύμφωνα με τους Financial Times τα σχολεία που ορίζουν το μέλλον της επιχειρηματικής εκπαίδευσης.
O Δεκέμβριος είναι ο κατ’ εξοχήν μήνας της αξιολόγησης για το ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό τοπίο. Όλα τα business schools της Ευρώπης παίρνουν μια βαθιά ανάσα και… κοιτάζουν προς την ίδια κατεύθυνση: την κατάταξη European Business School Rankings των Financial Times. Δεν είναι μία ακόμη λίστα για το «καλύτερο MBA», ούτε ένας ακόμη διαγωνισμός πρεστίζ με παραθυράκια και… αγορασμένα βραβεία. Αλλά ένας ολοκληρωμένος καθρέφτης της επιχειρηματικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη, γιατί συνδυάζει πέντε διαφορετικές αξιολογήσεις, από MiM και MBA μέχρι EMBA και executive education. Ένα πολυεργαλείο, δηλαδή, που δεν απαριθμεί απλώς τη φήμη των σχολών, αλλά μετρά πραγματικά αποτελέσματα: μισθούς αποφοίτων, διεθνοποίηση, ποιότητα προγραμμάτων, ισορροπία μεταξύ ακαδημαϊκής διδασκαλίας και εταιρικής πρακτικής.
Στην πορεία των χρόνων, βέβαια, οι πρώτες θέσεις καταλαμβάνονται σχεδόν πάντα από τα ίδια ιδρύματα. Υπάρχει, όμως, μια ιδιαίτερη άμιλλα μεταξύ τους και η διαφορά μιας θέσης μετράει πολύ στο πρεστίζ κάθε ιδρύματος. Κι αυτό, διότι τα στοιχεία, βάσει των οποίων γίνεται η αξιολόγηση, σύμφωνα με τους FT είναι και «μετρήσιμα» και «χειροπιαστά». Δεν βασίζονται, δηλαδή, στην υποκειμενική άποψη κάποιων δημοσιογράφων, έστω και εξειδικευμένων.
Στην κορυφή της λίστας
Για το 2025 στην πρώτη θέση βρέθηκε το γαλλικό INSEAD (Institut Européen d’Administration des Affaires), που εμφανίζεται βέβαια σαν ένας οργανισμός σχεδόν… πολυεθνικός, με campus στη Γαλλία, αλλά και τη Μέση Ανατολή, Ευρώπη και ΝΑ Ασία (Άμπου Ντάμπι και Σιγκαπούρη). Συνδυάζει υψηλές επιδόσεις τόσο σε MiM όσο και σε EMBA και διατηρεί την πρώτη θέση για δεύτερη χρονιά. Η κυριαρχία του μοιάζει να στηρίζεται στο διεθνές αποτύπωμα, στο δίκτυο αποφοίτων που κατευθύνει στελέχη προς όλες τις ηπείρους, αλλά και σε ένα MiM που κερδίζει διαρκώς έδαφος έναντι των παραδοσιακών MBA.
Από κοντά βρίσκεται το επίσης HEC Paris, μια σχολή που λόγω παλαιότητας δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι η σχολή που πρωτεύει στα αποτελέσματα που εμφανίζουν τα στελέχη/απόφοιτοί της μέσα στα πρώτα χρόνια καριέρας, δηλαδή δημιουργεί έτοιμους επαγγελματίες. Στην τρίτη θέση η London Business School επιβεβαιώνει ότι το Λονδίνο, παρά τις αναταράξεις των τελευταίων ετών, παραμένει μητρόπολη της οικονομικής εκπαίδευσης. Η LBS ξεχωρίζει όχι τόσο για το MBA της (που παραμένει, βέβαια, από τα κορυφαία παγκοσμίως), αλλά για τα open executive προγράμματα, τα οποία φαίνεται να προσελκύουν στελέχη που θέλουν να ανανεώσουν δεξιότητες χωρίς να παγώσουν την καριέρα τους. Πιο χαμηλά βρίσκουμε ένα ακόμη γαλλικό το ESCP (École Supérieure de Commerce de Paris) χτίζει πάνω στην πολυεθνική του ταυτότητα με campus από το Λονδίνο ως το Βερολίνο και από τη Μαδρίτη ως το Τορίνο. Κατέχει την πρώτη θέση του στο Executive MBA πανευρωπαϊκά. Η πρώτη πεντάδα κλείνει με την IESE (Instituto de Estudios Superiores de la Empresa) από τη Βαρκελώνη της Ισπανίας.
Πέρα από τις σχολές-ναυαρχίδες, η κατάταξη του 2025 αναδεικνύει και μια σταθερή αλλαγή στη νοοτροπία. Το University of St Gallen στην Ελβετία, κορυφαίο παγκοσμίως στο MiM για 14η συνεχόμενη χρονιά, δείχνει ότι τα MiM δεν είναι πια ένα «σκαλοπάτι» αλλά μια ξεκάθαρη επιλογή υψηλής απόδοσης σε μια αγορά που αναζητά τεχνοκρατικές δεξιότητες και άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Tο επίσης ελβετικό IMD (Institute for Management Development), από την άλλη, παραμένει πρωτοπόρο στα custom executive προγράμματα, εκεί όπου εταιρείες ζητούν κάτι απόλυτα προσαρμοσμένο στις δικές τους ανάγκες.
Δεν επιβραβεύεται μόνο η φήμη αλλά και η ευελιξία
Σχολές με διεθνή παρουσία και με δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με εταιρείες, με προγράμματα που δεν είναι «ένα μέγεθος για όλους», κερδίζουν έδαφος σε σχέση με πιο παραδοσιακά ιδρύματα. Η ζήτηση για κλασικά MBA μπορεί να έχει πέσει σε ορισμένες χώρες, αλλά το ενδιαφέρον για εξειδικευμένα MiM και executive σχολές έχει εκτοξευθεί. Αυτό φαίνεται και στην κατάταξη.
Αυτή η μετατόπιση μοιάζει να στέλνει ένα βαθύτερο μήνυμα: οι υποψήφιοι δεν αναζητούν πλέον απλώς ένα «χρυσό χαρτί» ή ένα «πτυχίο με πρεστίζ». Προτιμούν σχολές που μπορούν να τους συνοδεύσουν σε μια καριέρα που αλλάζει διαρκώς, που απαιτεί συνεχή δια βίου μάθηση και προγράμματα που ανανεώνονται με τους ρυθμούς της αγοράς.
Η γεωγραφική διάσταση παίζει επίσης ρόλο. Σχολές που λειτουργούν σαν δίκτυα πολλών πόλεων, όπως το ESCP, ή σαν παγκόσμιες πλατφόρμες, όπως το INSEAD, δείχνουν ότι το μοντέλο του «ενός και μοναδικού campus» ίσως βρίσκεται σε φάση υποχώρησης. Η διεθνοποίηση αποτελεί πλέον οργανικό κομμάτι της μάθησης, κάτι σαφώς περισσότερο από ένα εξάμηνο Erasmus. Για τους μελλοντικούς υποψηφίους, η κατάταξη λειτουργεί σαν ένας χάρτης επιλογών. Όσοι στοχεύουν σε διεθνή καριέρα με άξονα την καινοτομία θα βρουν στα πρώτα ιδρύματα της λίστας ισχυρά ακαδημαϊκά «οικοσυστήματα». Όσοι θέλουν μια πιο τεχνοκρατική, ακαδημαϊκή διαδρομή, θα στραφούν σε σχολές μετά την πρώτη δεκάδα. Στελέχη που ήδη εργάζονται, αλλά αναζητούν άμεση αναβάθμιση δεξιοτήτων, έχουν μπροστά τους τα εκτελεστικά προγράμματα που προσφέρουν σχεδόν όλα τα ιδρύματα της λίστας.
Η πλήρης λίστα με το Top-30 των ευρωπαϊκών Business Schools για το 2025, όπως προκύπτει από το συνολικό ranking των Financial Times.
1. INSEAD – Institut Européen d’Administration des Affaires (Fontainebleau, Γαλλία)
2. HEC Paris – École des Hautes Études Commerciales de Paris (Jouy-en-Josas, Γαλλία)
3. London Business School – London Business School (Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο)
4. ESCP Business School – École Supérieure de Commerce de Paris (Παρίσι, Γαλλία)
5. IESE Business School – Instituto de Estudios Superiores de la Empresa (Βαρκελώνη, Ισπανία)
6. SDA Bocconi School of Management – Scuola di Direzione Aziendale Bocconi (Μιλάνο, Ιταλία)
7. ESSEC Business School – École Supérieure des Sciences Économiques et Commerciales (Cergy, Γαλλία)
8. University of St Gallen – Universität St. Gallen (St. Gallen, Ελβετία)
9. EDHEC Business School – École des Hautes Études Commerciales du Nord (Λιλ, Γαλλία)
10. EMLyon Business School – École de Management de Lyon (Λυών, Γαλλία)
11. Imperial College Business School – Imperial College London Business School (Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο)
12. Copenhagen Business School – Handelshøjskolen (Κοπεγχάγη, Δανία)
13. IE Business School – Instituto de Empresa (Μαδρίτη, Ισπανία)
14. Warwick Business School – University of Warwick Business School (Κόβεντρι, Ηνωμένο Βασίλειο)
15. University of Oxford – Saïd Business School (Οξφόρδη, Ηνωμένο Βασίλειο)
16. University of Cambridge – Judge Business School (Κέιμπριτζ, Ηνωμένο Βασίλειο)
17. Rotterdam School of Management – Erasmus Universiteit Rotterdam (Ρότερνταμ, Ολλανδία)
18. NOVA School of Business and Economics – Universidade NOVA de Lisboa (Λισαβόνα, Πορτογαλία)
19. Mannheim Business School – Universität Mannheim Business School (Μάνχαϊμ, Γερμανία)
20. Católica Lisbon School of Business & Economics – Universidade Católica Portuguesa (Λισαβόνα, Πορτογαλία)
21. Stockholm School of Economics – Handelshögskolan i Stockholm (Στοκχόλμη, Σουηδία)
22. IMD – International Institute for Management Development (Λουγκάνο, Ελβετία)
23. Trinity Business School – Trinity College Dublin Business School (Δουβλίνο, Ιρλανδία)
24. Audencia Business School – Audencia Nantes School of Management (Ναντ, Γαλλία)
25. Neoma Business School – NEOMA Business School (Ρουέν, Γαλλία)
26. Grenoble Ecole de Management – Groupe Grenoble École de Management (Γκρενόμπλ, Γαλλία)
27. SKEMA Business School – School of Knowledge Economy and Management (Σοφία Αντίπολις / Λιλ / Λουίζιανα campuses)
28. Bayes Business School – City, University of London Business School (Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο)
29. Toulouse Business School – TBS Education (Τουλούζη, Γαλλία)
30. Strasbourg Business School – Université de Strasbourg Business School (Στρασβούργο, Γαλλία)