Σε μια εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται με ταχύτητα, ακόμη και οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της παραδέχονται ότι δεν γνωρίζουν ακριβώς τι θα ακολουθήσει.
Στο Pantheon η Maddie, μια έφηβη που υφίσταται εκφοβισμό στο σχολείο, αρχίζει να λαμβάνει μηνύματα από έναν μυστηριώδη άγνωστο που ισχυρίζεται ότι είναι ο προσφάτως αποθανών πατέρας της, David. Η συνείδησή του έχει μεταφορτωθεί στο cloud μετά από μια πειραματική σάρωση εγκεφάλου και ο ίδιος μπορεί να επικοινωνεί μαζί της μέσω του υπολογιστή της. Αυτό είναι το σενάριο της σειράς Pantheon, του anime που παρακολουθούν εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο και μαζί με αυτούς και ο Sam Altman, ο CEO της OpenAI.
Η πλοκή της σειράς σίγουρα συγκαταλέγεται, θα σκεφτεί κανείς, στις σειρές επιστημονικής φαντασίας. Όταν όμως ο Altman μιλάει για το ότι ούτε ο ίδιος δεν γνωρίζει τι πρόκειται ακριβώς να συμβεί στο μέλλον της τεχνολογικής προόδου της ΑΙ, τότε ξαφνικά η σειρά γίνεται ίσως πιο προφητική από ότι φανταστική. Ο ίδιος, Διευθύνων Σύμβουλος της OpenAI, έχει επανειλημμένα τονίσει ότι, ενώ οι προοπτικές της τεχνητής νοημοσύνης είναι τεράστιες, το ίδιο ισχύει και για τις αβεβαιότητες που την περιβάλλουν. Από τις ανησυχίες σχετικά με τις ρυθμιστικές, ηθικές και κοινωνικές συνέπειες, έως τα βαθιά φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος όταν το μυαλό μπορεί να μεταφορτωθεί σε ψηφιακούς χώρους.
Pantheon: Καθρέφτης ή προειδοποίηση
Η σειρά κινουμένων σχεδίων Pantheon, που δημιουργήθηκε από τον Craig Silverstein και βασίζεται σε διηγήματα του Ken Liu, προσφέρει μια φανταστική εικόνα για το πώς θα μπορούσε να είναι ένα μέλλον με εξαιρετικά προηγμένη τεχνολογία. Η πλοκή και η υποθετική τεχνολογία της σειράς διασταυρώνονται με ενδιαφέρον τρόπο με τις ανησυχίες του Altman.
Πιο συγκεκριμένα, το Pantheon διαδραματίζεται σε έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη συνείδηση μπορεί να μεταφορτωθεί στο «σύννεφο» -ένα σύστημα ψηφιακών όντων γνωστών ως Uploaded Intelligences (UI). Η ιστορία ακολουθεί την Maddie Kim, μια έφηβη που ανακαλύπτει μηνύματα στο διαδίκτυο από κάποιον που ισχυρίζεται ότι είναι ο πατέρας της, ο David, ο οποίος πέθανε πρόσφατα αλλά «ζει» σε μορφή UI. Επίσης, εμπλέκει και ευρύτερες συνωμοσίες και ηθικά διλήμματα, όπως ο Vinod Chanda, ένας μηχανικός υπολογιστών που μεταφορτώθηκε παρά τη θέλησή του, και ο Caspian Keyes, ένας ιδιοφυής έφηβος που μεγάλωσε σε ένα τεχνητό περιβάλλον. Αυτοί οι χαρακτήρες παλεύουν με την ταυτότητα, τον θρήνο, την ηθική, τη φύση της συνείδησης και τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία προσαρμόζεται όταν τα όρια μεταξύ ζωής και θανάτου δεν είναι πλέον σαφή. Η σειρά εκτιμάται από κριτικούς και κοινό για τα θέματα που θίγει τόσο ευθέως όσο και εμμέσως. Αυτά είναι:
Uploaded νοημοσύνη και υπερανθρωπισμός: Τι σημαίνει να υπάρχεις πέρα από τη βιολογία; Ποια δικαιώματα, ευθύνες και περιορισμούς έχουν τα ανεβασμένα στο cloud όντα; Πώς τα αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και πώς βλέπουν τα ίδια τον εαυτό τους;
Ηθική, συναίνεση και εξουσία: Η σειρά δείχνει τόσο τα θαύματα όσο και τις καταχρήσεις της τεχνολογίας. Ο Vinod σαρώνεται χωρίς την πλήρη συναίνεσή του, συνωμοσίες εμπλέκουν κυβερνήσεις και εταιρείες που εμπιστεύονται τα UI για παρακολούθηση ή έλεγχο.
Ταυτότητα, θλίψη και οικογένεια: Για χαρακτήρες όπως η Maddie, η τεχνολογία είναι βαθιά προσωπική. Το “ανεβάζω” δεν είναι μόνο ένα τεχνικό επίτευγμα αλλά αναγκάζει σε συναισθηματικές αναθεωρήσεις. Η απώλεια, η επανασύνδεση, η ενοχή και η νοσταλγία παίζουν κεντρικό ρόλο.
Κοινωνική αναστάτωση: Η ύπαρξη των UI προκαλεί κοινωνικές τριβές -τα νομικά πλαίσια είναι απροετοίμαστα, δημιουργείται φόβος στο κοινό, υπάρχει ανισότητα μεταξύ εκείνων που μπορούν να αντέξουν οικονομικά ή εκείνων που δεν μπορούν.
Το άγνωστο μέλλον σύμφωνα με τον Altman
Ο Sam Altman, δεν έχει κρύψει τις ελπίδες και τους φόβους του για την πορεία της τεχνητής νοημοσύνης. Σε συνεντεύξεις και δημόσια φόρουμ, έχει περιγράψει την τεχνητή νοημοσύνη ως «πολύ ισχυρή», αλλά έχει επίσης επισημάνει ότι απλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το πώς θα είναι η επίδρασή της. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι τα μελλοντικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να υποστηρίζουν πολύ μεγαλύτερη εξατομίκευση, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει ανησυχία σε πολλούς ανθρώπους. Οι διαφορές στις αξίες, τις απαιτήσεις και τις αντιλήψεις μεταξύ των χρηστών θα αναγκάσουν τους κατασκευαστές τεχνολογίας να λάβουν δύσκολες αποφάσεις. παραπληροφόρηση, η αυταρχική χρήση, η παρακολούθηση και η μεροληψία είναι όλες πιθανές παραμορφώσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αρνητικά αποτελέσματα. Οι παρατηρήσεις του στο Νταβός και σε άλλα μέρη δείχνουν ότι ο Altman έχει βαθιά συνείδηση τόσο των ελπίδων όσο και των κινδύνων της ΑΙ.
Ίσως όμως το πιο εντυπωσιακό είναι η παραδοχή του ότι, ακόμη και με όλα τα δεδομένα, την έρευνα και τη συνεργασία των ειδικών, πολλές προβλέψεις είναι βέβαιο ότι θα είναι λανθασμένες. Οι νέες τεχνολογικές επαναστάσεις συχνά μας εκπλήσσουν, τόσο με θετικό όσο και με αρνητικό τρόπο. Η κοσμοθεωρία του Altman δεν είναι λοιπόν ούτε τυφλός αισιοδοξισμός, ούτε αναπόφευκτη καταστροφή, αλλά προσεκτική προσδοκία. Ο ίδιος φαίνεται να προσπαθεί να προετοιμαστεί για πολλά πιθανά μέλλοντα -ακόμη και για κάποια που ίσως δεν θέλει να δει.
Φαντασία, προνοητικότητα και ευθραυστότητα
Αυτό που δείχνει λοιπόν το Pantheon, είναι ότι το πιο ευφάνταστο σενάριο συχνά δεν απέχει πολύ από τις σοβαρές αβεβαιότητες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ηγέτες της τεχνολογίας. Η τεχνολογία που κάποτε φαινόταν φουτουριστική -μεταφόρτωση του ανθρώπινου νου, οντότητες τεχνητής νοημοσύνης με σχεδόν αθανασία, η θόλωση των ορίων μεταξύ ζωής και μηχανής- είναι πλέον κάτι που τεχνολογικοί εμπειρογνώμονες, όπως ο Sam Altman, δεν μπορούν να απορρίψουν ως φαντασία. Αλλά ούτε μπορούν να ισχυριστούν ότι μπορούν να την προβλέψουν με ακρίβεια.
Τελικά, τόσο οι δημόσιες σκέψεις του Altman όσο και το Pantheon φαίνεται να συμφωνούν στο εξής: Το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι μια ευθεία γραμμή. Είναι ακατάστατο. Είναι ακαθόριστο. Είναι δικό μας να το διαμορφώσουμε και δικό μας να το προστατεύσουμε.
Εξωτερική φωτογραφία: IMDb