Τι σημαίνει αυτό για το δημογραφικό μείγμα, την αγορά ακινήτων και την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
Η είδηση είναι απλή αλλά βαρύνουσας σημασίας: τα στοιχεία δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο συνολικός πληθυσμός του Λονδίνου έχει διαβεί το ορόσημο των 9 εκατομμυρίων κατοίκων. Πρόκειται για μία στροφή που κλείνει (οριστικά;) το κεφάλαιο συρρίκνωσης μετά την πανδημία του COVID-19 και ανοίγει ένα καινούργιο για την ανάπτυξη, αλλά και τις πιέσεις που αυτή δημιουργεί.
Εδώ και χρόνια, βέβαια, το Λονδίνο έχει πάψει να είναι ένας μονολιθικός πληθυσμός λευκών Άγγλων και Αγγλίδων. Πρόκειται για ένα μωσαϊκό που αλλάζει ταχύτατα. Η απογραφή του 2021 και τα επεξηγηματικά δεδομένα του ONS δείχνουν ότι η πόλη παραμένει η πιο εθνοτικά πολύμορφη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Περίπου το 53,8% των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής (metropolitan London) δήλωσαν λευκή ταυτότητα στο σύνολο, αυτό δείχνει ότι η πλειοψηφία παραμένει, αλλά είναι ισχνή. Σημαντικά τμήματα του πληθυσμού, που υπολογίζονται σε πάνω από 40% συνολικά, ανήκουν σε ομάδες με καταγωγή ασιατική, αφρικανική, αφροκαραϊβική και, φυσικά, μεικτής.
Για την ακρίβεια, αυτά τα τμήματα του πληθυσμού καθορίζουν πια σε μεγάλο ποσοστό την αγορά εργασίας, τις καταναλωτικές συνήθειες και τις πολιτικές ισορροπίες της πόλης. Αυτή την πολυφωνία μπορεί κάποιος να την ερμηνεύσει ευχάριστα, ως σημάδι πολυπολιτισμικότητας, αλλά έχει και τα ζητήματά της: μεταφράζεται σε διαφορετικά δημογραφικά προφίλ ανά δήμο, με τη νεότητα να επικεντρώνεται στο κέντρο και τις επαγγελματικές ηλικίες (25–39) να κυριαρχούν στην καρδιά της οικονομικής δραστηριότητας.
Οι προβλέψεις για το μέλλον
Φορείς ανάλυσης και οργανισμοί της πόλης προειδοποιούν ότι το Λονδίνο θα συνεχίσει να μεγαλώνει την επόμενη δεκαετία. Ως το 2035 θα προσεγγίσει τα 9,5–9,6 εκατομμύρια, σύμφωνα με πιο συντηρητικές σειρές προβολών. Η φύση αυτού του αυξητικού κύματος περιλαμβάνει ισχυρή διεθνή μετανάστευση, ανάκαμψη των γεννήσεων σε ορισμένες κοινότητες και επιστροφή κατοίκων που είχαν απομακρυνθεί την εποχή της πανδημίας. Η ανομοιογένεια της ανάπτυξης, με ορισμένα boroughs να αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα από άλλα, σημαίνει ότι η γεωγραφία της πόλης μετασχηματίζεται: το κέντρο πυκνώνει ξανά, αλλά οι πιέσεις στη ζώνη γύρω από το κέντρο και στα προάστια πολλαπλασιάζονται. Ορισμένα boroughs, όπως το Tower Hamlets και το Newham, παρουσίασαν αύξηση πληθυσμού έως και 20% τα τελευταία χρόνια, ενώ άλλες περιοχές, όπως το Kensington and Chelsea, παρέμειναν σταθερές ή παρουσίασαν μικρή μείωση.
Στεγαστική κρίση;
Αυτή η δημογραφική ανάκαμψη έχει άμεση, απτή επίδραση στην αγορά ακινήτων. Η σχέση πληθυσμού και ζήτησης στέγης είναι απλή: περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει περισσότερες κατοικίες, περισσότεροι ενοικιαστές και μεγαλύτερη ζήτηση για νέο απόθεμα. Όμως σε μια πόλη όπου η κατασκευή νέων κατοικιών έχει επιβραδυνθεί και το κόστος κατασκευής έχει ανέβει, η προσφορά δεν ακολουθεί τον ρυθμό της ζήτησης. Παρά την αυξημένη ζήτηση, ο αριθμός των νέων κατοικιών που κατασκευάζονται στο Λονδίνο μειώθηκε κατά 9% το 2023/24 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Μόλις 32.000 ολοκληρωμένες κατοικίες δόθηκαν στο κοινό στην ευρύτερη περιοχή. Ούτε κατά διάνοια δεν ανακουφίζουν την αυξημένη ζήτηση.
Αυτή η έλλειψη προσφοράς οδήγησε σε αύξηση των ενοικίων. Το Νοέμβριο του 2024, οι μέσες τιμές ενοικίασης στο Λονδίνο αυξήθηκαν κατά 11,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, το υψηλότερο ποσοστό από το 2006. Οι μελέτες της πόλης και επαγγελματικά γραφεία συμβουλών ακινήτων αναφέρουν ότι η πίεση στην προσφορά, μαζί με φορολογικούς και χρηματοπιστωτικούς περιορισμούς, ωθεί τα ενοίκια υψηλότερα και επιδεινώνει την ανισότητα στην κατοικία.
Ο τρόπος ζωής, επίσης, στο Λονδίνο αλλάζει επίσης με αριθμητικές και καθημερινές λεπτομέρειες. Περισσότεροι κάτοικοι σημαίνουν πιο φορτωμένα δίκτυα μεταφορών, μεγαλύτερη ζήτηση για σχολεία, αλλεπάλληλες πιέσεις σε νοσοκομεία και δημόσιες υποδομές και μια πόλη όπου οι δημόσιοι χώροι μετατρέπονται συνεχώς. Τα δημόσια μέσα μεταφοράς αντιμετωπίζουν αυξημένη ζήτηση, με μέση ημερήσια κίνηση να φτάνει τα 24,7 εκατομμύρια επιβάτες το 2024. Τα σχολεία και τα νοσοκομεία επίσης πιέζονται. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου το 18% των δημόσιων σχολείων ήταν υπερπλήρη για την περίοδο 2023/24, ενώ οι λίστες αναμονής για νοσοκομειακή περίθαλψη συνεχώς αυξάνονται, φτάνοντας σχεδόν τα 7,6 εκατομμύρια άτομα σε αναμονή τον Φεβρουάριο του 2024.
Η ιδιωτική χρήση των χώρων μεταβάλλεται τόσο δραστικά, που προκύπτουν συνεχώς νέες ανάγκες: Κάποιοι δρόμοι που πριν λίγα χρόνια φιλοξενούσαν μόνο κατοικίες αποκτούν περισσότερα καταστήματα και νυχτερινή ζωή, άλλοι βλέπουν αυξημένη γέννηση μικρών κοινοτήτων γύρω από νέες επιχειρήσεις και startup. Σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν παρατηρείται και η «προσήλωση» των διάφορων κοινοτήτων στα καταστήματα και τους «δικούς» τους χώρους. Παράλληλα, η ζήτηση για πράσινους χώρους και για ποιοτικά γειτονικά περιβάλλοντα αυξάνει, με μόνιμη συνέπεια την πίεση στην πολιτική σχεδιασμού: πού θα χτιστούν νέες κατοικίες, τι ποσοστό θα είναι «προσιτό», και ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτές; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις θα καθορίσει αν η πόλη θα μείνει ζωντανή και παραγωγική ή θα πολλαπλασιάσει τις αποκλεισμένες ζώνες.
Τελικά, το γεγονός ότι το Λονδίνο «έσπασε» το όριο των 9 εκατομμυρίων δεν είναι απλώς ένα στατιστικό κατόρθωμα. Αποτελεί παράλληλα κι ένα καμπανάκι, ένα κάλεσμα για δράση. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την ανάκαμψη και την ποικιλία της πόλης, αλλά ταυτόχρονα φωτίζουν τις αδυναμίες του συστήματος στέγης, υποδομών και πολιτικής. Οι αποφάσεις στο άμεσο μέλλον θα δείξουν αν το Λονδίνο συνεχίσει να αποπνέει το άρωμα που αγαπούν όσοι το επισκέπτονται ή αποφασίζουν να μείνουν σ’ αυτό ή θα μετατραπεί σε μια τεράστια και πανάκριβη μεγαλούπολη.
Φωτογραφίες: 123RF