Αυξάνονται τα διαδικτυακά προγράμματα από ψυχολόγους και παιδαγωγούς που μαθαίνουν στους ενήλικες πώς να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.
«Κανονικά, στο μαιευτήριο θα έπρεπε μαζί με το νεογέννητο να μας δίνουν και ένα εγχειρίδιο», σκέφτονται πολλοί νέοι γονείς όταν επιστρέφουν στο σπίτι με το μωρό τους. Οι πρώτες στιγμές κυλούν ανάμεσα στη συγκίνηση για το θαύμα της ζωής και στην αγωνία για το άγνωστο. «Το πλένω σωστά;», «χόρτασε;», «γιατί κλαίει;», «θα το κακομάθω αν το έχω στην αγκαλιά μου συνέχεια;». Εκατοντάδες είναι τα ερωτήματα που μέσα σε μόλις λίγες ημέρες γεννιούνται -μαζί με το μωρό. Σταδιακά και με τη βοήθεια της μαίας, του παιδιάτρου και της πολύτιμης γιαγιάς, αυτές οι πρώτες απορίες βρίσκουν απαντήσεις.
Αγωνίες, ανασφάλεια και ανάγκη για αλλαγή
Όσο το παιδί, όμως, μεγαλώνει, οι ανάγκες αλλάζουν και η καθημερινότητα φέρνει νέες προκλήσεις. «Tantrum», «τρομερά δύο» και άλλες μέχρι πρότινος άγνωστες λέξεις κοσμούν το καθημερινό λεξιλόγιο της οικογένειας. Στο μεταξύ, η μαμά επιστρέφει στην εργασία της, ο μπαμπάς προσπαθεί να συμβάλει όσο περισσότερο μπορεί, ενώ τα παιδιά ζητούν αγάπη, φροντίδα, παρουσία, παιχνίδια και αγκαλιά.
Μέσα σε όλα αυτά, οι υποχρεώσεις, τα οικονομικά βάρη, η αϋπνία, η ανασφάλεια και συχνά η απουσία υποστηρικτικού δικτύου μπορούν να οδηγήσουν σε εντάσεις και στιγμές απόγνωσης. «Τι κάνω λάθος;», «πώς να κατανοήσω καλύτερα το παιδί μου;», «είμαι αρκετή;», «είμαι καλός πατέρας;», «πώς θα αποφύγω να επαναλάβω τα λάθη των δικών μου;», «πώς θα θέσω υγιή όρια;». Δεν πρόκειται για αδυναμία, αλλά για πρόθεση εξέλιξης. Όσο οι γονείς επιθυμούν να διαφοροποιηθούν από τις παλιές αντιλήψεις του τύπου «άστο να κλάψει», «εμείς που σε μεγαλώσαμε έτσι, τι έπαθες;», «πρέπει να φωνάξεις για να σε ακούσει», «σε κάνουν ό,τι θέλουν» ή «με εμένα είναι πάντα ήσυχα» τόσο αναζητούν σύγχρονη, αξιόπιστη καθοδήγηση. Επιθυμία τους είναι να χτίσουν μια υγιή σχέση με τα παιδιά τους, να σπάσουν αλυσίδες με τις δυσλειτουργικές πρακτικές του παρελθόντος, να θέσουν όρια, να ακούσουν τις ανάγκες, να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα, να χειριστούν καλύτερα την εφηβεία.
Αυτές τις ανάγκες έρχονται να καλύψουν διαδικτυακά προγράμματα εκπαίδευσης γονέων. Με την καθοδήγηση ψυχολόγων, παιδαγωγών και ειδικών στην αναπτυξιακή συμπεριφορά, δεκάδες είναι τα online μαθήματα που παρέχουν πρακτικά εργαλεία, επιστημονική γνώση και στήριξη, από την άνεση του σπιτιού. Δεν είναι τυχαίο που η δημοτικότητά τους τα τελευταία χρόνια έχει εκτοξευθεί.
Ταξίδι καθοδήγησης
Κουρασμένοι και συχνά απελπισμένοι, πολλοί γονείς -ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις- ακολουθούν πρακτικές επιτρεπτικότητας ή δικαιωματικότητας, με αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται, τα παιδιά αναζητούν όρια μέσα από προκλητικές συμπεριφορές και οι γονείς εγκλωβίζονται σε έναν εξουθενωτικό φαύλο κύκλο. Έρευνες δείχνουν ότι η ποιότητα της σχέσης γονέα-παιδιού αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για τη συναισθηματική ευεξία παιδιών και εφήβων. Τη στιγμή που ο ρόλος του γονιού έχει γίνει ιδιαίτερα περίπλοκος κι η ανατροφή των παιδιών μοιάζει με μαραθώνιο, η καθοδήγηση είναι σημαντική.
Σε αντίθεση με τις συμβουλές που μπορεί κανείς να βρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με συχνή την υπερπληροφόρηση, τα μαθήματα γονεϊκότητας δίνουν ουσιαστικά εφόδια για μια σχέση βασισμένη στη συνεργασία, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και τις πρακτικές δεξιότητες για την αντιμετώπιση της απαιτητικής καθημερινότητας. Το παιδί χρειάζεται έναν ήρεμο ενήλικα για να αναπτυχθεί αρμονικά. Η κατανόηση, λοιπόν, των μηχανισμών της σχέσης παιδιού-γονιού, η διαχείριση δύσκολων καταστάσεων και οι επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες αποτελούν τα πρώτα βήματα για να επιτευχθεί μία νέα οικογενειακή ισορροπία.
Η ασύγχρονη πρόσβαση διευκολύνει την όλη διαδικασία, καθώς ο ενήλικας μπορεί να παρακολουθήσει το υλικό όποια στιγμή τον εξυπηρετεί. Βήμα-βήμα ο γονιός αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, σιγουριά για τις αποφάσεις που λαμβάνει, δίχως δεύτερες σκέψεις. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερη σύνδεση με τα παιδιά και όλη η οικογένεια βιώνει περισσότερη ηρεμία. Τα μαθήματα απευθύνονται σε μελλοντικούς γονείς, γονείς νεογέννητων, γονείς με παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα, και σε όσους θέλουν να μάθουν νέες δεξιότητες ή που δυσκολεύονται να συνδεθούν με τα παιδιά τους. Επιπλέον, οι ειδικοί βοηθούν γονείς που βρίσκονται σε διαδικασία διαζυγίου και που αντιμετωπίζουν άλλες σοβαρές δυσκολίες.
Τα οφέλη
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ δείχνει ότι η εκπαίδευση του γονιού ή κηδεμόνα έχει άμεσο αντίκτυπο στην ευημερία του παιδιού: Μειώνεται το άγχος, αυξάνεται η αυτοπεποίθηση και βελτιώνεται η συνολική οικογενειακή δυναμική. Μελέτη από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία αποκαλύπτει ότι βελτιώνεται σημαντικά η γονική συμπεριφορά, με μεγαλύτερη εμπλοκή και ανταπόκριση στις ανάγκες των παιδιών, καθώς και καλύτερες σχολικές επιδόσεις, ενισχυμένη επικοινωνία και κοινωνικοποίηση για τους ανηλίκους.
Παράλληλα, ο γονιός μαθαίνει πώς να διορθώνει αντιπαραγωγικές πρακτικές, να διαχειρίζεται καλύτερα το στρες, να μάθει να επιλύει προβλήματα πιο δημιουργικά, να αναγνωρίζει τα βασικά αναπτυξιακά στάδια ώστε να είναι προετοιμασμένος για όσα μπορεί να ακολουθήσουν και να ζητήσει βοήθεια. Στόχος δεν είναι ο «τέλειος γονιός», αλλά η αλλαγή οπτικής και η διαφορετική προσέγγιση σε καταστάσεις που προβληματίζουν.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image