Τέσσερα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία παρουσιάζουν τα πολυώροφα projects τους στην Αθηναϊκή Ριβιέρα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο διεθνές ενδιαφέρον για την Αθηναϊκή πολυκατοικία. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές του βιβλίου «Πολυκατοικίες της Αθήνας 1930-1975», η Αθήνα κέρδισε μια ιδιαίτερη θέση στον διεθνή διάλογο ακριβώς επειδή αναπτύχθηκε διαφορετικά: χωρίς μεγάλες πολεοδομικές παρεμβάσεις, αλλά μέσα από ένα συμμετοχικό μοντέλο αστικής ανάπτυξης όπου η αντιπαροχή έδωσε τη δυνατότητα σε αρχιτέκτονες, εργολάβους και κατοίκους να αναδιαμορφώσουν τη σύγχρονη πόλη. Αυτό το «αστικό εργαστήριο» δημιούργησε ένα μοναδικό τοπίο, όπου η πολυκατοικία έγινε σύμβολο συλλογικής κατοίκησης και ζωντάνιας.
Σήμερα, το βλέμμα στρέφεται ξανά προς την Αθηναϊκή Ριβιέρα, όπου μια νέα γενιά αρχιτεκτόνων επαναπροσδιορίζει την έννοια της πολυκατοικίας, επιχειρώντας να συνδέσει τη μοντέρνα παράδοση με το μεσογειακό φως και τη θάλασσα. Ο Δημήτρης Τσίγγος, του γραφείου Omniview Design, εξηγεί:
«Με συναρπάζει η ιδέα του να ανακαλύψουμε νέους τύπους κατοίκησης οι οποίοι όμως εξακολουθούν να εντάσσονται στην γενικότερη τυπολογία της πολυκατοικίας. Σκεφτείτε ένα διαμέρισμα με διπλό ύψος, μεγάλη βεράντα, πολύ πράσινο και στοιχείο νερού. Αυτό δεν είναι απλά ένα αναβαθμισμένο προϊόν, είναι μια ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση του αστικού τρόπου ζωής. Στα έργα μας στα νότια προάστια, η μορφή δεν προκύπτει αυθαίρετα, γεννιέται από τη λειτουργία και δημιουργεί μια ενιαία εμπειρία μέσα–έξω. Η πολυκατοικία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά όχημα για μια νέα τυπολογία αστικής κατοίκησης.»
Από την πλευρά του, ο Παύλος Χατζηαγγελίδης του 314 Architecture Studio προσεγγίζει τη σύγχρονη πολυκατοικία ως ζωντανό οργανισμό που αποτυπώνει τη συλλογική ταυτότητα της πόλης:
«Η μοντέρνα πολυκατοικία δεν είναι απλώς ένα κέλυφος που στεγάζει κατοίκους· είναι ένας οργανισμός που ισορροπεί ανάμεσα στις ανάγκες του ατόμου και τις απαιτήσεις της συλλογικότητας. Η βιωσιμότητα, η τεχνολογική καινοτομία και η ενσωμάτωση της φύσης αποτελούν θεμελιώδεις αρχές σχεδιασμού, μετατρέποντας την καθημερινότητα σε δημιουργική εμπειρία.»
Η Αθηναϊκή Ριβιέρα, με τα νέα της έργα, μοιάζει έτσι να συνεχίζει το αφήγημα της πολυκατοικίας όχι ως επανάληψη, αλλά ως εξέλιξη. Οι νέες μορφές κατοίκησης στα νότια προάστια επαναφέρουν την έννοια του κοινού χώρου, της ροής του φωτός και της επαφής με το φυσικό τοπίο, εκφράζοντας την επόμενη φάση της αστικής ζωής στην Αθήνα, μιας πόλη που εξακολουθεί να χτίζει την ομορφιά της μέσα από τον τρόπο που κατοικείται.
Golf Apartments, Omniview Design
Το Golf Apartments του γραφείου Omniview Design στη Γλυφάδα αποτελεί ένα έργο κατοικίας υψηλής ποιότητας, το οποίο εντάσσεται σε ένα εκλεπτυσμένο πλαίσιο γεωμετρικής γλώσσας και λειτουργικής αρτιότητας. Η μορφή του κτιρίου διαμορφώνεται ως ένας «σκελετός» ή «wireframe» που περικλείει τον όγκο του, απορρέοντας από μια ευαίσθητη ανάγνωση των τοπικών πολεοδομικών ρυθμίσεων. Στην πρόσοψη προς τον δρόμο, οι κυρτές βεράντες, με εναλλασσόμενη κατεύθυνση, δημιουργούν έναν ρυθμικό, δυναμικό ρυθμό, ο οποίος «ξεφεύγει» προς τις πλευρικές όψεις, ενσωματώνοντας τις εξωθήσεις του κελύφους στο ίδιο σχεδιαστικό λεξιλόγιο. Η γωνία που βλέπει προς το γήπεδο του γκολφ αντιμετωπίζεται ως καμπύλο υαλοστάσιο -μια χειρονομία που αναγνωρίζει το τοπικό ορόσημο και εισάγει έναν διάλογο με το περιβάλλον. Το αίσθημα κίνησης και ροής συνεχίζεται στο εσωτερικό: στο ρετιρέ υπάρχει διπλό ύψος στο καθιστικό, που εντείνει την αίσθηση ελευθερίας, ενώ μια «ιπτάμενη γέφυρα» (fly-bridge) συνδέει τον μεζενσάν με τη βεράντα. Στο ισόγειο, η έννοια της διαμπερότητας ενισχύεται με διπλό ύψος και άμεση σύνδεση με τον ιδιωτικό κήπο. Στο εσωτερικό, οι κατακόρυφες περσίδες χρησιμοποιούνται ως λειτουργικές διατάξεις σκίασης που αναδεικνύουν την κάθετη γεωμετρία, ενώ custom κατασκευασμένα χωρίσματα και έπιπλα συνδέουν υλικά όπως ξύλο και μάρμαρο, ενισχύοντας τη συνολική αίσθηση κομψότητας. Με αυτόν τον τρόπο, το Golf Apartments μετασχηματίζει μια συμβατική αστική κατοικία σε έναν «κινητικό» όγκο, όπου το παιχνίδι φορμών, το φως, η διαπνοή και η οπτική σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο ενισχύουν την ποιότητα διαβίωσης.
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Βουμβάκης
Shinto, KKMK architects
Με έναν διαφορετικό, αλλά συγκλίνοντα τρόπο, η νέα πολυκατοικία Shinto στη συμβολή των οδών Οινόης και Ελευθερίας στη Γλυφάδα, διαμορφώνει ένα μοντέλο κατοίκησης που αναμετριέται με την τυπολογία της αθηναϊκής πολυκατοικίας. Το όνομα «Shinto» δεν επιλέχθηκε για λόγους εντυπωσιασμού. Δανείζεται από την ιαπωνική παράδοση όχι μια αισθητική, αλλά έναν τρόπο αντίληψης του χώρου: μια σχέση οργανική, συντονισμένη με τον τόπο, το κλίμα, τα υλικά και το φως. Το Shinto ως κοσμοαντίληψη δεν στηρίζεται σε δόγματα ή κεντρικά ιερά σύμβολα, αλλά σε μια βιωματική σχέση με το καθημερινό και το φυσικό. Η αρχιτεκτονική του εκδηλώνεται μέσα από μεταβάσεις, όρια και ατμόσφαιρες που πυκνώνουν σταδιακά, διαμορφώνοντας χωρικές συνθήκες υψηλής έντασης. Σε αυτή τη λογική, η πολυκατοικία Shinto οργανώνει την εμπειρία της κατοίκησης ως σύνθεση σχέσεων και καταστάσεων. Η πολυπλοκότητα της γωνιακής κάτοψης μεταφράζεται σε έναν επιμήκη όγκο που αναπτύσσεται με εσωτερικό ρυθμό. Κάθε επίπεδο διαμορφώνει τον δικό του διάλογο με τη θέα, το φως, την ιδιωτικότητα, ακολουθώντας τις ιδιαιτερότητες του προσανατολισμού και της στάθμης. Το Shinto συνδυάζει τον τύπο της πολυκατοικίας με χαρακτηριστικά μονοκατοικίας: ανεξαρτησία, αυλή, ύψη, κατεύθυνση. Αντιμετωπίζει την αστική πυκνότητα με χωρική ποικιλία και ογκοπλαστική ένταση, προτείνοντας μια αρχιτεκτονική που λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα.
Με διαγώνιες και κεκλιμένες πέργκολες, δημιουργείται ένας διάλογος μεταξύ συμπαγών σχημάτων και κενού. Η σύνθεση βασίζεται σε έναν σαφή κορμό, ο οποίος μεταβάλλεται χωρίς να διασπάται. Οι κεκλιμένες γραμμές, τα πρισματικά πετάσματα και οι πέργκολες από εμφανές σκυρόδεμα με τριγωνικά ανοίγματα λειτουργούν ως φίλτρα φωτός και μεταβάσεων. Η θέα καθοδηγείται και πλαισιώνεται, χωρίς να ακυρώνεται. Η κατοικία του ισογείου εκτείνεται σε τρία επίπεδα, συνδέεται με τον δρόμο μέσω ενός φυτεμένου προθαλάμου και διαμορφώνει ένα εσωτερικό διπλό ύψος που φέρνει τον ουρανό μέσα στον χώρο. Στους ενδιάμεσους ορόφους, τα διαμερίσματα διαθέτουν μεγάλες επιφάνειες προς τα έξω, με εξώστες που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι τόποι. Στους δύο ανώτερους ορόφους, η κατοικία οργανώνεται σε σοφίτα και κύριο όγκο, με τη θέα να απελευθερώνεται καθώς ανεβαίνει.
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Βουμβάκης
Πολυκατοικία στη Γλυφάδα, DNE architects
Η αρχιτεκτονική σύνθεση του κτιρίου επιδιώκει να συνυπάρξει με τη νέα γλώσσα του γειτονικού Ελληνικού, χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο λεξιλόγιο ρευστών μορφών. Ταυτόχρονα, η συμμετρία, οι ορθογώνιες διατάξεις και η συμβατική κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα έρχονται σε διάλογο με το άμεσο δομημένο περιβάλλον. Η αρχιτεκτονική πρόθεση είναι η δημιουργία μιας δομής που ξεχωρίζει για τη γλυπτική της ρευστότητα, ενσωματώνεται ήρεμα και αναζωογονεί το αστικό τοπίο στο οποίο βρίσκεται. Αρχιτεκτονικά, το κτίριο ορίζεται από δύο κατακόρυφες, συμμετρικές πτέρυγες διαμερισμάτων, οι οποίες διαττάσονται εκατέρωθεν του κεντρικού κλιμακοστασίου. Βασικά στοιχεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, περιλαμβάνουν τις καμπύλες γραμμές στην κύρια όψη, τις πλευρικές ακμές των μπαλκονιών, καθώς και τα μπροστινά μπαλκόνια και τις αρχιτεκτονικές προεξοχές.
Οι καμπύλες μορφές που ολοκληρώνουν τις γεωμετρίες της κύριας όψης πλαισιώνουν κάθε πτέρυγα και εναλλάσσονται στο κέντρο με τη μορφή μιας κορδέλας σε κυματιστή διάταξη. Καθώς τα επίπεδα ανεβαίνουν, η κορδέλα βαθμιαία υποχωρεί, δημιουργώντας ένα ενδιαφέρον οπτικό πλαίσιο κατά την προσέγγιση της εισόδου του κτιρίου. Ο ουρανός πλαισιώνεται μέσα από ένα κυκλικό άνοιγμα, ενώ οι ευθείες γραμμές που ορίζουν την όψη στο προσκήνιο συνδέουν τους κατακόρυφους πυρήνες, εξασφαλίζοντας μία πιο οριζόντια συνέχεια. Σε συνδυασμό με το υπόλευκο χρώμα του υφασμάτινου σοβά, αυτά τα στοιχεία ανακαλούν τις γνώριμες καμπύλες των λευκών σπιτιών των Κυκλάδων.
Η περίφραξη του οικοπέδου είναι γλυπτική, αγκαλιάζοντας την είσοδο με επιφάνειες που σχηματίζουν ανάγλυφα από οριζόντια, βαθμιδωτά επίπεδα που προεξέχουν καθώς ανυψώνονται. Το ύψος της μειώνεται σταδιακά προς τα πλάγια όρια του οικοπέδου, ενώ τοποθετείται σε απόσταση από το όριο του τελευταίου με το δρόμο, δημιουργώντας μια ζώνη φύτευσης με χαμηλή βλάστηση ενισχύοντας την ιδιωτικότητα και ολοκληρώνοντας τον διάλογο μορφολογίας μεταξύ κτιρίου και ορίου οικοπέδου.
Le Sanctuaire flottant, 314 architecture studio
Στην καρδιά της Γλυφάδας, το αρχιτεκτονικό project “Le Sanctuaire flottant” επαναπροσδιορίζει την έννοια της κατοίκησης στην πόλη, συνδυάζοντας τη σύγχρονη αρχιτεκτονική με την αίσθηση ιδιωτικότητας και φυσικής αρμονίας. Η τετραώροφη πολυκατοικία αποτελείται από έξι διαμερίσματα, δύο στο ισόγειο με άμεση σχέση με τον κήπο, δύο οροφοδιαμερίσματα που εκμεταλλεύονται την άπλετη θέα και δύο ρετιρέ με εντυπωσιακούς εξωτερικούς χώρους και ιδιωτικές πισίνες.
Η σύνθεση χαρακτηρίζεται από καθαρές γεωμετρίες, μεγάλες προβολές και διαμπερείς επιφάνειες γυαλιού, που επιτρέπουν στο φυσικό φως να πλημμυρίζει τους εσωτερικούς χώρους. Το παιχνίδι ανάμεσα στο μάρμαρο, το σκυρόδεμα και τις ελαφριές κατασκευές δημιουργεί μια ισορροπία ανάμεσα στη στιβαρότητα και την ελαφρότητα. Κάθε όροφος είναι σχεδιασμένος ώστε να προσφέρει την εμπειρία μιας ανεξάρτητης κατοικίας, ενώ η παρουσία πρασίνου και νερού σε κάθε επίπεδο καλλιεργεί ένα συνεχές διάλογο με τη φύση. Κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι η ατμόσφαιρα. Οι υπερυψωμένες πισίνες, τα κυκλικά ανοίγματα που λειτουργούν σαν «παράθυρα στον ουρανό» και οι εκτεταμένες βεράντες με φυτεύσεις δημιουργούν ένα περιβάλλον χαλάρωσης και ευεξίας, ακόμη και μέσα στο πιο δυναμικό αστικό πλαίσιο. Το “Le Sanctuaire flottan”t” δεν είναι απλώς μια σύγχρονη πολυκατοικία· είναι μια πρόταση για έναν νέο τρόπο ζωής στη Γλυφάδα, έναν τρόπο ζωής που συνδυάζει την πολυτέλεια με την απλότητα, τον ιδιωτικό χώρο με την ανοιχτότητα, και την πόλη με τη φύση.