Οι αποφάσεις που κέρδισαν πριν λίγους μήνες οι ακτιβιστές και μέτοχοι ESG, αναγκάζοντας διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς να αναλάβουν δράση κατά της κλιματικής αλλαγής είναι η επιβεβαίωση των πολιτικών που κατακλύζουν την παγκόσμια οικονομία και οδηγούν σε μια μεγάλη περιβαλλοντική στροφή ακόμη και τους ισχυρότερους  εκπροσώπους της αγοράς ορυκτών καυσίμων.

Σήμερα, οι εταιρείες αγωνίζονται να βρουν τρόπους για να γίνουν κοινωνικά υπεύθυνες. Συγχρόνως όμως αγωνιούν πώς θα ικανοποιήσουν τόσο τους υποστηρικτές της κλιματικής αλλαγής  όσο και τους επενδυτές που θέλουν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν μερίσματα.

Η Chevron πριν λίγες εβδομάδες ανακοίνωσε ότι πρόκειται να τριπλασιάσει την προγραμματισμένη κεφαλαιακή της επένδυση στα 10 δισ. δολάρια έως το 2028 για να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της γύρω από την ενέργεια μειωμένου άνθρακα.

Οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να επανατοποθετηθούν ως ηγέτες μιας μετάβασης μακριά από το πετρέλαιο, χάρη στην αυξανόμενη πίεση από επενδυτές και περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Μια τέτοια δέσμευση θα ήταν αδιανόητη ακόμη και πριν από ένα χρόνο. Αντίστοιχα σημαντική ήταν η δικαστική υπόθεση που ανάγκασε τον περασμένο Μάιο τη Royal Dutch Shell να μειώσει τις εκπομπές της κατά 45%  έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα εκπομπών του 2019. Στο ίδιο μοτίβο, οι ισχυρές πιέσεις που ασκούνται από τους μετόχους στην BP, αναγκάζουν το Βρετανικό γίγαντα να προχωρήσει σε μείωση κατά 40% της παραγωγής πετρελαίου τα επόμενα χρόνια και να ενισχύσει τις επενδύσεις του σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, φιλοδοξώντας να μηδενίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι το 2050.

Ο εταιρικός μετασχηματισμός δεν είναι κάτι ξένο ούτε και για την Ελλάδα. Ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων έχει ξεκινήσει την αναδιάρθρωση των δραστηριοτήτων με στόχο την μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος με επενδύσεις σε φιλικά καύσιμα, σε τεχνολογίες πράσινης ενέργειας και στην ηλεκτροκίνηση. Η μεγάλη στροφή θα σφραγιστεί με την αλλαγή της επωνυμίας της εταιρείας ως τα τέλη του έτους.

Η ΔΕΗ με τη σειρά της, η οποία πρωτοστατεί στην στρατηγική της απανθρακοποίησης στην Ευρώπη έχει προγραμματίσει ένα γιγαντιαίο επενδυτικό πρόγραμμα στις ΑΠΕ ισχύος 5 GW έως το 2025 ενώ είναι από τους πρώτους ενεργειακούς ομίλους που σύναψαν ομολογιακό δάνειο με ρήτρα αειφορίας, με στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 40% στα τέλη του 2022.

Ανάλογες πρωτοβουλίες ακολουθεί η στρατηγική της Μότορ Οιλ, της Μυτιληναίος αλλά και της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και άλλων ελληνικών επιχειρήσεων, υλοποιώντας όλο και περισσότερες δράσεις με περιβαλλοντικό και κοινωνικό περιεχόμενο.

Πόσο όμως πιστοί με τους κανόνες του ESG είναι οι εκπρόσωποι της ενεργειακής βιομηχανίας;

Ο τομέας της ενέργειας, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή του ΕΜΠ κ.  Χάρη Δούκα έχει ένα από τα χαμηλότερα ESG σκορ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κλάδος αν και έχει χαράξει τον οδικό χάρτη για τον ενεργειακό μετασχηματισμό με δράσεις και γιγαντιαίες επενδύσεις που έχουν ως σκοπό την επίτευξη καλύτερων περιβαλλοντικών και εταιρικών επιδόσεων βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης μεταξύ των επιχειρήσεων που υιοθετούν κριτήρια ESG. Αυτό σημαίνει υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα και υψηλά ποσοστά ρύπανσης.

Πρόκειται για κριτήρια που αξιολογούν τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς για τις επιδόσεις τους στο περιβάλλον, πως δηλαδή αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, πόσο αποδοτικές είναι, την συνεισφορά τους στους εργαζόμενους και την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση.

Σήμερα, η ΕΕ στην προσπάθειά της να πρωτοπορήσει βάζει το ESG στην καρδιά των εκθέσεων βιωσιμότητας, με στόχο τα επόμενα χρόνια όλες οι εισηγμένες αλλά και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις να συμπεριλαμβάνουν στις χρηματοοικονομικές τους εκθέσεις και πληροφορίες που σχετίζονται με την βιωσιμότητα, την κλιματική αλλαγή, την διακυβέρνηση κ.α

Όπως ανέφερε πρόσφατα ο κ. Δούκας μιλώντας σε συνέδριο για την πράσινη ανάπτυξη και τα συστήματα αποθήκευσης, ενώ υπάρχει ένα πράσινο κύμα επενδύσεων στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Ως παράδειγμα ανέφερε τον τομέα των ορυκτών καυσίμων, λέγοντας ότι οι 5 μεγάλες πετρελαϊκές (BP, Chevron, Exxon Mobil, Roayal Dutch Shell, Total) προχωρούν με αρκετά αργό ρυθμό στους στόχους και μόνο οι ευρωπαικές και κυρίως αυτές για τις οποίες έχουν μεσολαβήσει δικαστικές αποφάσεις προωθούν στόχους για μηδενισμό των ρύπων έως το 2050.

Πρόσφατη μελέτη του Enviromental Research Letters αναφέρει ότι αν κλείναμε μόνο το 5% των πιο ρυπογόνων σταθμών τότε θα είχαμε μία μείωση των ρύπων από παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας κατά 70% έως 80%.

Σε ότι αφορά τον τομέα της βιώσιμης χρηματοδότησης, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να ξεκλειδώσουν το επόμενο διάστημα για την Ευρώπη πόρους ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων. Ωστόσο προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι  μόλις το 10% των δαπανών που διατέθηκαν για οικονομική ανάκαμψη σε παγκόσμιο επίπεδο από την αρχή της πανδημίας, κατέληξαν σε βιώσιμες επενδύσεις