Κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, επειδή βιώνουμε μια πρωτοφανή κατάσταση και το ανάλογο ιστορικό προηγούμενο στο οποίο μπορούμε να ανατρέξουμε, είναι αυτό της ισπανικής γρίπης του 1918, δηλαδή μιας παρωχημένης περιόδου που οι οικονομίες ηταν οργανωμένες τελείως διαφορετικά.

Αναζητώντας μέσα στη γενική κατήφεια και το βαρύ κλίμα αβεβαιότητας κάποια θετικά στοιχεία για την ελληνική οικονομία, θα λέγαμε ότι αυτά είναι τρία:

Το πρώτο είναι ότι πρόκειται για οικονομική κρίση που δημιουργήθηκε εξαιτίας της εκδήλωσης ενός φυσικού φαινομένου κι όχι από οικονομικούς λόγους. Δεν κατέρρευσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα ή ξέσπασε κρίση χρέους. Η οικονομία καταρρέει επειδή με τα μέτρα προστασίας αναστέλονται οι διάφορες δραστηριότητες. Ασφαλώς η επιδημία του κορονοιού δεν είναι ένα κοινό φαινόμενο, αλλά η εμπειρία δείχνει οτι οι οικονομίες ανακάμπτουν γρηγορότερα όταν έχουν κλονιστεί από φυσικές καταστροφές.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν είναι μόνη της σε αυτήν τη θύελλα. Μπροστά μας στέκονται η Ιταλία και η Ισπανία, δύο χώρες με μεγέθη που εκ πραγμάτων δημιουργούν επαρκή διαπραγματευτική ισχύ. Είναι βέβαιο ότι οικονομική κρίση θα αφήσει δημοσιονομικές τρύπες σε όλες οι χώρες που χτυπήθηκαν απο τον COVID-19. Μπορεί στην Ελλάδα η τρύπα να φτάσει τα 20 ή τα 30 δισ. αλλά τα αντίστοιχα νούμερα θα είναι πολλαπλάσια για τις χώρες που χτυπήθηκαν σοβαρότερα απο την επιδημία και οι οικονομίες τους έχουν -όπως και η Ελλάδα- μεγάλη εξάρτηση από τον τουριστικό κλάδο. Η λύση που θα εφαρμόσει η Ευρώπη για αυτές τις χώρες, θα καλύπτει και την Ελλάδα. Επιπλέον η Ελλάδα έχει μια ιδιαιτερότητα που την καθιστά πιο ευάλωτη στην κρίση του κορονοιού.

Η χώρα μας έρχεται από μία δεκαετία βαθιάς οικονομικής κρίσης που έχει αφήσει έντονα ίχνη. Αν η Ελλάδα υποχρεωθεί να καλύψει το δημοσιονομικό κενό που δημιουργεί η επιδημία με νέο δανεισμό και συνεπώς νέο μνημόνιο, τότε εκτός απο τον κίνδυνο να πυροδοτηθεί νέα κρίση χρέους θα δημιουργηθεί και πολιτικό πρόβλημα. Αν οδηγηθούμε σε νέο μνημόνιο, το μέλλον των εργαζόμενων προδιαγράφεται δυσοίωνο.

Αν η χώρα και η οικονομία επιστρέψουν σε συνθήκες μνημονίου, οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα και μαζί τους όλοι οι φορολογούμενοι θα βρεθούν σε μια χαώδη απρόβλεπτη κατάσταση που θα κατευθύνεται από την πολιτική απελπισία. Αυτός είναι ένας από τους λόγους, που ο συστημικός Μάριο Ντράγκι έκανε λόγο ακόμη και για διαγραφή χρεών.

Το τρίτο στοιχείο που μπορεί να μας κάνει αισιόδοξους, είναι ότι η ελληνική οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2010 αποδείχθηκε ιδιαίτερα οδυνηρή και καταστροφική επειδή είχε εξαιρετικά μεγάλη χρονική διάρκεια. Με την υγειονομική κρίση του κορονοϊού, ακόμη και βάσει των πιο απαισιόδοξων σεναρίων, το 2021 πιθανόν και τις αρχές του νέου χρόνου θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο για την αντιμετώπιση της ασθένειας.

Είναι βάσιμα πιθανόν λοιπόν το 2021 η οικονομία να επιστρέψει σε φυσιολογικούς ρυθμούς και η ανάκαμψη να θεραπεύσει τις πληγές της κρίσης του 2020.