Μπορεί πολύ εύκολα η ισορροπία να ανατραπεί και αυτό απαιτεί από την κυβέρνηση πολύ αποφασιστικούς χειρισμούς και λιγότερη εμπιστοσύνη στην τήρηση των οδηγιών και των συστάσεων, καθώς διαπιστώνεται ότι -όπως παντού, έτσι και εδώ- η τήρησή τους είναι πλημμελής.
Τα πρώτα δείγματα από τις αφίξεις τουριστών δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Μπορεί να μην ήταν πολλοί αυτοί από τους ελεγχόμενους που βρέθηκαν θετικοί στον ιό, όμως δεν ήταν πολλοί και αυτοί που ελέγχθηκαν βάσει του αλγόριθμου. Στα λίγα τεστ που γίνονται σε σχέση με τις αφίξεις υπάρχουν αρκετοί φορείς. Τελικά, δηλαδή, δεν ξέρουμε πόσοι είναι οι φορείς που μπήκαν στη χώρα μετά το άνοιγμα και με τις νέες αφίξεις Βρετανών οι αριθμοί ενδέχεται να πολλαπλασιαστούν γρήγορα. Από την άλλη, οι πολύ αυστηρότεροι έλεγχοι που ξεκίνησαν στον Προμαχώνα είναι ένα θετικό μέτρο και γενικότερα η λογική υπαγορεύει όσο το δυνατόν περισσότερους ελέγχους στα σύνορα, οδικά, εναέρια και θαλάσσια. Οσο μεγαλώνει ο αριθμός των εισερχομένων, πρέπει να μεγαλώνει αναλόγως, αν όχι και περισσότερο, ο αριθμός των ελέγχων. Και πρέπει να βρεθεί και ένας τρόπος αντιμετώπισης του «βαλκανικού κόλπου» των ψεύτικων αρνητικών τεστ, το εμπόριο των οποίων ανθεί στα βόρεια σύνορα.
Από εκεί και πέρα πρέπει να εκτιμηθεί και από τους ανθρώπους του τουριστικού κλάδου τι ακριβώς θέλουν και τι είναι εφικτό. Διότι θέλουν ξένους τουρίστες, αλλά η ύπαρξή τους αποθαρρύνει κάποιους Ελληνες να ταξιδέψουν σε ορισμένους προορισμούς. Ο εσωτερικός τουρισμός σε πολλές περιπτώσεις περιορίζεται από τον φόβο επειδή άνοιξε ο εξωτερικός. Τελικά, το οικονομικό αποτέλεσμα είναι άγνωστο, μπορεί να είναι και αρνητικό για τον τουριστικό κλάδο, δεδομένου ότι δεν έρχονται αρκετοί ξένοι για να καλύψουν τα έξοδα του κλάδου και οι Ελληνες περιορίζουν τις μετακινήσεις τους. Ιδιαίτερα αφού παρατηρείται ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που προσέχουν, φοράνε μάσκες και κρατούν τις αποστάσεις στα καράβια, στις παραλίες και στα κέντρα εστίασης των τουριστικών περιοχών.
Η ισορροπία αυτή που προσπαθεί να κρατήσει η κυβέρνηση δεν είναι εύκολο να διατηρηθεί και, δυστυχώς, είναι πολύ εύκολο να ανατραπεί από επιπολαιότητα. Η αυστηροποίηση των μέτρων με την υποχρεωτική μάσκα σε κλειστούς δημόσιους χώρους και οι αποστάσεις στα κέντρα εστίασης και τις παραλίες δεν μπορούν να παραμείνουν σε επίπεδο σύστασης, ούτε να αφεθούν στη φιλοτιμία του καθενός. Πρέπει να επιβληθούν με ελέγχους και πρόστιμα, αν θέλουμε να υπάρχει αποτέλεσμα. Αλλιώς δεν θα καταφέρουμε να έχουμε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο.
Οσον αφορά τη γενικότερη στήριξη της οικονομίας από το κράτος, το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί και αυτό να συνδυάσει δύσκολες ισορροπίες με το μοίρασμα των επιδοτήσεων. Αν κρίνει κανείς από τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν γίνει από τα επιμελητήρια, το 70% των ερωτηθέντων είναι ικανοποιημένο περισσότερο ή λιγότερο από τις στηρίξεις και το 30% ελάχιστα ή καθόλου ικανοποιημένο. Συνεπώς, μάλλον καλά το μοιράζει το χρήμα το υπουργείο προς το παρόν, αλλά καλό θα είναι να επιταχύνει και να διευκολύνει και τις εγκρίσεις δανείων από τις τράπεζες διότι σε αυτό το επίπεδο υπάρχουν παράπονα, και μάλιστα δίκαια.
Από την άλλη, παρά τις κυβερνητικές δηλώσεις, εκκρεμούν και αναμένονται σοβαρές φορολογικές ελαφρύνσεις για ιδιώτες και επιχειρήσεις που δεν έγιναν ακόμη, μεταρρυθμίσεις σε πολλά ζητήματα που σχετίζονται με το οικονομικό βάρος που προκαλεί το Δημόσιο στις επιχειρήσεις με το Ασφαλιστικό, τα Εργασιακά, τη γραφειοκρατία κ.λπ.
Παραμένει άγνωστο πότε θα αποφασιστούν και πότε θα ανακοινωθούν όλα αυτά και, απ’ όσο φαίνεται, μάλλον θα χρειαστεί να περιμένουμε αρκετούς μήνες ακόμη για να δούμε ουσιαστικές αλλαγές και όχι απλώς μικροδιορθώσεις.
Χωρίς να μπορούμε να πούμε ότι η οικονομία μπαίνει στον αυτόματο, λέμε, πάντως, ότι είναι σε μια κατάσταση αναμονής σημαντικών κυβερνητικών αποφάσεων για μεταρρυθμίσεις.
Το ανησυχητικό είναι ότι πυκνώνουν και δυναμώνουν οι φωνές μέσα στην κυβέρνηση για εκλογές το φθινόπωρο. Οι εκλογές μπορεί να εξυπηρετούν τους μικροπολιτικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης, αλλά σίγουρα δεν διευκολύνουν την πορεία της χώρας προς μια κάποια κανονικότητα με ελπίδα την επάνοδο σε αναπτυξιακή τροχιά το επόμενο έτος. Αφήστε που υπάρχει ο κίνδυνος να υπάρξει και με την απλή αναλογική αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ., αλλά με λιγότερους βουλευτές και να μην μπορεί να περάσει τις μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο πολιτικός σχεδιασμός της κυβέρνησης θα εξαρτηθεί τελικά από την πορεία του κορωνοϊού στη χώρα, από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των διεθνών οργανισμών σχετικά με τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη δημοσιονομική πολιτική που θα πρέπει να ασκήσουν οι χώρες-μέλη της και από το πώς η εγχώρια αγορά θα αξιολογήσει τον βαθμό της οικονομικής κρίσης και την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης.