Παρέχουν ρευστότητα, επιδοτούν κάποιες θέσεις εργασίας, καλύπτουν τις ανάγκες διαβίωσης των ανέργων και αντιμετωπίζουν σε κάποιο βαθμό τις ανάγκες επιχειρήσεων και πολιτών από τα προβλήματα που προκάλεσε το lockdown.

Ως τέτοια, πυροσβεστικά δηλαδή, τα μέτρα είναι ικανοποιητικά. Και η κυβέρνηση εξάλλου «πρόγραμμα-γέφυρα» τα χαρακτήρισε, εξηγώντας ότι αποσκοπούν στη συγκράτηση του κόστους της πανδημίας και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και μόνο. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας εξήγησε ότι θα ακολουθήσει άλλο πακέτο οικονομικών μέτρων το φθινόπωρο με στόχο την ανάπτυξη.

Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν μπορεί να τα δει κανείς λογιστικά και στρατηγικά:

Λογιστικά έχουν ένα μεγάλο κόστος για τον Προϋπολογισμό και μέρος τους αναμένεται να καλυφθεί από τις επιδοτήσεις και τα δάνεια που θα πάρουμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στρατηγικά δεν μπορούν να αξιολογηθούν καν. Οι μειώσεις ΦΠΑ, για παράδειγμα, σε ελάχιστα προϊόντα, και μάλιστα προσωρινά, δεν αποτελούν στρατηγική. Δεν μπορεί να θεωρηθεί στρατηγική η μείωση του ΦΠΑ στον καφέ. Είναι ένα τρικ για να βγάλει παραπάνω ο καφετζής. Ενα ευρώ πουλούσε τον καφέ και ένα ευρώ θα συνεχίσει να τον πουλάει. Ομως το κέρδος του θα αυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από τη μείωση του ΦΠΑ, διότι αυτή τη μείωση θα την τσεπώσει.

Καλό είναι γι’ αυτόν. Για τους υπόλοιπους δεν αλλάζει τίποτα και στο κράτος προκαλείται ζημιά.
Η εκπεφρασμένη πρόθεση να εξεταστεί κάποια μικρή μείωση της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις που έχουν μείωση τζίρου φέτος δεν αποτελεί στρατηγική. Οπως εμμέσως ομολογεί η κυβέρνηση, ήταν μια πρώτη πυροσβεστική παρέμβαση για να μειώσει τον πόνο του lockdown.

Το ερώτημα είναι αν και πότε θα υπάρξουν σοβαρά οικονομικά μέτρα τα οποία θα αποσκοπούν σε μια στρατηγική ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας και τα οποία θα ενισχύουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στη διεθνή αρένα.

Πότε δηλαδή η κυβέρνηση θα μπορέσει να νομοθετήσει και να εφαρμόσει ένα πολύ σοβαρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για βιώσιμη ανάπτυξη από το 2021 και μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα μπορούσαν ως σύνολο να συνδυαστούν υπό τον τίτλο «Ανακούφιση της οικονομίας από το υπερβολικό κόστος του Δημοσίου» και περιλαμβάνουν: 1) Μειώσεις φορολογικών συντελεστών, μειώσεις ΦΠΑ σε όλους τους κλάδους των υπηρεσιών και μειώσεις ή ακόμη καλύτερα κατάργηση της προκαταβολής φόρου που εξαντλεί τη ρευστότητα της επιχείρησης. 2) Αξιοσημείωτες μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών που αποτελούν σημαντικό μέρος του κόστους λειτουργίας κάθε επιχείρησης, αλλά και λόγο μη αύξησης του προσωπικού της με νέες προσλήψεις. 3) Μειώσεις του κόστους της ενέργειας για τις βιομηχανίες, το οποίο είναι απίστευτα υψηλό σε σχέση με το εξωτερικό, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές. Πέραν αυτών των τριών βασικών πυλώνων των μεταρρυθμίσεων, αναμένονται και πολλές άλλες που αφορούν το Χωροταξικό, τη Δικαιοσύνη, την ηλεκτρονική λειτουργία του Δημοσίου, ακόμη και κοινωνικά ζητήματα. Χρειάζεται παράλληλα ένα πολύ καλοσχεδιασμένο και μοντέρνο πρόγραμμα με ειδικά μέτρα που θα ευνοούν την ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών επιχειρήσεων οι οποίες θα μειώσουν την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.

Μόνη παρηγοριά από τις προχθεσινές ανακοινώσεις, η αναφορά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σε ένα πρόγραμμα οικονομικών μέτρων που θα ανακοινωθεί το φθινόπωρο. Τότε ελπίζουμε -και ο μόνος λόγος που ελπίζουμε είναι ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία- θα ανακοινωθούν οι πολυαναμενόμενες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Ισως στη ΔΕΘ – αν γίνει και δεν αναβληθεί από το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού.

Χρυσή ευκαιρία φέτος

Το θέμα είναι ότι όλα αυτά πρέπει να γίνουν φέτος. Είναι χρυσή ευκαιρία. Και είναι χρυσή ευκαιρία για πολλούς λόγους. Πρώτος και βασικότερος, ότι όλες οι χώρες φέτος θα έχουν πρόβλημα ύφεσης, ελλειμμάτων και χρεών και δεν θα είμαστε οι μόνοι. Δεύτερον, επειδή η κυβέρνηση τώρα χαίρει πολύ μεγάλης αποδοχής. Στην ουσία, ο Μητσοτάκης δεν θα έχει πολιτικό κόστος αν κάνει τώρα τις μεταρρυθμίσεις. Τρίτον, διότι φέτος ελάχιστες επιχειρήσεις θα έχουν κέρδος, οπότε η μείωση του συντελεστή φόρου επί των κερδών είναι αδιάφορη δημοσιονομικά.

Από ζημιογόνες εταιρείες φόρους δεν εισπράττεις, ούτε προκαταβολές φόρου, συνεπώς είτε είναι ψηλός είτε χαμηλός ο συντελεστής, τίποτα δεν θα πάρεις. Μείωσέ τον, λοιπόν, όσο περισσότερο μπορείς ώστε οι επιχειρήσεις να έχουν κίνητρο να επενδύσουν και να αυξήσουν την παραγωγή τους το 2021. Τέταρτον, διότι φέτος λόγω κορωνοϊού και μόνο μέχρι το τέλος του έτους έχει χαλαρώσει το Σύμφωνο Σταθερότητας και η Ευρώπη είναι ανεκτική σε χαλαρότερες πολιτικές. Μετά την Πρωτοχρονιά οι σκληροί της Ευρώπης, Γερμανοί, Αυστριακοί, Φινλανδοί κ.λπ., θα κραυγάζουν «μαζευτείτε!», θα προσπαθούν να μαζέψουν όσα ξόδεψαν για την πανδημία και εμείς δεν θα μπορούμε να πάρουμε τότε αναπτυξιακά δημοσιονομικά μέτρα.

Με λίγα λόγια, το ζητούμενο είναι να καταφέρει η κυβέρνηση να περάσει αυτές τις βασικές μεταρρυθμίσεις μέσα στη φετινή χρονιά ώστε να διευκολυνθεί σημαντικά η ανάπτυξη από το 2021. Ολες αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες και από καιρό αναμενόμενες και έχουν προαναγγελθεί προεκλογικά. Μέχρι το τέλος του έτους λοιπόν, και πριν η Ευρώπη επανέλθει σε φάση συμμαζέματος, έχουμε αυτό το μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας να τα κάνουμε όλα. Μετά θα κλείσει και θα μείνουμε με τον μουντζούρη. Ξανά.