Κορυφαίοι Eλληνες επιχειρηματίες, τραπεζίτες, οικονομολόγοι, ακόμη και οι ίδιοι οι πολιτικοί, όλοι μιλάνε για την άμεση ανάγκη μεταρρυθμίσεων ώστε να μειωθεί το μη μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων, δηλαδή οι ασφαλιστικές εισφορές και οι φόροι και το κόστος ενέργειας που επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας. Οι ίδιοι και πολλοί άλλοι από διάφορους χώρους, π.χ. δικηγόροι, επισημαίνουν ότι είναι αναγκαίες οι αλλαγές στους νόμους και στο δικαστικό σύστημα. Αλλοι, που ασχολούνται με τον δημόσιο τομέα και τη λειτουργία του, υποστηρίζουν πως πρέπει να αλλάξουν οι διαδικασίες δημόσιων προμηθειών και έργων. Ολοι μαζί φωνάζουν κατά της γραφειοκρατίας. Και ένας ευφάνταστος αναγνώστης μού πρότεινε να γράψω ένα άρθρο που να παρομοιάζει τον Ελληνα επιχειρηματία με τον δολοφονημένο Τζορτζ Φλόιντ του οποίου τον λαιμό πατάει το ελληνικό κράτος και τελικά πεθαίνει από ασφυξία. Ηταν τόσο σωστή η παρομοίωση που δεν χρειάζεται να γραφτεί άρθρο με επεξηγήσεις, η εικόνα του επιχειρηματία που πεθαίνει από την ασφυξία που του προκαλεί το ελληνικό κράτος τα λέει όλα.
Το πιο αστείο, δε, είναι η αυτοκριτική που κάνουν τώρα ορισμένα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ομολογούν ότι «έγιναν λάθη στα μνημόνια». Ομως τα «λάθη» δεν είναι καθόλου λάθη, είναι σκοπιμότητες. Τα μνημόνια δεν εφαρμόστηκαν όπως έπρεπε και δεν έφεραν το μέγιστο αποτέλεσμα επειδή οι μεν Ελληνες πολιτικοί προσπάθησαν να τα παρακάμψουν με «ισοδύναμα» μέτρα, οι δε Ευρωπαίοι ενδιαφέρονταν μόνο για δύο πράγματα. Πώς θα πάρουν πίσω τα δανεικά και πώς θα τιμωρήσουν τους Ελληνες για να τρομάξουν οι Ιταλοί και οι Γάλλοι. Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές μνημονιακές κυβερνήσεις, αντί μεταρρυθμίσεων που θα μείωναν τις σπατάλες του Δημοσίου, προτίμησαν να εξαφανίσουν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και να τσακίσουν με φόρους κάθε Ελληνα φορολογούμενο και τις επιχειρήσεις, Αποτέλεσμα, ενώ υπήρχε ήδη ένα «πόδι» σακατεμένο στην Ελλάδα, ο δημόσιος τομέας, σακατεύτηκε και το άλλο, δηλαδή ο ιδιωτικός. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα των «ισοδύναμων» μέτρων που ζητούσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις για να αποφύγουν τον περιορισμό των δαπανών του Δημοσίου. Ελεγαν δηλαδή, αντί να μειώσω τις σπατάλες του κράτους, θα αυξήσω τους φόρους και θα πετύχω το ίδιο πλεόνασμα. Και οι Ευρωπαίοι το επέτρεπαν διότι δεν τους ένοιαζε, αυτό που ήθελαν ήταν να πάρουν πίσω τα λεφτά. Αυτά ήταν τα «λάθη» που ανακαλύπτουν τώρα οι Ευρωπαίοι, αλλά δεν ήταν καθόλου λάθη, ήταν επιλογές.
Το ερώτημα είναι αν τώρα θα καταφέρει η κυβέρνηση να κάνει ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις. Κάνει κάποια βήματα, αλλά στο μέτωπο του περιορισμού των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών βρίσκεται στο μηδέν. Και το δεύτερο ερώτημα είναι αν θα καταφέρει η κυβέρνηση να κινητοποιήσει επαρκώς τον δημοσιοϋπαλληλικό μηχανισμό ώστε να απορροφήσουμε τα κονδύλια που γενναιόδωρα δίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση και αν θα τα διανείμουμε με στόχο την ανάπτυξη ή θα τα κατασπαταλήσουμε.
Κι εδώ έρχονται πολλές προτάσεις από κορυφαίους επιχειρηματίες και πολιτικούς, οι οποίοι επισημαίνουν ότι δεν αρκεί να χρηματοδοτηθεί μόνο ο τουρισμός, που όντως αντιμετωπίζει σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα, πρέπει να δημιουργηθούν και άλλα πατήματα, δηλαδή άλλοι παραγωγικοί κλάδοι, ώστε στο μέλλον να υπάρχει βιώσιμη ανάπτυξη και εργασιακή ασφάλεια.
Η αλήθεια είναι ότι μια οικονομία δεν μπορεί να είναι «μονοκλαδική». Η Ελλάδα πρέπει να στηρίξει τη βιομηχανία της, τον κλάδο της ενέργειας, τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή, τη βιομηχανία τροφίμων, τους κλάδους της τεχνολογίας και τη φαρμακοβιομηχανία. Τους χρειαζόμαστε όλους αυτούς και είναι -άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο- σχετικά ασφαλείς και αναγκαίοι για τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από το εξωτερικό.
Αυτά όλα είναι γνωστά, επαναλαμβάνονται συχνά πυκνά από πολλούς, αλλά δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Ο πολιτικός κόσμος δεν έχει καταφέρει να χωνέψει ότι ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να προσφέρει εισόδημα και ανάπτυξη και συνεπώς θέσεις εργασίας μακροπρόθεσμα. Θεωρεί ότι όλα πρέπει να περνάνε από το κράτος και τον έλεγχο των πολιτικών. Ο κρατισμός είναι πολύ βαθιά ριζωμένος στον ελληνικό πολιτικό κόσμο, οι αντιδράσεις της δημόσιας διοίκησης στις μεταρρυθμίσεις είναι σθεναρές.
Ο πρόεδρος του Ομίλου Μυτιληναίος, κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, περιέγραψε μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών με πολύ συγκεκριμένο τρόπο τα προβλήματα των ελληνικών επιχειρήσεων στον διεθνή ανταγωνισμό αλλά και τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα. «Εμείς, με νόμισμα Γερμανίας, έχουμε να ανταγωνιστούμε χώρες και επιχειρήσεις, ενώ είμαστε σε δεινή θέση», είπε και επεσήμανε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες, και πρώτα η Γερμανία, υποστηρίζουν ενεργειακά τις επιχειρήσεις τους με φανερούς και αφανείς τρόπους. Είναι ένα θέμα που σχετίζεται με τον ανταγωνισμό, το ξέρουν τα κόμματα, η προηγούμενη κυβέρνηση, η σημερινή κυβέρνηση, το υπουργείο – όλοι το ξέρουν. «Ελπίζω με αφορμή τη φοβερή εξέλιξη της πανδημίας να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο και να υποστηρίξει τομείς και επιχειρήσεις που πραγματικά προσφέρουν στην ελληνική οικονομία», είπε. Και κατέληξε λέγοντας να μην αφήσουμε τις σειρήνες του κρατισμού να επικρατήσουν, γιατί στην Ελλάδα ο κρατισμός δεν είναι ότι σώζουμε μια πολύ καλή εταιρεία επειδή θέλουμε να έχουμε παγκόσμιο ρόλο, στην Ελλάδα σώζουμε μια εταιρεία για να διορίσουμε μερικούς «δικούς μας».
Με λίγα λόγια, ο επιχειρηματίας περιέγραψε την έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τις επιχειρήσεις, τους άξονες στους οποίους πρέπει να κινηθεί η ενίσχυσή τους και τις στρεβλώσεις που προκαλεί η πολιτική στη λειτουργία της οικονομίας και του επιχειρείν.
Δεν χρειάζεται να σκεφτούμε και πολλά περισσότερα, ούτε να αναθέτουμε σε επιτροπές να ανακαλύψουν τον τροχό. Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας και ισχύος των ελληνικών επιχειρήσεων είναι θέμα αμιγώς πολιτικό και μόνο ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται.