Του Ιωάννη Μαρκάκη – Διευθυντής Διαχείρισης Χαρτοφυλακίων & Επενδυτικής Στρατηγικής Euroxx
Από τον Οκτώβριο όλες οι κατηγορίες επενδύσεων βιώνουν μια συνεχιζόμενη πίεση με επίκεντρο τον εμπορικό πόλεμο τον οποίο έχουν κηρύξει οι Η.Π.Α στον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως στην Κίνα. Ο προστατευτισμός που προωθεί η αμερικανική κυβέρνηση έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία αλλά και στις ίδιες τις Η.Π.Α. Από τους πρώτους μήνες του 2018 υπήρξαν συζητήσεις μεταξύ των επενδυτών αναφορικά με την ικανότητα της Αμερικής να εξυπηρετήσει το ολοένα και αυξανόμενο χρέος της. Τα δίδυμα ελλείμματα για τα οποία έχουμε μιλήσει πολλές φορές, αποτελούν ένα πρόβλημα το οποίο δεν βρίσκει λύση εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Η νέα κυβέρνηση των Η.Π.Α, από την αρχή της θητείας της, έχει ενεργήσει προς την σωστή κατεύθυνση για την εξομάλυνση του Ισολογισμού του κράτους. Το διαχρονικό όμως αυτό πρόβλημα έρχεται όλο και πιο έντονα στο προσκήνιο καθώς τα ελλείμματα μεγαλώνουν μέσα από συνεχόμενες κρίσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και κυρίως αυτής που ξεκίνησε το 2008 και ενδεχομένως τα «απόνερα» της τα βιώνουμε σήμερα. Οι ομολογιούχοι επενδυτές κατά το παρελθόν έχουν δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην εκάστοτε κυβέρνηση της Αμερικής για να μειώσει τα ελλείμματα αυτά ώστε να μπορέσει να αποπληρώσει μελλοντικά την ονομαστική αξία των ομολόγων με τα οποία δανείζεται και στηρίζει το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξής της. Οι επενδυτές (θεσμικοί και ιδιώτες), ακόμα και όταν η οικονομία ήταν σε ύφεση (π.χ 2008), στήριζαν την αγορά ομολόγων των Η.Π.Α βοηθώντας στη μετακύλιση του χρέους σε μακρύτερα διαστήματα. Η απαίτηση των αναλυτών αλλά και των επενδυτών όταν μια οικονομία είναι σταθερή ή/και σε ανοδική τάση, είναι να εφαρμόζονται μέτρα (βλ. δημοσιονομική πολιτική) με σκοπό την εξυγίανση των ισολογισμών των κρατών. Δημιουργείται λοιπόν ένα εύλογο ερώτημα: Γιατί η Αμερική δεν εφάρμοζε τέτοιες πολιτικές όλα τα τελευταία χρόνια της ισχυρής και υγιούς ανάπτυξης? Εάν όχι αυτή τη στιγμή, πότε;
Ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να πετύχει αυτό το δύσκολο στόχο. Με την εμπορική διαμάχη που έχει ξεκινήσει και την εφαρμογή δασμών σε διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες, πράγματι εξασφαλίζει έσοδα στα ταμεία της Αμερικής. Η κριτική που του ασκείται, είναι ότι στις δηλώσεις του αναφέρει ότι το κόστος αυτό το πληρώνει η Κίνα. Στην πραγματικότητα το κόστος το πληρώνουν οι Αμερικανικές επιχειρήσεις, στις οποίες αυξάνεται το κόστος λειτουργίας και επομένως αυτό μετακυλύετε στον τελικό καταναλωτή. Δεν είναι τυχαίο που εταιρείες σαν την Caterpillar και την Whirlpool ενημέρωσαν τους επενδυτές τους για το ύψος του επιπλέον κόστους που προκύπτει από τους εμπορικούς δασμούς. Η Αμερικανική οικονομία έχει εξασφαλίσει για τις επιχειρήσεις κάποια κονδύλια με σκοπό την αντιστάθμιση αυτών των φαινομένων ($12 δις). Τα τελευταία δυστυχώς εμφανίζονται μεγαλύτερα του κόστους που μπορεί να σηκώσει το ταμείο της χώρας με αποτέλεσμα η άσκηση, δασμοί – έσοδα κράτους – κόστος επιχειρήσεων – κονδύλια υπουργείου οικονομικών – εξυγίανση ισολογισμού, να μην βγαίνει.
Το συμπέρασμα είναι ότι το έλλειμμα συνεχώς θα αυξάνεται αντί να μειώνεται, ειδικά όταν από την πλευρά της η FED θα ακολουθεί απερίσκεπτα το μονοπάτι ανόδου του κόστους χρηματοδότησης αυξάνοντας τα επιτόκια. Σενάριο 1: Εάν η FED συνεχίσει να τηρεί στάση διαμάχης με την κυβέρνηση, όπως πρόσφατα αντιληφθήκαμε από τις επιθετικές δηλώσεις των δυο πλευρών, τότε το πρόβλημα θα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο οδηγώντας ασυμπτωτικά σε μια κρίση χρέους στην Αμερική και κατά συνέπεια σε όλο τον κόσμο. Σενάριο 2: Στην περίπτωση που η FED συμπλεύσει με την κυβέρνηση, θα βοηθήσει στην εξομάλυνση του προβλήματος.
Το Σενάριο 1 θα είναι καταστροφικό για τις παγκόσμιες αγορές και οι επενδυτές θα πρέπει να δείξουν αυξημένη εγρήγορση όσον αφορά την στρατηγική των τοποθετήσεων των χαρτοφυλακίων τους. Θα πρέπει να υπάρχει ετοιμότητα αντιστάθμισης των κινδύνων μέχρι να ξετυλιχθεί το κουβάρι της διαμάχης ανάμεσα στις μεγάλες οικονομικές δυνάμεις. Στο Σενάριο 2 το οποίο είναι θετικότερο, οι αγορές σταδιακά θα απορροφήσουν τις πιέσεις μέχρι να βρουν σταθερό έδαφος ανάκαμψης. Το 2019 κρύβει προκλήσεις και θα πρέπει όλοι να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για την πορεία των περισσότερο επικίνδυνων περιουσιακών στοιχείων (ομόλογα χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, μετοχικές αξίες, εμπορεύματα, παράγωγα προϊόντα). Η εστίαση θα πρέπει να είναι στο κτίσιμο θέσεων σε αδυναμία των αγορών, έχοντας εξασφαλίσει στα χαρτοφυλάκια ικανοποιητικές, ανάλογα με το επενδυτικό προφίλ, θέσεις σε μετρητά ή υψηλής γενικά ρευστότητας σε τίτλους κοντινών λήξεων.