Στη μνήμη των επενδυτών είναι νωπές ακόμη οι πρόσφατες σημαντικές διορθώσεις των αγορών κατά τα έτη 2000 και 2008. Είμαστε ήδη 7 έτη μακριά από τα χαμηλά του 2009 και με τους αμερικανικούς μετοχικούς δείκτες στο υψηλότερο όλων των εποχών (ο Γερμανικός DAX ακολουθεί), αλλά και με τις αποδόσεις των ομολόγων σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (το τελευταίο δείχνει να αλλάζει μετά το τέλος της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης στις Η.Π.Α). Οι επενδυτές εκδηλώνουν έντονη ανησυχία μήπως βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους ενός πολύ μεγάλου ανοδικού κύκλου, ο οποίος έχει ξεπεράσει σε διάρκεια τον ιστορικό μέσο όρο. Απέναντι σε αυτήν την ανησυχία μπορούμε να τοποθετηθούμε βασιζόμενοι μόνο στη χρήση στατιστικών μεθόδων και βέβαια, στην εμπειρία μας.

Κανόνας 1ος: Είναι λογικό οι επενδυτές να αναμένουν κάποια αξιοσημείωτη διόρθωση, ως πιθανή συνέπεια ενός αρνητικού γεγονότος ή είδησης. Αυτή η διόρθωση όμως, θα μπορούσε να συντελεστεί οποιαδήποτε στιγμή χωρίς να μπορούμε να ισχυριστούμε συσχέτισή της με τη φάση των οικονομικών κύκλων. Αυτό είναι πιθανό να συμβεί, καθώς οι μετοχικές αγορές διαπραγματεύονται με premium έναντι του ιστορικού τους μέσου. Συναφές παράδειγμα αποτελεί κυρίως η Αμερική, όπου ο λόγος P/E, συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης κερδοφορίας για το 2017, βρίσκεται περίπου στο 16x. Στην καλύτερη περίπτωση θα βρούμε δίκαια αποτιμημένες μετοχικές αξίες μόνο στην Ευρώπη. Οι αναδυόμενες οικονομίες και αγορές παρουσιάζουν σημαντική αύξηση μεταβλητότητας μετά την εκλογή του Donald Trump στις Η.Π.Α. Η εφαρμογή μέτρων περιορισμού της παραγωγής εκτός αμερικανικών συνόρων, η ισχυροποίηση του δολαρίου και η αύξηση του κόστους αναχρηματοδότησης του χρέους του αναδυόμενου κόσμου οδήγησαν τις πρώτες κιόλας ημέρες σε εκροές, που ξεπέρασαν τα 2 δισ. δολάρια.

Κανόνας 2ος: Η εμπειρία και η στατιστική δείχνουν, ότι σοβαρές διορθώσεις μεγάλης διάρκειας με παράπλευρες επιπτώσεις έχουμε σε περιπτώσεις όπου: α) οι οικονομίες οδηγούνται σε ύφεση, β) πραγματοποιούνται σημαντικές και παρατεταμένες περιοριστικές πολιτικές και γ) παρατηρούνται μεγάλες αυξήσεις του κόστους της ενέργειας (κυρίως του πετρελαίου). Οι διορθώσεις λόγω υψηλών αποτιμήσεων, όπως αναφέρθηκα παραπάνω, έχουν μικρή διάρκεια. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ιστορικά, ότι οι αποτιμήσεις από μόνες τους αποτελούν αδύναμο μέτρο προεξόφλησης μιας μεγάλης κρίσης. Θα χρειαζόταν συνεπικουρικά να συμβαίνει κάτι από τα α), β) ή γ).

Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να παραμένουμε εστιασμένοι στο επενδυτικό μας προφίλ με τακτικές ανακατανομές μείωσης του πλεονάζοντος κινδύνου. Αυτό προϋποθέτει ειδικές γνώσεις και χρήση κατάλληλης τεχνολογίας, ώστε να οδηγούμαστε σε αποφάσεις βελτιστοποίησης της κατανομής των επενδύσεων ενός χαρτοφυλακίου.

Με βάση τα παραπάνω, είναι πολύ πιθανό λοιπόν μια διόρθωση να αποτελεί ευκαιρία επανατοποθετήσεων, καθώς δεν συντρέχουν οι λόγοι που πιθανόν να οδηγούσαν σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία. Επιπλέον:

1. Οι εταιρικοί ισολογισμοί έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα προηγούμενα χρόνια με μεγάλα ταμειακά διαθέσιμα για τις γνωστές και μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις

2. Η δημοσιονομική πολιτική πιθανόν να χαλαρώσει τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Η.Π.Α

3. Η κρατική δαπάνη εκτιμάται να αυξηθεί τόσο σε έργα υποδομής όσο και σε μέτρα βελτίωσης του κοινωνικού ισοζυγίου (Ευρώπη και Η.Π.Α).

Σε κάθε περίπτωση, η τοποθέτησή μας στις αγορές θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνει υπόψη τη σχέση εκτιμώμενης απόδοσης και εκτιμώμενου κινδύνου του χαρτοφυλακίου των επενδύσεών μας και να καθορίζεται με βάση την ανοχή μας στον κίνδυνο και τη γενικότερη “επενδυτική μας φυσιογνωμία”. Η επενδυτική μας πολιτική για την τρέχουσα συγκυρία προκρίνει την παραμονή στις αγορές με χρησιμοποίηση των αμυντικών χαρακτηριστικών των διαφόρων κατηγοριών επένδυσης ανά επενδυτικό προφίλ.

*Ο Γιάννης Μαρκάκης είναι Διευθυντής Τομέα Διαχείρισης Χαρτοφυλακίων και Επενδυτικής Στρατηγικής Euroxx Wealth Management