Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από μια μελέτη ενός μη κυβερνητικού μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού – ενός think tank και μάλιστα από τα νεώτερα του κλάδου, στελεχωμένο με «φρέσκο αίμα» στελεχών με ακαδημαϊκό background και σύγχρονη πολιτική σκέψη.
Ας γίνω συγκεκριμένος: Πρόκειται για μια μελέτη για το πρόβλημα των κενών και εγκαταλελειμμένων κτηρίων στο κέντρο της Αθήνας, με την υπογραφή του Νίκου Τριανταφυλλόπουλου – Επίκουρος Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος του Advisory Board της διαΝΕΟσις. Το τελευταίο είναι και το think tank που συνδυάζει την επιμονή στην έρευνα με την διατύπωση προτάσεων δημόσιων πολιτικών για ένα μεγάλο εύρος θεμάτων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Ας πάμε στο απόσπασμα: «Συνήθως το πρόβλημα στη χώρα μας δεν είναι η παραγωγή ιδεών, αλλά η εφαρμογή τους. Το όποιο όραμα για την πόλη, αλλά και κάθε μελέτη πολεοδομικών παρεμβάσεων, είναι φυσιολογικό και αναγκαίο να αποτελούν πάντοτε αντικείμενο κριτικής, που γίνεται με αφετηρία διαφορετικές εναλλακτικές, προσεγγίσεις, αξιολογήσεις και των αναγκών, ιδεολογίες. Εν τέλει οι αποφάσεις για την προώθησή τους αποτελούν πάντοτε πολιτικές επιλογές. Όμως, οι οποιεσδήποτε επιλογές δεν μπορούν να υλοποιηθούν, πρώτον, εάν δεν υποστηρίζονται από το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο -έτσι ώστε τα οράματα να μην παραμείνουν ανεκπλήρωτα και οι μελέτες να μην καταστούν τελικά αρχειακό υλικό- και δεύτερον, εάν δεν είναι διαθέσιμοι οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι, που στις μέρες μας μάλιστα, είναι ελάχιστοι και πολύτιμοι».
Σωστή τοποθέτηση που βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Με άλλα λόγια, όλα είναι ζήτημα πολιτικής ή ακριβέστερα, πολιτικών επιλογών!
Δυστυχώς, για τους πολίτες αυτής της «έρημης χώρας» μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού αγνοεί την διαφορά ανάμεσα στα politics και τα policies…
Ο καθηγητής Νίκος Τριανταφυλλόπουλος το γνωρίζει και πάνω σε αυτή τη βάση ορίζει τις προτάσεις του, οι οποίες παρότι αντιμετωπίζουν ένα «τεχνικό» ζήτημα της πόλης εν τούτοις λειτουργούν ως το κλειδί που αρχίζει να ξεκλειδώνει τους μηχανισμούς της πολιτικής επιλογής και απόφασης.
Και ας προχωρήσουμε στις προτάσεις: «Για την αντιμετώπιση του θέματος των κενών και εγκαταλελειμμένων κτηρίων δεν υπάρχει στη χώρα μας το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο. Για το λόγο αυτό, με ερευνητικά προγράμματα που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, έγινε μια προσπάθεια επεξεργασίας και πρότασης συγκεκριμένων δράσεων και μηχανισμών που θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν από το κράτος, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό και την επανάχρηση κτηρίων στο κέντρο της Αθήνας και στόχο την αναγέννησή του.
Οι κυριότερες δράσεις που προτείνονται είναι τα εξής, επιγραμματικά:
Πρώτον, η θεσμοθέτηση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει την ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα και την ανάληψη πρωτοβουλιών για παρεμβάσεις και έργα εκσυγχρονισμού εγκαταλελειμμένων ή κενών κτηρίων με καθεστώς πολυ-ιδιοκτησίας, υπό συνθήκες ασφάλειας δικαίου και με ταχείες διαδικασίες. Σήμερα, η παρέμβαση σε τέτοια κτήρια είναι σχεδόν αδύνατη, όπως προαναφέρθηκε. Έτσι, αντί να διαφυλάσσονται το ατομικό δικαίωμα, καθώς και ο κοινωνικός και οικονομικός ρόλος της ιδιοκτησίας, με την εγκατάλειψη των κτηρίων αυτά εξουδετερώνονται. Ένα τέτοιο θεσμικό πλαίσιο θα ήταν χρήσιμο για παρεμβάσεις σε προβληματικές αστικές περιοχές σε ολόκληρη την επικράτεια και ιδιαίτερα σε διατηρητέα κτήρια και παραδοσιακούς οικισμούς, καθώς και για την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών στέγασης.
Δεύτερον, η προώθηση Συμπράξεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) με την ανάπτυξη μηχανισμού χρηματοδότησης του εκσυγχρονισμού ιδιωτικών και δημόσιων ακινήτων με τη χρήση – των ελάχιστων δυνατών – ανακυκλώσιμων οικονομικών πόρων, προερχόμενων κυρίως από το ΕΣΠΑ και το «πακέτο Junker», και ιδιωτικών πόρων. Βασικός στόχος του συγκεκριμένου μηχανισμού ΣΔΙΤ θα πρέπει να είναι, η μόχλευση ιδιωτικών πόρων και η ελαχιστοποίηση του χρηματοοικονομικού κόστους έργων αποκατάστασης κτηρίων, με την εφαρμογή των κατάλληλων χρηματοοικονομικών τεχνικών. Ένας τέτοιος μηχανισμός θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί από την πολιτεία ως ισχυρό κίνητρο για την ενεργοποίηση και τη συνεργασία μεταξύ των συνιδιοκτητών των προβληματικών κτηρίων.
Τρίτον, με την υλοποίηση στοχευμένων παρεμβάσεων και έργων για τη βελτίωση του δημόσιου χώρου σε επιλεγόμενες περιοχές, και οπωσδήποτε εντός των περιοχών εφαρμογής της προηγουμένως αναφερόμενης, δεύτερης δράσης».