Μετά από εννέα χρόνια κρίσης, από τα οποία τα μισά με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας είναι δεινή. Οπως επιβεβαιώνεται από σειρά έγκυρων ερευνών, τα μισά νοικοκυριά σήμερα δεν βγάζουν τον μήνα, αλλά φτάνουν μέχρι τις 19 μέρες, ενώ τα εισοδήματά τους μειώθηκαν περαιτέρω το 2018. Τρία στα δέκα νοικοκυριά διαβιούν με λιγότερα από 850 ευρώ τον μήνα και τα μισά από αυτά ανησυχούν ότι θα χάσουν το σπίτι τους από χρέη.
Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις και οι πολιτικές αναδιανομής είναι αποδεδειγμένα αναποτελεσματικές, κάτι που σημαίνει με απλά λόγια ότι η στόχευση των κοινωνικών παροχών είναι λάθος. Μια σοβαρή ασθένεια μέλους της οικογένειας συνεπάγεται για τα μισά νοικοκυριά οικονομική καταστροφή, αφού δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στη μείωση των εισοδημάτων τους, σε συνδυασμό με την ιδιωτική υγειονομική δαπάνη που θα τα επιβάρυνε λόγω των δυσλειτουργιών του συστήματος υγείας. Μία στις πέντε οικογένειες έχει άνεργο τουλάχιστον ένα μέλος, ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι συνεχίζουν να αυξάνονται ποσοστιαία. Η υπερφορολόγηση έχει συρρικνώσει τα μεσαία στρώματα, χωρίς να ωφελήσει τα χαμηλότερα. Η αύξηση του κατώτατου μισθού δεν επηρεάζει ουσιωδώς τα προηγούμενα δεδομένα. Οσον αφορά τις συνθήκες στις φυλακές, στα κέντρα υποδοχής προσφύγων, στα στέκια των τοξικοεξαρτημένων οι εικόνες που πέφτουν στην αντίληψή μας αφυπνίζουν συνειδήσεις μόνο για κάποια δευτερόλεπτα.
Υπάρχει ένας πραγματικός κόσμος που θα οφείλαμε να μην ξεχνάμε ποτέ. Οποιος αμφιβάλλει δεν χρειάζεται να πάει στη Μόρια της Λέσβου, αρκεί να περπατήσει 2-3 χλμ. μακριά από την Πλατεία Συντάγματος ή μέχρι την Πέτρου Ράλλη ή έστω μέχρι το Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας. Τη στιγμή που η κυβέρνηση στήνει προεκλογικές φιέστες υπάρχει κόσμος που ζορίζεται, που δεν έχει να βγάλει τον μήνα, χιλιάδες άνεργοι και ανέστιοι, άνθρωποι που κοιμούνται στη λάσπη, άλλοι που δουλεύουν 10ωρα για 400 ευρώ μαύρα και άλλοι σε αναμονές νοσοκομείων. Μπροστά στην ανθρώπινη δυστυχία η πολιτική τάξη διαπληκτίζεται με μικροκομματικά τεχνάσματα και επικοινωνιακές στρατηγικές.
Ολα τα προηγούμενα είναι καταγεγραμμένα, τεκμηριωμένα, μετρημένα και βρίσκονται δίπλα μας. Για πολλούς είναι δυσάρεστο να τα υπενθυμίζουμε. Ενόσω όμως η αργόσυρτη προεκλογική περίοδος εντείνεται και τα κυβερνητικά στελέχη μοιράζουν αυτάρεσκα «αριστερά» χαμόγελα, η ελληνική κοινωνία βιώνει τις χειρότερες μεταπολιτευτικές μέρες της. Γι’ αυτούς τους λόγους στις εκλογές που έρχονται γνωρίζουμε ότι θα νικήσει η αποχή, ενώ υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να ενισχυθούν το μαύρο και το κατάμαυρο.
Οταν η ανεργία, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι ελλειμματικές πολιτικές κοινωνικής προστασίας και η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων συνοδεύονται από την αποτυχία των κυβερνώντων να προσφέρουν πειστικές λύσεις σε θεμελιώδη κοινωνικά προβλήματα και να δημιουργήσουν προσδοκίες βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, η στροφή προς τις αντισυστημικές δυνάμεις αποτελεί αναμενόμενη εξέλιξη. Σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον βρίσκει κατάλληλο έδαφος ο ξενοφοβικός, αντικοινοβουλευτικός και συνωμοσιολογικός λόγος της Ακροδεξιάς. Η σιωπηλή κοινωνία της επισφάλειας, της φτώχειας και της απογοήτευσης αργά ή γρήγορα εξεγείρεται αυξάνοντας τους οπαδούς των αντιπάλων της δημοκρατίας. Η αποτροπή αυτής της εξέλιξης δεν επιτυγχάνεται με φιέστες, χαμόγελα και ωραία λόγια, αλλά με σοβαρά σχεδιασμένες δημόσιες πολιτικές και ειλικρίνεια προς τους πολίτες.
*O Ξενοφών Κοντιάδης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου και πρόεδρος του ιδρύματος Τσάτσου