Η γραφειοκρατία είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Ταλαιπωρεί τους πολίτες και τους υπαλλήλους, καθυστερεί τις επενδύσεις. Κατά την άποψή μου, αν δεν αλλάξουμε ριζικά αυτή τη δημόσια διοίκηση που φτιάξαμε για να δικαιολογήσουμε τον ρόλο και το κόστος του κράτους, η χώρα δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά.
Δημιουργήσαμε ένα μεγάλο παρεμβατικό κράτος που θέλει να έχει λόγο παντού, χωρίς μάλιστα να έχει καν την κοινή λογική στη λειτουργία του, δίχως να έχει μάθει να σκέφτεται με βάση το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αλλά πορεύεται με βάση τη διατήρηση της νομιμοφάνειας, όπου φυσικά ο καλύτερος τρόπος για να τη διαφυλάξεις είναι να μην κάνεις απολύτως τίποτε. Ετσι βιώνουμε τη στασιμότητα στο Ελληνικό Δημόσιο τα τελευταία 40 χρόνια. Το κράτος μας πρέπει να αλλάξει. Για να γίνει αυτό, υπάρχουν τουλάχιστον τρία προαπαιτούμενα που επιβάλλεται να τολμήσουμε να τα αντιμετωπίσουμε στη ρίζα τους.
Πρώτον, να δούμε τελικά τι «δουλειές» έχει ευθύνη να κάνει το κράτος, η πρωτοβάθμια και η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση. Οχι μόνο να δούμε ποιος κάνει τι, αλλά σε αυτό το πρώτο επίπεδο πρέπει να τολμήσουμε «δουλειές» που σήμερα γίνονται από το κράτος να αναθέσουμε την ευθύνη τους σε τρίτους.
Δεύτερον, αφού ξεκαθαρίσουμε τι «δουλειές» κάνει το κράτος, να δούμε μετά ποιες από αυτές που έχει ευθύνη να κάνει είναι καλύτερα να τις εκτελούν τρίτοι, με την εποπτεία του κράτους. Ετσι πρέπει να διευκολύνουμε, ή καλύτερα να παροτρύνουμε, τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να αναθέτουν εργασίες στον ιδιωτικό τομέα. Από τον χώρο της Αυτοδιοίκησης εμβληματικό είναι το παράδειγμα ανάθεσης τμημάτων της υπηρεσίας καθαριότητας σε ιδιώτες.
Τρίτον, να δούμε πώς οι «δουλειές» που θα κάνει το κράτος θα γίνονται γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα. Εδώ είναι που ανακύπτει το μεγάλο ζήτημα της γραφειοκρατίας. Σε όλους τους τομείς για απλά θέματα χρειάζονται άσκοπες, ανούσιες γραφειοκρατικές διαδικασίες, που, όπως προανέφερα, εξυπηρετούν μόνο τη συντήρηση της σημερινής δημόσιας διοίκησης.
Η Νέα Δημοκρατία ξέρει πολύ καλά ότι αν δεν ξεριζώσει τον κρατισμό και τη νοοτροπία του θα αποτύχει να αλλάξει τα πράγματα στην Ελλάδα. Ετσι μέσα από το πρόγραμμά της, όπως ανακοινώνεται σταδιακά, ειδικά στο ζήτημα της μείωσης της γραφειοκρατίας, έχει προτείνει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις, με βάση τις ανωτέρω προϋποθέσεις που προανέφερα.
Πιο συγκεκριμένα στοχεύουμε:
Αρχικά μια σειρά από αρμοδιότητες που σήμερα κάνει το κράτος περνά στην Αυτοδιοίκηση (π.χ. διαχείριση Κέντρων Υγείας). Στη συνέχεια απλοποιούνται αισθητά οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην Αυτοδιοίκηση. Καθιερώνουμε την αρχή «ένα όργανο αποφασίζει». Ετσι αντί σήμερα να αποφασίζουν μέχρι και τέσσερα όργανα για μια απλή ενέργεια θα αποφασίζεται από ένα και μόνο όργανο, μειώνοντας έτσι τις διοικητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων τουλάχιστον κατά 60%. Καθιερώνουμε τα ΚΕΠ ως το κύριο και σε δεύτερη φάση ως το μοναδικό σημείο φυσικής επαφής για την εξυπηρέτηση των πολιτών από το κράτος. Αυτό αποτελεί μεγάλη καινοτομία. Ετσι ο πολίτης θα εξυπηρετείται στη γειτονιά του για όλα τα θέματα που αφορούν τις σχέσεις του με φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Δίνουμε κίνητρα στους ΟΤΑ ώστε, αν το κρίνουν συμφέρον, να συνεργάζονται με τον ιδιωτικό τομέα στους τομείς της καθαριότητας, του οδοφωτισμού, της διαχείρισης της περιουσίας τους κ.α.
Θεσπίζουμε ενιαίους, απλούς και κατανοητούς δείκτες αποτελεσματικότητας των ΟΤΑ, ώστε οι πολίτες να μπορούν εύκολα να αξιολογούν την πορεία των τοπικών αρχών τους. Απλοποιούμε το σύστημα ελέγχων για τους ΟΤΑ και από τους πολλαπλούς, επαναλαμβανόμενους και άστοχους ελέγχους που υπάρχουν σήμερα (13 ελεγκτικοί φορείς) περνάμε σε ένα ελεγκτικό πλαίσιο με έναν μόνο ελεγκτικό φορέα, και μάλιστα συμπληρωματικό με το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Ολα τα παραπάνω στοχεύουν στη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας ώστε το κράτος και οι ΟΤΑ να παρέχουν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα τις υπηρεσίες τους στους πολίτες. Είμαστε αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε το «τέρας της γραφειοκρατίας» και τον κρατισμό. Αν δεν τα ξεριζώσουμε, πολύ φοβάμαι ότι θα μας καταπιούν.
* Ο κ. Γραφάκος είναι Οικονομολόγος, αναπληρωτής γραμματέας Προγράμματος Νέας Δημοκρατίας, πρώην δήμαρχος Μελισσίων