«Θα το κόψω όποτε θέλω, έχω πιο σοβαρά θέματα τώρα», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, ενοχλημένος από τη δημοσιοποίηση φωτογραφιών που τον δείχνουν να καπνίζει σε κλειστούς δημόσιους χώρους, ακόμη και μέσα στο Υπουργείο Υγείας. Οι φωτογραφίες ήρθαν να προστεθούν σε άλλες, άλλων πολιτικών, που αγνοούν επιδεικτικά ένα νόμο που οι ίδιοι ψήφισαν.

Όντως, τα δημόσια πρόσωπα, όπως όλοι μας, έχουν το ελεύθερο των επιλογών τους – στο πλαίσιο πάντα της τήρησης των νόμων, βεβαίως. Έτσι, το κάπνισμα σε δημόσιους κλειστούς χώρους, απαγορεύθηκε με νόμο από το 2008 – σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2009.

Τι μας δείχνουν τα πολιτικά πρόσωπα με την συμπεριφορά τους; Ότι η παραβατικότητα επιτρέπεται, όταν «δικαιολογείται». Επιτρέπεται ακόμη περισσότερο σε δημόσια πρόσωπα, που θεωρούν εαυτούς υπεράνω νόμων και κοινωνικών συμβάσεων!

Το κακό όμως που κάνουν αυτές οι συμπεριφορές στο κοινωνικό σύνολο ξεπερνά την πιθανή επιβάρυνση της υγείας των ιδίων των πολιτικών και όσων είναι γύρω τους. Τα δημόσια πρόσωπα αποτελούν παράδειγμα για τους πολίτες. Με την στάση τους εκπαιδεύουν την κοινωνία, είτε το θέλουν είτε όχι. Και έτσι η δική τους αντικοινωνική συμπεριφορά διαχέεται στο κοινωνικό σύνολο, καθιστώντας την όποια πολιτική αντιμετώπισής της κοινωνικά και οικονομικά δυσκολότερη.

Στην πρόσφατη παρουσίαση του προγράμματος της Υγείας, η Νέα Δημοκρατία δεσμεύτηκε για την αυστηρή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Στην Ελλάδα, όπου το 27,3% των πολιτών καπνίζουν καθημερινά και το 30% της συνολικής επιβάρυνσης από ασθένειες αποδίδεται σε κακές συνήθειες, όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία, επιβάλλεται η αλλαγή στροφής. Σε ό,τι αφορά το κάπνισμα, η αισθητή μείωσή του από όσους καπνίζουν, θα ωφελήσει όλους μας, καπνιστές και μη. Ο περιορισμός του, είναι η καλύτερη πρόληψη, που με τη σειρά της έχει θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία.

Για να το πετύχουμε όμως απαιτείται μεγάλη προσπάθεια, απαιτείται να κατανοήσουμε τη σημασία του, απαιτείται συστράτευση όλων μας – της πολιτείας, των επιχειρήσεων κυρίως εστίασης, αλλά και του κάθε πολίτη ξεχωριστά.

Το πρόγραμμα υγείας της Νέας Δημοκρατίας, δίνει μεγάλη σημασία στην πρόληψη. Είναι στον αντίποδα των μέχρι σήμερα πολιτικών υγείας, που αφιέρωναν μόνο το 1,3% των δαπανών στην πρόληψη. Τα αποτελέσματα της έως τώρα πολιτικής είναι η εκτόξευση του κόστους για νοσηλείες στο 42% των συνολικών δαπανών για την υγεία1, την ώρα που ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 30%. Από δε την πλευρά της κοινωνικής ευημερίας, οι κακές συνήθειες στοιχίζουν, καθώς η ποιότητα ζωής μας χειροτερεύει με την εκδήλωση ασθενειών που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, επιβαρύνοντας την τσέπη μας, το δημόσιο σύστημα υγείας και τους οικείους μας. Στην Ελλάδα ξοδεύουμε σήμερα για την υγεία μας, μετά την φορολογία και την «δωρεάν περίθαλψη», άλλο ένα 34% των δαπανών από την τσέπη μας, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι μόλις στο 18%.

Η πρόληψη αποτελεί κλειδί για την καλύτερη δημόσια υγεία. Ο δραστικός περιορισμός του καπνίσματος, που βελτιώνει την υγεία για καπνιστές και μη καπνιστές, κινείται ακριβώς σε αυτή τη λογική. Παράλληλα, το πρόγραμμα δωρεάν προληπτικών εξετάσεων, και μάλιστα μετά από προσωποποιημένη ενημέρωση, θα μας βοηθήσει όλους να ελέγχουμε καλύτερα την πορεία της υγείας μας και να αντιμετωπίζουμε τυχόν προβλήματα εγκαίρως. Συγχρόνως, καμπάνιες για την υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, όπως μείωση του καπνίσματος, ένταξη της άθλησης στην καθημερινότητά μας και βελτίωση της διατροφής μας, σίγουρα είναι προς θετική κατεύθυνση. Ας πούμε εδώ ότι σε κάποιες χώρες της ΕΕ, υπάρχει η υποχρέωση κατά τις διαφημίσεις συσκευασμένων προϊόντων να αναγράφεται, ή να αναγιγνώσκεται, ένα μήνυμα για την υιοθέτηση καλών διατροφικών συνηθειών και ενός πιο υγιούς τρόπου ζωής. Αυτό θα ήταν πολύ χρήσιμο και σε εμάς, και θα μπορούσε να συνδυαστεί με την πρόταση της ΝΔ για την δημιουργία μίας εθνικής πλατφόρμας ενημέρωσης για τις συνέπειες των βλαβερών συνηθειών, όπως πχ. το κάπνισμα.

Καθώς η πρόληψη ξεκινά από νωρίς, οι δράσεις στα σχολεία έχουν πρωταρχική σημασία, άλλωστε μαζί με τα παιδιά, «εκπαιδεύονται» και οι γονείς! Τα παιδιά είναι οι αυριανοί ενεργοί πολίτες. Και οι αυριανοί πολιτικοί. Αυτοί που θα ξέρουν πια να μας δώσουν οι ίδιοι το καλό παράδειγμα.

(*) Ο κ. Γραφάκος είναι Οικονομολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ), στην Τραπεζική και στον Τουρισμό, υποψήφιος διδάκτορας. Υποψήφιος Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας στον Βόρειο Τομέα Αθηνών.