Απλησίαστα έχουν γίνει τα ακίνητα στην Αθήνα με τα ενοίκια αλλά και τις τιμές αγοράς να έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, η Αθηνά Δρακοπούλου έκλεισε το κατάστημα τέχνης και χειροτεχνίας που διατηρούσε επί 13 χρόνια στο Κουκάκι, μια αναβαθμισμένη γειτονιά κοντά στην Ακρόπολη. Οι ιδιοκτήτες της διπλασίαζαν το ενοίκιο, και η ίδια δεν ήταν σε θέση να ανταγωνιστεί τους επενδυτές που έκαναν τα πάντα για τα μοντέρνα καφέ και τα Airbnbs.
Η κατάσταση θα ήταν αδιανόητη ακόμη και πριν από μια δεκαετία. Η ελληνική οικονομία έχει σημειώσει αξιοσημείωτη ανάκαμψη από το 2010, όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση χρέους. Πέρυσι, η οικονομική ανάπτυξη ξεπέρασε τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές και η χώρα έλαβε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας από τους οίκους αξιολόγησης. Όμως η ανάκαμψη συνοδεύτηκε από κρίση στέγασης στις μεγαλύτερες πόλεις και σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς, όπου τα ενοίκια αυξήθηκαν περισσότερο από 40% μεταξύ 2018 και 2022. Στην Αθήνα, σημείωσαν άλμα 23% μόνο πέρυσι αναφέρει το Bloomberg.
Καθώς η εύρεση οικονομικά προσιτής στέγης γίνεται όλο και πιο δύσκολη, οι πολιτικοί αναζητούν κάθε ευκαιρία για να μειώσουν την πίεση στην αγορά. Ένας στόχος ήταν το πρόγραμμα Golden Visa (Χρυσή Βίζα) της Ελλάδας, το οποίο από το 2014 προσφέρει άδεια παραμονής σε αλλοδαπούς που επενδύουν τουλάχιστον 250.000 ευρώ σε ακίνητα στη χώρα – μια σχετική ευκαιρία σε σύγκριση με χώρες όπως η Ισπανία και η Ολλανδία, όπου παρόμοια προγράμματα κοστίζουν πολλαπλάσια.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση έχει επίσης ανεβάσει τον πήχη για την είσοδο. Τον περασμένο Αύγουστο, αύξησε το ελάχιστο όριο επένδυσης για τη χορήγηση χρυσής βίζας σε 500.000 ευρώ σε δημοφιλείς περιοχές, όπως η Θεσσαλονίκη, τμήματα της Αθήνας και οι νησιωτικοί προορισμοί Μύκονος και Σαντορίνη.
Τώρα, το ανεβάζει ξανά. Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, οι επενδυτές θα πρέπει πλέον να επενδύουν τουλάχιστον 800.000 ευρώ (873.280 δολάρια) στις παραπάνω περιοχές, καθώς και σε νησιά με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών της χώρας. Οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ στις 31 Μαρτίου, ενώ το όριο της χρυσής βίζας θα αυξηθεί επίσης από 250.000 ευρώ σε 400.000 ευρώ για την υπόλοιπη χώρα. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι επενδυτές απαιτείται να αγοράσουν ένα ακίνητο με επιφάνεια μεγαλύτερη από 120 τετραγωνικά μέτρα (1291,7 τετραγωνικά πόδια), το οποίο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για βραχυχρόνια ενοικίαση.
Ενώ η κυβέρνηση λέει ότι το σχέδιο θα αποθαρρύνει τους ξένους επενδυτές από το να αγοράζουν επιθυμητές περιοχές, πολλοί υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές δεν θα κάνουν πολλά για να συγκρατήσουν το κόστος στέγασης.
«Το πρόγραμμα της χρυσής βίζας δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την άνοδο των τιμών», δήλωσε η Δρακοπούλου, κατηγορώντας για την τάση αυτή τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και αυτό που η ίδια αποκάλεσε «ελληνική νοοτροπία». «Οι Έλληνες κυνηγούν το γρήγορο χρήμα, ό,τι μπορούν να αρπάξουν», είπε η Δρακοπούλου.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, η βασική αιτία για το αυξημένο κόστος στέγασης είναι η έλλειψη προσφοράς. Η οικονομική κρίση σταμάτησε τις νέες κατασκευές για σχεδόν μια δεκαετία και ενώ ο πληθυσμός της Ελλάδας παρέμεινε λίγο πολύ σταθερός, ο αριθμός των διαθέσιμων κατοικιών συρρικνώθηκε. Ταυτόχρονα, πλατφόρμες όπως η Airbnb έχουν μετατρέψει τις μακροχρόνιες κατοικίες σε βραχυχρόνιες μισθώσεις και οι ιδιοκτήτες που είναι δυσαρεστημένοι με τα φορολογικά κίνητρα έχουν αφήσει τα σπίτια ακατοίκητα αντί να τα βγάλουν στην αγορά.
Περίπου 200.000 ακίνητα απαιτούνται για να καλυφθεί η ζήτηση σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με την Τράπεζα Πειραιώς.
Ο Στράτος Παραδιάς, επικεφαλής της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ακινήτων, μιας ένωσης ιδιωτών ιδιοκτητών ακινήτων, ανησυχεί ότι οι τιμές δεν θα υποχωρήσουν αν η κυβέρνηση δεν δώσει κίνητρα στους ιδιοκτήτες ακινήτων να προσφέρουν μακροχρόνιες μισθώσεις. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό, πρότεινε ο Παραδιάς, είναι να απαλλαγούν οι ιδιοκτήτες με κενά ακίνητα από την καταβολή φόρου εισοδήματος για τα επόμενα τρία χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι θα νοικιάσουν τα ακίνητα. Αυτό θα μπορούσε επίσης να επεκταθεί και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, το ένα τρίτο των οποίων δεν είναι σήμερα κερδοφόρο και θα μπορούσε εύκολα να προσαρμοστεί σε μακροχρόνια μίσθωση, είπε.
Αν και η κρίση στέγασης στη χώρα οφείλεται σε διαφορετικούς παράγοντες, η χρυσή βίζα αποτελεί «σταγόνα στον ωκεανό σε σύγκριση με την αυξημένη ζήτηση», σύμφωνα με τον Ηλία Λέκκο, επικεφαλής οικονομολόγο της Διεύθυνσης Οικονομικών Ερευνών και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς. Περίπου 18.000 άτομα έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα από την έναρξή του και μόνο ένας μικρός αριθμός σπιτιών έχει αποσυρθεί από την αγορά. “Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι κίνητρα για την κατασκευή νέων κατοικιών”, είπε.
Σε ένα σκηνικό έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης, η κυβέρνηση της Ελλάδας λαμβάνει μέτρα για την ελάφρυνση της κρίσης. Από φέτος, οι ιδιοκτήτες υποχρεούνται να συστήσουν επιχείρηση και να πληρώσουν φορολογικό συντελεστή 13%, τον ίδιο με τα ξενοδοχεία, εάν νοικιάζουν τουλάχιστον τρία ακίνητα βραχυπρόθεσμα. Και από τον Φεβρουάριο, η ελληνική κυβέρνηση θα πληρώνει το 40% του κόστους ανακαίνισης, ή μέχρι 10.000 ευρώ, για διαμερίσματα των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι πρόθυμοι να τα νοικιάσουν μακροπρόθεσμα. Αλλά με τα Airbnbs να απαιτούν κατά μέσο όρο 100 ευρώ ανά διανυκτέρευση σε μια χώρα όπου ο κατώτατος μισθός ανέρχεται σε 780 ευρώ το μήνα, η πρωτοβουλία μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση.
Εν τω μεταξύ, ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η εκτίναξη των τιμών των ακινήτων μπορεί σύντομα να φτάσει στο ανώτατο όριο. Σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, η Πειραιώς σημείωσε ότι η υπερθέρμανση της αγοράς είχε ωθήσει τις τιμές των κατοικιών σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν και παρατήρησε ότι «εμφανή σημάδια κόπωσης» άρχισαν να εμφανίζονται. Αυτό θα μπορούσε να δώσει τη θέση του στην «επόμενη φάση του κύκλου», έγραψαν οι αναλυτές, «όπου οι υψηλότερες τιμές θα συνοδεύονται από πτώση των συναλλαγών/αγορών».
Διαβάστε ακόμη
Τα «ψιλά γράμματα» της ρύθμισης για την Golden Visa
Γ. Δεληκανάκης (Southrock): Πώς θα επενδύσουμε 250 εκατ. ευρώ στη Μύκονο (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ