Η Ρωσία και η Ουκρανία βρίσκονται σε έναν ολοένα και πιο έντονο ενεργειακό πόλεμο, προσπαθώντας να αποκτήσουν ουσιαστικό πλεονέκτημα έπειτα από μήνες αδιεξόδου στα μέτωπα και ενόψει πιθανών νέων ειρηνευτικών συνομιλιών.
Οι εκτεταμένες ρωσικές επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας αφήνουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά αντιμέτωπα με πολύωρες διακοπές ρεύματος, καθώς η Μόσχα επιχειρεί να κάμψει το ηθικό και να προκαλέσει πρόσθετη οικονομική ζημιά όσο πλησιάζει ο βαρύς χειμώνας.
Η Ουκρανία απαντά με στοχευμένα πλήγματα σε ρωσικές ενεργειακές εγκαταστάσεις – από διυλιστήρια έως θαλάσσιους σταθμούς – με στόχο να διακοπεί η ροή των πετροδολαρίων προς το Κρεμλίνο και να πιεστεί η δυνατότητα χρηματοδότησης του πολέμου.
«Η Ρωσία θα κάνει τα πάντα για να έχουμε συνεχείς διακοπές ρεύματος», δήλωσε ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνέντευξη στο Bloomberg News. «Αλλά πρέπει να ξέρουν ότι θα απαντήσουμε. Θεωρώ ότι είναι δίκαιο».
Η αντιπαράθεση εξελίσσεται σε μια φάση όπου οι δύο πλευρές επιχειρούν να βρεθούν σε ευνοϊκότερη θέση πριν από ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις για τη λήξη του πολέμου, ο οποίος μπαίνει πλέον στο τέταρτο έτος του. Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ αναζωπύρωσε την πίεση για λύση, όταν αξιωματούχοι παρουσίασαν ένα σχέδιο ειρήνης 28 σημείων που καταρτίστηκε σε συνεργασία με τη Ρωσία — σχέδιο στο οποίο ο Ζελένσκι δήλωσε πρόθυμος να εργαστεί μαζί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Το σχέδιο προβλέπει παραχώρηση μεγάλων τμημάτων ουκρανικού εδάφους που έχει καταλάβει η Ρωσία, περιορισμό του μεγέθους του ουκρανικού στρατού και σταδιακή άρση των κυρώσεων προς τη Μόσχα. Επίσης, προβλέπει αξιοποίηση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ οι ΗΠΑ θα συνδράμουν στην αποκατάσταση της ενεργειακής υποδομής φυσικού αερίου της χώρας.
Ο ουκρανικός διαχειριστής δικτύου Ukrenergo ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι εφαρμόζονται έκτακτες διακοπές ρεύματος στις περισσότερες περιφέρειες της χώρας, καθώς τα συνεργεία επιχειρούν να αποκαταστήσουν ζημιές από ρωσικά πλήγματα.
Η Ουκρανία έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένες προσπάθειες της Ρωσίας να κάμψει την αντίστασή της πλήττοντας ενεργειακά assets κατά τον χειμώνα, όταν η θερμοκρασία πέφτει πολύ κάτω από το μηδέν και το μέτωπο παραμένει σχεδόν στάσιμο λόγω πάγου και χιονιού. Οι μεγάλες ζημιές σε δίκτυα και μονάδες παραγωγής, σε συνδυασμό με την ένταση των ρωσικών επιθέσεων, ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στις ενεργειακές υποδομές της χώρας, παρά τις προσπάθειες για ταχεία αποκατάσταση.
Ο φετινός χειμώνας «μπορεί να είναι ο πιο σκληρός» από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022, σύμφωνα με τον Μαξίμ Τιμτσένκο, διευθύνοντα σύμβουλο της DTEK, της μεγαλύτερης ιδιωτικής ενεργειακής εταιρείας της Ουκρανίας. «Από τον Σεπτέμβριο, η Ρωσία χτυπά κάθε είδους ενεργειακή υποδομή — ορυχεία, σταθμούς παραγωγής, υποσταθμούς, γραμμές μεταφοράς, παραγωγή και αποθήκευση φυσικού αερίου».
Μια ρωσική επίθεση με περισσότερα από 500 drones και πυραύλους την Τετάρτη σκότωσε τουλάχιστον 25 ανθρώπους και προκάλεσε νέες διακοπές ρεύματος. Την περασμένη εβδομάδα μόνο, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η Ρωσία εκτόξευσε πάνω από 2.000 drones, βόμβες ολίσθησης και πυραύλους.
Παρότι οι αρχές αποφεύγουν να δημοσιοποιήσουν το μέγεθος των ζημιών, η διάρκεια των διακοπών ρεύματος δίνει μια ένδειξη: στο Κίεβο, η διακοπή ηλεκτροδότησης έχει διαρκέσει τις τελευταίες ημέρες κατά μέσο όρο οκτώ ώρες, φτάνοντας ακόμη και τις 16 ώρες σε ορισμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με στοιχεία της DTEK.
Η ουκρανική αντεπίθεση
Η Ουκρανία έχει δηλώσει ότι έχει πλήξει περίπου 45 ρωσικές εγκαταστάσεις παραγωγής καυσίμων από τις αρχές Αυγούστου, με το σύνολο να φτάνει τις 65 επιθέσεις για φέτος – έναντι 35 πέρυσι. Επιθέσεις σε διυλιστήρια έχουν ρίξει την επεξεργασία πετρελαίου κάτω από τα εποχικά επίπεδα.
Στις 14 Νοεμβρίου επλήγη η ρωσική υποδομή φόρτωσης πετρελαίου στη Μαύρη Θάλασσα, προκαλώντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης και προσωρινή διακοπή εξαγωγών.
Οι επιθέσεις γίνονται πιο έντονες καθώς οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου ενισχύουν τις κυρώσεις για να περιορίσουν τα έσοδα της Ρωσίας από την ενέργεια στις διεθνείς αγορές.
«Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να σταματήσει αυτός ο πόλεμος — και θα σταματήσει όταν η Ρωσία ξεμείνει από χρήματα και καταλάβει ότι δεν μπορεί να μας ξεπεράσει», δήλωσε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας, σε εκδήλωση του Bloomberg στις Βρυξέλλες.
Η Ουκρανία έχει αναπτύξει δικούς της πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που της επιτρέπουν να χτυπά βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος, ενώ λαμβάνει πλέον μεγαλύτερη υποστήριξη για στοχευμένες επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές από συμμάχους που στο παρελθόν φοβούνταν τις επιπτώσεις στις τιμές πετρελαίου.
Το Ηνωμένο Βασίλειο προμήθευσε πρόσφατα την Ουκρανία με πυραύλους Cruise Storm Shadow, ενώ την Τρίτη η Ουκρανία δήλωσε ότι χρησιμοποίησε αμερικανικούς υπερηχητικούς πυραύλους ATACMS για να χτυπήσει στρατιωτικούς στόχους στη Ρωσία. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας υποστήριξε ότι κατέρριψε τέσσερις ATACMS πάνω από την περιοχή Βορόνεζ.
Η ανάπτυξη των ουκρανικών δυνατοτήτων μεγάλου βεληνεκούς «έχει διαβρώσει αυτό που αρχικά ήταν σχεδόν απόλυτο ρωσικό πλεονέκτημα» στον ενεργειακό πόλεμο, σύμφωνα με τον Έρικ Τσιαραμέλα, ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσινγκτον. «Αν η Ουκρανία συνεχίσει να διευρύνει το οπλοστάσιό της και να συντηρεί την εκστρατεία επιθέσεων, οι Ρώσοι αξιωματούχοι θα αναγκαστούν κάποια στιγμή να αναρωτηθούν αν αξίζει πραγματικά να συνεχίζουν τα πλήγματα στο ουκρανικό δίκτυο».
Παρότι το ηλεκτρικό δίκτυο της Ρωσίας παραμένει σε γενικές γραμμές σταθερό, μεγάλο μέρος του βασικού εξοπλισμού του έχει προέλθει από δυτικές εταιρείες όπως οι GE και Siemens, γεγονός που αυξάνει την ευπάθεια στηρίζοντας τα ουκρανικά χτυπήματα — καθώς οι κυρώσεις δυσκολεύουν την αντικατάσταση κατεστραμμένων εξαρτημάτων.
Στο μέτωπο, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σημειώσει αργή πρόοδο σε ανατολική και νότια Ουκρανία, με τεράστιες απώλειες. Στο Ποκρόφσκ, οι μάχες από σπίτι σε σπίτι μαίνονται έπειτα από μήνες προσπαθειών της Ρωσίας να καταλάβει το κομβικό σιδηροδρομικό κέντρο στο Ντονέτσκ.
Αν το πετύχει, θα είναι η σημαντικότερη νίκη του Κρεμλίνου εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, αν και δεν αναμένεται να αλλάξει αποφασιστικά τη στρατιωτική ισορροπία. Το Ποκρόφσκ βρίσκεται μόλις 30 χιλιόμετρα από την πόλη Αβντίιβκα, την οποία η Ρωσία κατέλαβε τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους.
Ένα σκάνδαλο διαφθοράς στον ενεργειακό τομέα προσθέτει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στον Ζελένσκι. Οι αρχές κατά της διαφθοράς έχουν κατονομάσει τον πρώην επιχειρηματικό του συνεργάτη, Τιμούρ Μιντιτς, ως φερόμενο εγκέφαλο σχεδίου υπεξαίρεσης έως και 100 εκατ. δολαρίων.
Η έρευνα εξετάζει ύποπτες μίζες από εργολάβους που έχτιζαν αμυντικές δομές για την προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Ουκρανίας από τις ρωσικές επιθέσεις. Ταυτόχρονα, ο Ζελένσκι αναζητά πρόσθετη χρηματοδότηση από τους Ευρωπαίους συμμάχους για συστήματα αεράμυνας, ώστε να αντέξει η χώρα τον χειμώνα.
Έχει ήδη ανακοινώσει σαρωτικές αλλαγές στη διοίκηση και πλήρη οικονομικό έλεγχο των βασικών κρατικών ενεργειακών φορέων, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Παρότι το 60% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από πυρηνική ενέργεια και το 20% από ανανεώσιμες πηγές, η Ουκρανία έχει μεγάλη ανάγκη από φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρισμού το χειμώνα. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την αποθήκευση περίπου 13,2 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, όμως οι πρόσφατοι ρωσικοί βομβαρδισμοί εξουδετέρωσαν σχεδόν το 60% της εγχώριας παραγωγής.
Στις αρχές Νοεμβρίου, η Ουκρανία βρέθηκε με κενό περίπου 750 εκατ. ευρώ από τα έως και 2 δισ. ευρώ που απαιτούνται για αγορές καυσίμων, σύμφωνα με τον Ζελένσκι. «Εγώ είμαι ο πρόεδρος — και εγώ πρέπει να βρω αυτά τα χρήματα», είπε.
Την Κυριακή, ο Ζελένσκι συναντήθηκε στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και ανακοίνωσαν συμφωνία που προβλέπει την προμήθεια αμερικανικού LNG στην Ουκρανία από τον Δεκέμβριο του 2025 έως και τον Μάρτιο του 2026.
Διαβάστε ακόμη
Ιταλία: Κέρδισε την πρώτη αναβάθμιση από την Moody’s έπειτα από 23 χρόνια
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.