Πίσω από τη φαινομενική δυναμική της αμερικανικής οικονομίας κρύβεται μια όλο και βαθύτερη ανισότητα. Οι πλουσιότεροι 10% των νοικοκυριών αντιπροσωπεύουν σχεδόν το μισό της συνολικής κατανάλωσης, χάρη στα κέρδη από το ράλι του χρηματιστηρίου και την άνοδο των τιμών των ακινήτων.
Την ίδια στιγμή, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα περιορίζουν δαπάνες, πιεσμένα από υψηλό κόστος διαβίωσης, επιστροφή φοιτητικών δανείων και επιβράδυνση στην αγορά εργασίας.
Η “πύργος Jenga” οικονομία
Ο οικονομολόγος Πίτερ Άτγουοτερ, που καθιέρωσε τον όρο «K-shaped economy», περιέγραψε τη σημερινή κατάσταση ως πύργο Jenga που κινδυνεύει να καταρρεύσει: η κορυφή των εύπορων νοικοκυριών συνεχίζει να ανεβαίνει, ενώ τα θεμέλια —οι εργαζόμενοι της μεσαίας τάξης— αποδυναμώνονται.
«Η οικονομία στηρίζεται πλέον υπερβολικά σε ένα μικρό, εύπορο κομμάτι του πληθυσμού», προειδοποιεί ο Μαρκ Ζάντι της Moody’s Analytics, τονίζοντας ότι μια πτώση στο χρηματιστήριο θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τα τελευταία στηρίγματα ανάπτυξης.
Η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης
Σύμφωνα με στοιχεία της Moody’s, το άνω 20% των νοικοκυριών ευθύνεται πλέον για τα δύο τρίτα της συνολικής κατανάλωσης στις ΗΠΑ — ποσοστό-ρεκόρ. Πριν την πανδημία, το υπόλοιπο 80% κάλυπτε σχεδόν το 42% των δαπανών· σήμερα αυτό έχει μειωθεί στο 37%.
Οι οικογένειες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος περιορίζουν τις αγορές ενδυμάτων, παιχνιδιών και ειδών πολυτελείας, ενώ στρέφονται σε φθηνότερα προϊόντα και κουπόνια.
Ακόμη και εταιρείες όπως η Apple, η Procter & Gamble και η Kroger αναγνωρίζουν τη στροφή των καταναλωτών: τα εύπορα νοικοκυριά αγοράζουν μεγάλες συσκευασίες, ενώ οι πιο αδύναμοι «κυνηγούν προσφορές» ή αποφεύγουν δαπανηρές επισκευές.
Ανισότητα που απειλεί τη σταθερότητα
Η οικονομική αυτή απόκλιση δεν είναι νέα, αλλά γίνεται πλέον πιο εκρηκτική. Ο Φεντ και ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχουν δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη μέσω φορολογικών κινήτρων και επενδύσεων, ωστόσο η κεντρική τράπεζα αναγνωρίζει τον κίνδυνο μιας «διαιρεμένης οικονομίας».
Η Νταϊάν Σουόνκ της KPMG προειδοποιεί ότι η «φυσική» ανισότητα μπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνη κοινωνική αστάθεια, διαβρώνοντας τα θεμέλια της ανάπτυξης. «Η δυσαρέσκεια και η κοινωνική ένταση είναι πιο διαβρωτικές από όσο ευεργετικές για την οικονομία», σημειώνει.
Το αμερικανικό όνειρο που απομακρύνεται
Για πολλούς Αμερικανούς, οι βασικοί στόχοι που άλλοτε θεωρούνταν δεδομένοι —σπίτι, ασφάλεια, εκπαίδευση— γίνονται όλο και πιο απρόσιτοι. Οι εργαζόμενοι χαμηλότερων εισοδημάτων ξοδεύουν περισσότερο για βασικές ανάγκες και βλέπουν τις αποταμιεύσεις τους να εξανεμίζονται, ενώ το 27% αύξηση του κόστους ζωής από το 2020 έχει αφήσει πίσω της βαθιά «ουλές».
Από την άλλη, οι εύποροι συνεχίζουν να επωφελούνται από τα κερδοφόρα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, διατηρώντας το καταναλωτικό σύστημα όρθιο — προς το παρόν.
Διαβάστε ακόμη
Τζον Κατσιματίδης: Γιατί ο ελληνοαμερικανός billionaire είναι εξοργισμένος με τον Ζόραν Μαμντάνι
Στρατηγική συμμαχία Google – Αυστραλίας για AI data center στο Νησί των Χριστουγέννων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.