Η προηγούμενη κρίση άφησε βαθιά τα σημάδια της στην ευρωπαϊκή οικονομία και όσες μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατάφεραν να επιβιώσουν, βλέπουν τώρα με τρόμο ότι η νέα, υγειονομική κρίση μπορεί να καταφέρει ό,τι δεν κατάφερε η κρίση χρέους: να τις εξαφανίσει…

Στην Κεντρική Γερμανία, ένα ζευγάρι γύρω στα 65 που έχει ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο, βλέπει τη συνταξιοδότησή του να μετατοπίζεται κατά τουλάχιστον μια δεκαετία. Σε μια μικρή πόλη της Νότιας Ιταλίας, ένα γνωστό εστιατόριο κλείνει για πάντα. Στη βορειοδυτική ακτή της Γαλλίας  ο ιδιοκτήτης ενός μπιστρό ανησυχεί ότι τα περισσότερα εστιατόρια γύρω από την επιχείρησή του, απλά θα πάψουν να υπάρχουν.

Η οικονομική ζημιά από τον κορωνοϊό είναι έκδηλη σε αμέτρητες περιπτώσεις σε όλη την Ευρώπη: από ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που παλεύουν να κρατηθούν μέχρι εκείνους που δεν βλέπουν καμιά ελπίδα στον ορίζοντα.

Στη Γαλλία, πάνω από το 50% των μικρών επιχειρήσεων φοβάται ότι θα πάει για χρεοκοπία και λουκέτο και η κρίση οδήγησε σε μια δημόσια τηλεοπτική αναμέτρηση σε μεταξύ επιχειρηματιών και του υπουργού Οικονομικών της χώρας.

Ακόμα και με τα γενναία πακέτα στήριξης από τις εθνικές κυβερνήσεις, οι χώρες είναι αντιμέτωπες με την προοπτική μαζικών χρεοκοπιών, που θα καταστρέψουν ζωές και θα εξαφανίσουν θέσεις εργασίας, ενώ θα διαβρώσουν έναν βασικό πυλώνα της οικονομίας. Οι ΜμΕ της Ευρώπης με προσωπικό έως 250 άτομα, που ανέρχονται σε 25 εκατομμύρια, απασχολούν πάνω από 90 εκατ. ανθρώπους.

«Μπορούμε και πρέπει να στηρίξουμε αυτές τις επιχειρήσεις γιατί αποτελούν μια τεράστια δεξαμενή δημιουργίας θέσεων εργασίας», αναφέρει η Nadine Levratto, του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας.

Έχοντας συχνά χαμηλά περιθώρια κέρδους και ισχνά οι μικρές επιχειρήσεις είναι πιο ευάλωτες από τους μεγαλύτερους ομίλους. Η SMEunited,εργατική ένωση που αντιπροσωπεύει της ΜμΕ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σε πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 90% εξ αυτών δηλώνει ότι έχει δεχτεί πλήγμα από τον κορωνοϊό με απώλεια τζίρου περί το 50% κατά μέσο όρο στην ΕΕ.

Σε εθνικό επίπεδο στα στοιχεία είναι εξίσου ζοφερά: η γαλλική ομοσπονδία μικρών επιχειρήσεων CPME αναφέρει ότι το 55% ανησυχεί για χρεοκοπία, ενώ ένωση που εκπροσωπεί τις ΜμΕ στην Ιρλανδία αναφέρει ότι ένα ποσοστό κοντά στο 30% δεν θα καταφέρει να επιβιώσει, αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί εντός διμήνου.

Ανησυχία για τα χρέη

Στη Βαϊμάρη της Γερμανίας, ο Guenter Conrad και η σύζυγός του ακύρωσαν τα σχέδιά τους να παραδώσουν το ταξιδιωτικό πρακτορείο τους σε έναν «διάδοχο», προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν μετά από 30 χρόνια εργασίας. Λεφτά δεν μπαίνουν στο ταμείο, τα χρέη συσσωρεύονται και αυτό σημαίνει ότι θα κλείσουν το ένα από τα δυο τους καταστήματα, θα απολύσουν προσωπικό και θα αναλάβουνν τον περισσότερο φόρτο εργασίας για να κάνουν την επιχείρησή τους βιώσιμη.

Η Γερμανία έχει υποσχεθεί απεριόριστες εγγυήσεις δανείων για τις μικρές επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με δωρεάν ενέσεις ρευστότητας ύψους 50 δισ. ευρώ.

Στην Ιταλία, είναι πιο δύσκολο να δοθούν δάνεια και επιδοτήσεις και κάποιοι δεν βλέπουν φως από πουθενά. Όπως η Mariagrazia Ferrandino, ιδιοκτήτρια ρεστοράν σε μια πόλη του Νότου. Σκέφτεται να κρατήσει κλειστή την επιχείρησή της και να κάνει αίτηση για επίδομα ανεργίας.

«Δεν θέλω κι άλλο δάνειο» έγραψε σε ανοιχτή επιστολή της στον Ιταλό πρωθυπουργό.

Η κρίση γεννά θέματα και για τους φορείς χάραξης πολιτικής, που συχνά είναι πρόθυμοι να στηρίξουν τις ΜμΕ καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, είναι ωστόσο και διστακτικοί γιατί έτσι θα μαζευτεί μεγαλύτερο χρέος και τον λογαριασμό θα κληθούν να τον πληρώσουν οι φορολογούμενοι.

Είναι αρκετά τα μέτρα στήριξης των μεγαλύτερων οικονομιών;

Στη Γαλλία, το δίλημμα εξετάστηκε δημοσίως στην τηλεόραση.

Ένας ιδιοκτήτης γυμναστηρίου, ένας κατασκευαστής κι ένας σεφ βραβευμένος με αστέρι Μισελέν «βομβάρδισαν» τον Γάλλο ΥΠΟΙΚ, Bruno Le Maire, με ερωτήσεις, λέγοντας ότι πολλές μικρές επιχειρήσεις θα καταρρεύσουν αν κληθούν να πληρώσουν ενοίκια ή δάνεια.

Ο Le Maire απάντησε ότι η κυβέρνηση θα σκεφτεί να δώσει φοροαπαλλαγές αντί απλώς για παράταση πληρωμής, προειδοποίησε όμως ότι το κόστος για τον κρατικό κορβανά θα είναι τεράστιο.

Η διαγραφή χρεών θα μπορούσε να δικαιολογηθεί τόσο όσον αφορά στην προστασία των θέσεων εργασίας όσο και της οικονομίας. Ερώτημα αποτελεί το εάν οι κυβερνήσεις θέλουν να θέσουν όρους.

Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να πάρουν δάνεια άνευ όρων που να μετατρέπονται σε επιχορηγήσεις εάν τουλάχιστον το 75% της χρηματοδότησης δαπανηθεί για μισθοδοσία.

Σύμφωνα με την Lucia Cusmano, που ηγείται του τμήματος ΜμΕ και επιχειρηματικότητας του ΟΟΣΑ, η κλίμακα της πρόκλησης και η ταχύτητα παρέμβασης είναι τόσο μεγάλη που είναι δύσκολο να τεθούν όροι. Ακόμα όμως και με σημαντική υποστήριξη, η καταστροφή στις επιχειρήσεις ως έναν βαθμό, δεν είναι δυνατό να αποφευχθεί.

Μερικές χώρες έχουν αρχίσει να αίρουν τους περιορισμούς, η εμπειρία όμως της Κίνας, όπου το lockdown έχει χαλαρώσει από τον Μάρτιο, δείχνει ότι οι καταναλωτές διστάζουν να βγουν έξω και να ξοδέψουν. Τα μηνιαία έσοδα των κινεζικών ΜμΕ έχουν υποχωρήσει κατά 60% σε σχέση με πέρυσι. Γεγονός ανησυχητικό για τους ιδιοκτήτες καταστημάτων λιανικής, εστιατορίων και μπαρ.

Ο Hubert Jan, ιδιοκτήτης του γαλλικού μπιστρό Chez Hubert ανησυχεί και για τις αποστάσεις μεταξύ των τραπεζιών. Εκτιμά ότι δεν θα έχουν λόγο να ανοίξουν τα ρεστοράν αν δεν μπορούν να έχουν ούτε το 50% τη πελατείας που είχαν πριν.

Ωστόσο, παρά την απειλή που θα παραμείνει ακόμη και μετά την άρση των περιορισμών, η Γενική Γραμματέας της SMEun, Veronique Willems, ελπίζει ότι πολλές εταιρείες θα δείξουν ανθεκτικότητα και καλεί τις κυβερνήσεις να κάνουν ό, τι μπορούν για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας.

«Τώρα συζητάμε ήδη για στρατηγικές ανάκαμψης, αλλά εάν οι στρατηγικές έκτακτης ανάγκης δεν λειτουργήσουν, δεν θα χρειαζόμαστε πλέον στρατηγικές ανάκαμψης για τις ΜμΕ, επειδή δεν θα έχει απομείνει καμία», αναφέρει. «Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με οικονομική σφαγή».