Στην Volkswagen, οι πολιτικές διασυνδέσεις είναι “στάνταρ εξοπλισμός”.

Αυτό οφείλεται κυρίως στον κλασσικό ρόλο της εταιρίας ως σύμβολο της οικονομικής ανάπτυξης της Δυτικής Γερμανίας μετά από την πτώση του ναζισμού και την καταστροφή που προκάλεσε ο Β’Π.Π. Η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία μεγάλωσε στην πρώην Ανατολική Γερμανία υπό καθεστώς κομμουνισμού, έχει αναφέρει πως το πρώτο της αμάξι μετά από την πτώση του Τοίχους του Βερολίνου ήταν ένα VW Golf compact.

Ως επί το πλείστον, πρόκειται για θέσεις εργασίας: περίπου το 1/3 των 600.000 εργαζόμενων της Volkswagen βρίσκονται στη Γερμανία, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στην μέτρηση η εφοδιαστική “αλυσίδα” της εταιρίας.

Για την Volkswagen, πάντως, η παρουσία της κοντά στην πολιτική περιβάλλεται από καταστατικά. Όταν η Γερμανία ιδιωτικοποίησε την αυτοκινητοβιομηχανία το 1960, η έδρα της Κάτω Σαξονίας κράτησε για τον εαυτό της μία μειοψηφία με δυνάμεις βέτο και μία θέση στο εποπτικό συμβούλιο για τον πρωθυπουργό της. Οι μελλοντικοί πρόεδροι, καγκελάριοι και υπουργοί είχαν όλοι την υποστήριξη της VW στην περιοχή.

Αυτό το συνονθύλευμα πολιτικής και οικονομίας σημαίνει πως το σκάνδαλο της Volkswagen είναι μεγάλη απειλή όσον αφορά την εθνική ευημερία, και σιγουρεύει πως θα χρειαστεί κυβερνητική παρέμβαση.

Η Μέρκελ, μέχρι τώρα, κρατάει τις αποστάσεις της από το σκάνδαλο, και αρκείται στο να ζητά το άμεσο ξεκαθάρισμα της θέσης της εταιρίας. Η στάση της είναι χαρακτηριστική της πρακτικής της καγκελαρίας να μην παρεμβαίνει σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Με σχεδόν 35% απώλειες της αξίας κεφαλαιοποίησης των μετοχών της VW από την απαρχή του σκανδάλου, η κυβέρνηση μπορεί – σύντομα – να χρειαστεί να παρέμβει.

Η Μέρκελ έχει εμπειρία όσον αφορά την παρέμβαση στην αυτοκινητοβιομηχανία. Το 2013 “χαλάρωσε” την ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία στόχευε στη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που καλάρεσε στην Γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία VDA.

Προασπιζόμενη την απόφασή της να σώσει θέσεις εργασίας, η Μέρκελ είχει αναφέρει πως υπήρχε ανάγκη “να μην αποδυναμώσουμε την δική μας βιομηχανική βάση, αν και όντως πρέπει να κάνουμε προόδους στην περιβαλλοντική προστασία”. Τα αυτοκίνητα αποτελούν περίπου το 20% των περσινών εξαγωγών της Γερμανίας, ύψους 1,5 τρισ δολαρίων, ή σε “πολιτικούς όρους”, το 1/7 του εργατικού δυναμικού.

Όταν πρόκειται για την Volkswagen, οι Γερμανοί καγκελάριοι δεν επεμβαίνουν σε αποφάσεις της εταιρίας. Αλλά η μοναδική κατάσταση στην Κάτω Σαξονία έχει δημιουργήσει “αποφοίτους” σε πολύ υψηλές θέσεις με βλέψεις προς το διοικητικό συμβούλιο, όπως ο προκάτοχος της Μέρκελ στους Σοσιαλδημοκράτες, Gerhard Schroeder. Ο Schroeder βρισκόταν στο εποπτικό συμβούλιο της VW. Το προσωνύμιό του ήταν “auto chancellor” όσο βρισκόταν στην καγκελαρία από το 1998 μέχρι το 2005 λόγω της στενής του σχέσης με την VW.

Aκόλουθός του στο Βερολίνο ήταν και ο επίσης προσερχόμενος από την Κάτω Σαξονία Frank-Walter Steinmeier, ο οποίος αυτή τη στιγμή διανύει την δεύτερη θητεία του ως ΥΠΕΞ της Άνγκελα Μέρκελ. Ο Sigmar Gabriel, ο οποίος αντικατέστησε τον Schroeder ως πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας, και ως μέλος της VW, είναι τώρα αντικαγκελάριος και υπουργός οικονομίας.

Υπάρχουν και άλλα πολλά παραδείγματα Γερμανών πολιτικών συνδεδεμένων στενά με την Volkswagen. Η Μέρκελ πολύ σπάνια χάνει την ευκαιρία να υποστηρίξει την αυτοκινητοβιομηχανία σε εκδηλώσεις. Μάλιστα, μετά από επίσκεψή της στην Ουάσινγκτον το 2010, επιπροσέθεσε στο πρόγραμμά της μία επίσκεψη στην California για να εγκαινιάσει το Volkswagen Automotive Innovation Lab στο Πανεπιστήμιο Stanford.