Δύο χρόνια μετά την αιματηρή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, που σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους και οδήγησε στην αιχμαλωσία 251 Ισραηλινών, το Ισραήλ και η Χαμάς βρίσκονται ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στόχος, μια συμφωνία που θα τερματίσει τις εχθροπραξίες και θα επιτρέψει την επιστροφή των ομήρων – ζωντανών και νεκρών.
Η ισραηλινή απάντηση υπήρξε καταστροφική: περισσότερο από το 80% της Γάζας έχει ισοπεδωθεί, ενώ οι παλαιστινιακές απώλειες ξεπερνούν τις 66.000, ανάμεσά τους πάνω από 18.000 παιδιά, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς – στοιχεία που το Lancet θεωρεί πιθανώς υποτιμημένα.
Οι Ισραηλινοί είναι κουρασμένοι από τον πόλεμο. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πλειοψηφία στηρίζει μια συμφωνία ανταλλαγής ομήρων που θα τερμάτιζε τη σύγκρουση. Εκατοντάδες χιλιάδες έφεδροι θέλουν να επιστρέψουν στις ζωές τους μετά από μήνες επιστράτευσης.
Στην Γάζα, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε συνθήκες ανθρωπιστικής καταστροφής, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στους βομβαρδισμούς του IDF και την πείνα που προκαλούν οι ισραηλινές περιοριστικές πολιτικές για την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η Χαμάς, πλέον διαλυμένη ως στρατός, έχει μετατραπεί σε αντάρτικη δύναμη πόλης, που μάχεται στα ερείπια. Παρότι δηλώνει διατεθειμένη να παραδώσει την εξουσία σε Παλαιστίνιους τεχνοκράτες και να αποσύρει τα βαριά όπλα, επιδιώκει να διατηρήσει περιορισμένη στρατιωτική ισχύ για την αυτοάμυνά της και για να αποφύγει την εκδίκηση των πολιτών που υπέφεραν από την εξουσία της.
Οι πολιτικοί υπολογισμοί του Νετανιάχου
Για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, το διακύβευμα είναι και πολιτικό. Θέλει να διατηρήσει την εξουσία, να αναβάλει τη δίκη του για διαφθορά και να αποφύγει να μείνει στην ιστορία ως ο ηγέτης που απέτυχε να αποτρέψει τη χειρότερη επίθεση εναντίον Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα.
Επιδιώκει να εμφανίσει “ολική νίκη”, που θα σημαίνει επιστροφή ομήρων, καταστροφή της Χαμάς και αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας. Χωρίς αυτό, οι επιτυχίες εναντίον Ιράν και Χεζμπολάχ δεν επαρκούν για πολιτική σωτηρία.
Η ειρήνη του Τραμπ και το Σαρμ ελ-Σέιχ
Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται στo Σαρμ ελ-Σέιχ, υπό την αιγυπτιακή και καταρινή διαμεσολάβηση, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Η βάση των συνομιλιών είναι το 20-σημείο σχέδιο ειρήνης του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ.
Το σχέδιο στοχεύει σε κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων, αλλά δεν αναφέρεται στο μέλλον της Δυτικής Όχθης ούτε σε προοπτική ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Παρ’ όλα αυτά, η Ουάσινγκτον και το Ριάντ επιμένουν πως χωρίς σαφή οδικό χάρτη για παλαιστινιακή κρατική υπόσταση, εξομάλυνση Ισραήλ–Σαουδικής Αραβίας δεν μπορεί να υπάρξει.
Ο Τραμπ ανάγκασε τον Νετανιάχου να υπογράψει έγγραφο που περιλαμβάνει αόριστη αναφορά σε παλαιστινιακή ανεξαρτησία, αν και εκείνος το αγνόησε δημοσίως. Ο Αμερικανός ηγέτης επέβαλε επίσης να ζητήσει συγγνώμη από τον πρωθυπουργό του Κατάρ για τον αποτυχημένο βομβαρδισμό που στόχευε τη Χαμάς στη Ντόχα.
Παρά τις εντάσεις, ο Τραμπ θεωρεί ότι μπορεί να πιέσει και τις δύο πλευρές. Όπως φέρεται να είπε στον Νετανιάχου, όταν εκείνος εξέφρασε δυσπιστία:
«Γιατί είσαι τόσο καταραμένα αρνητικός;»
Η εξάρτηση του Ισραήλ από τις ΗΠΑ είναι απόλυτη: στρατιωτικά, διπλωματικά και οικονομικά. Χωρίς την αμερικανική υποστήριξη, οι επιχειρήσεις στη Γάζα δεν θα μπορούσαν να συνεχιστούν με τέτοια ένταση. Ο Τραμπ χρησιμοποιεί αυτή τη μοχλευμένη δύναμη για να φέρει τον Νετανιάχου στο τραπέζι — κάτι που ούτε ο Κλίντον, ούτε ο Ομπάμα, ούτε ο Μπάιντεν κατάφεραν.
Η επόμενη μέρα: ομηρία και επιβίωση
Η πρώτη πρόκληση των συνομιλιών είναι η ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστινίους κρατούμενους, ανάμεσά τους όσοι κρατούνται χωρίς δίκη από το 2023. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι θα χρειαστούν μόνο λίγες ημέρες για να διαπιστωθεί αν η Χαμάς είναι ειλικρινής.
Ο Πρόεδρος Τραμπ θέλει άμεσα αποτελέσματα: να αποδείξει πως μπορεί να πετύχει ένα “μεγάλο παζάρι” στη Μέση Ανατολή. Όμως η συμφωνία εξαρτάται από λεπτομέρειες που ακόμη λείπουν από το σχέδιό του.
Η Χαμάς δείχνει διατεθειμένη να απελευθερώσει τους ομήρους χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα. Πιθανώς πείστηκε από το Κατάρ ότι ο Τραμπ θα επιβάλει τη λήξη του πολέμου, αν του επιτρέψουν να παρουσιάσει την απελευθέρωση ως “δική του νίκη”.
Σύγκρουση αντιθέτων εσωτερικών πιέσεων
Τόσο στο Ισραήλ όσο και στη Χαμάς υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις κατά των συνομιλιών. Στη Γάζα, στρατιωτικοί διοικητές της Χαμάς δηλώνουν ότι θα πολεμήσουν μέχρι τέλους, ακόμη κι αν χαθούν. Στο Ισραήλ, οι ακροδεξιοί εταίροι του Νετανιάχου ονειρεύονται ακόμη την εκδίωξη των Παλαιστινίων και τον εποικισμό της Γάζας. Αν οι συνομιλίες στην Αίγυπτο αποτύχουν, τα δύο πιο ακραία σενάρια παραμένουν ανοιχτά: είτε μια τελική στρατιωτική σύγκρουση χωρίς έλεος, είτε μια ατελής ειρήνη που απλώς θα παγώσει τον πόλεμο μέχρι τον επόμενο γύρο.
Διαβάστε ακόμη
Η Βουλγαρία κινείται ταχύτερα από την Ελλάδα για τη στήριξη της ενεργοβόρας βιομηχανίας
Η Αθήνα ζει με τον θόρυβο: Το κόστος ζωής με υψηλά ντεσιμπέλ και γιατί τα ακουστικά έγιναν μια λύση
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.