Οι αντίπαλοι των δασμών της «Liberation Day» του Ντόναλντ Τραμπ βρίσκονται πλέον ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Παρότι η απόφαση των δικαστών ενδέχεται να καθυστερήσει, οι ερωτήσεις τους προς τα δύο μέρη θα μπορούσαν να προϊδεάσουν για την τελική ετυμηγορία.

Συγκεκριμένα, το δικαστήριο έχει προθεσμία έως τον Ιούλιο του 2026 για να εκδώσει την απόφασή του, αν και οι νομικοί εκτιμούν ότι η απόφαση ίσως εκδοθεί πολύ νωρίτερα, λόγω των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων. «Είναι λογικό να περιμένουμε ότι η υπόθεση θα έχει κριθεί πριν από το τέλος του έτους», δήλωσε στο Politico ο Τζέφρι Σβαμπ, νομικός του Liberty Justice Center, που εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις.

Τρία ομοσπονδιακά δικαστήρια έχουν ήδη κρίνει παράνομη τη χρήση από τον Τραμπ ενός νόμου έκτακτης ανάγκης 50 ετών για την επιβολή «αντισταθμιστικών» δασμών, μέσω των οποίων διαπραγματεύτηκε εμπορικές συμφωνίες με την ΕΕ, την Ιαπωνία και άλλους εταίρους.

Η υπόθεση δεν αφορά τους δασμούς σε χάλυβα, αλουμίνιο ή αυτοκίνητα, οι οποίοι βασίζονται σε διαφορετικό νομικό πλαίσιο.

Αν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει παράνομους τους δασμούς που ανακοίνωσε ο Τραμπ τον Απρίλιο, θα καταρρεύσουν οι εμπορικές συμφωνίες που βασίστηκαν σε αυτούς;

Ακολουθεί ανάλυση των κινδύνων από το Politico:

ΗΠΑ: Νομικό ρίσκο αλλά και εναλλακτικά εργαλεία

Αξιολόγηση κινδύνου: Πολλοί νομικοί αναλυτές θεωρούν πιθανό το Ανώτατο Δικαστήριο να ακυρώσει τους δασμούς που επιβλήθηκαν βάσει του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) του 1977. Ο νόμος αυτός επιτρέπει στον πρόεδρο να «ρυθμίζει» τις εισαγωγές, όχι όμως ρητά να επιβάλλει δασμούς.

Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι η συντηρητική πλειοψηφία του δικαστηρίου πιθανότατα θα επικυρώσει τη θέση του Τραμπ πως ο πρόεδρος διαθέτει ευρύτατη εξουσία στην εξωτερική πολιτική, υπερισχύοντας των ανησυχιών για υπέρβαση εξουσίας.

Πιθανή στρατηγική: Αν το δικαστήριο κρίνει τους δασμούς παράνομους, η κυβέρνηση θα πρέπει να επιστρέψει εκατοντάδες δισ. δολάρια σε επιχειρήσεις και πολίτες. Όμως, ο Τραμπ έχει άλλα εργαλεία: μπορεί να επιβάλει παγκόσμιο «συμπληρωματικό» δασμό 15% για έως 150 ημέρες, βάσει του Νόμου Εμπορίου του 1974 (Section 122), ή να κινηθεί μέσω του Άρθρου 301 του ίδιου νόμου — όπως έκανε με την Κίνα και τη Βραζιλία.

Παράλληλα, ο Τραμπ μπορεί να ξεκινήσει νέες έρευνες υπό το Άρθρο 232 του Νόμου Επέκτασης Εμπορίου του 1962, που του επιτρέπει να περιορίσει εισαγωγές για λόγους εθνικής ασφάλειας. Έχει ήδη χρησιμοποιήσει αυτή τη διάταξη για δασμούς σε χάλυβα, αυτοκίνητα, χαλκό, ξυλεία, έπιπλα και φορτηγά.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Προετοιμασία για κάθε ενδεχόμενο

Αξιολόγηση κινδύνου: Η ΕΕ δεν βασίζεται στην αμερικανική δικαιοσύνη για να τη «σώσει» από τον δασμό βάσης 15% του Τραμπ. «Ακόμη και αν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει παράνομους τους δασμούς, αυτό δεν σημαίνει ότι θα καταργηθούν αυτόματα», είπε η Σαμπίνε Βεγιάντ, ανώτερη αξιωματούχος εμπορίου της ΕΕ.

Στρατηγική: Η Κομισιόν επικεντρώνεται στην εφαρμογή της συμφωνίας φον ντερ Λάιεν – Τραμπ, που υπογράφηκε στο Turnberry της Σκωτίας, και θεωρεί ότι έχει «κλειδώσει» ενιαίο δασμό 15% για τις περισσότερες εξαγωγές της. Παράλληλα, διαπραγματεύεται εξαιρέσεις για ευαίσθητους τομείς, όπως τα κρασιά και τα οινοπνευματώδη.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ωστόσο πιέζει για «ρήτρα λήξης», ώστε οι εμπορικές παραχωρήσεις να ισχύουν μόνο όσο διαρκεί η προεδρία Τραμπ — πρόταση που τα κράτη μέλη απορρίπτουν.

Ηνωμένο Βασίλειο: Στενή ισορροπία και διαπραγματεύσεις

Αξιολόγηση κινδύνου: Αν το δικαστήριο ακυρώσει τους δασμούς, η Βρετανία δεν θα μείνει ανεπηρέαστη. Έχει πετύχει βασικό δασμό 10%, αλλά παραμένει εκτεθειμένη στους δασμούς χάλυβα και αυτοκινήτων που επιβλήθηκαν υπό το Άρθρο 232.

Στρατηγική: Το Λονδίνο συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον, αποφεύγοντας να προκαλέσει ρήξη. Οι Βρετανοί αξιωματούχοι μεταβαίνουν στην Ουάσιγκτον στα μέσα Νοεμβρίου, πριν από τη συνάντηση με τον Αντιπρόσωπο Εμπορίου Τζέιμσον Γκριρ στις 24 Νοεμβρίου.

Κίνα: Αναμονή με συγκρατημένη αισιοδοξία

Αξιολόγηση κινδύνου: Ο Σι Τζινπίνγκ αποχώρησε από τη συνάντησή του με τον Τραμπ στη Νότια Κορέα με υπόσχεση για μείωση στο ήμισυ του δασμού 20%, που επιβλήθηκε τον Μάρτιο. Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει παράνομους τους υπόλοιπους δασμούς, ο μέσος δασμός στις κινεζικές εισαγωγές θα πέσει στο 25%.

Ωστόσο, η διοίκηση Τραμπ προετοιμάζει νέες έρευνες βάσει των Άρθρων 301 και 232 για προϊόντα όπως φάρμακα, κρίσιμα ορυκτά και ανεμογεννήτριες. «Υπάρχουν πολλά νομικά εργαλεία για να συνεχίσει ο Τραμπ, ακόμη κι αν χάσει», είπε η Έμιλι Κίλκριζ, πρώην εμπορική αξιωματούχος των ΗΠΑ.

Καναδάς: Παγιδευμένος ανάμεσα σε πολιτική και οικονομία

Αξιολόγηση κινδύνου: Ο Καναδάς βρίσκεται σε δύσκολη θέση μετά από διαφημιστική καμπάνια κατά του εμπορικού πολέμου που εξόργισε τον Τραμπ, οδηγώντας σε νέα αύξηση του δασμού IEEPA στο 35%.

Στρατηγική: Ο Πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ επιδιώκει να περιορίσει τη ζημιά μέσω διεύρυνσης εμπορικών σχέσεων και αναθεώρησης της συμφωνίας USMCA, ενώ ζήτησε συγγνώμη από τον Τραμπ για τη διαφήμιση.

Μεξικό: Η ισορροπία του συμβιβασμού

Αξιολόγηση κινδύνου: Το Μεξικό, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, έχει δεχθεί δασμούς 25% βάσει του IEEPA για φαιντανύλη και παράνομη μετανάστευση. Παρότι τα προϊόντα που συμμορφώνονται με τη συμφωνία USMCA εξαιρούνται, οι δασμοί έχουν αποφέρει 5,7 δισ. δολάρια στα αμερικανικά ταμεία.

Στρατηγική: Η πρόεδρος Κλαούντια Σέινμπαουμ επιλέγει συνεργασία αντί αντιπαράθεσης, επιδιώκοντας να διατηρήσει την προνομιακή πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ ενόψει της αναθεώρησης της USMCA το 2026.

Συνολικά, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν θα καθορίσει μόνο τη νομιμότητα των δασμών Τραμπ, αλλά και την αρχιτεκτονική του παγκόσμιου εμπορίου για την επόμενη δεκαετία — από τις διατλαντικές σχέσεις έως τη νέα ισορροπία δυνάμεων στην Ασία.

Διαβάστε ακόμη 

Θερμά νοικοκυριά, δροσερά δάνεια: Το νέο στοίχημα της ΕΕ

Wood & Company: Γιατί η Ελλάδα ξεχωρίζει και το 2026 στις αγορές – Ποιες μετοχές επιλέγει

Γιατί όλοι φορούν αυτές τις πολύχρωμες ελαστικές ταινίες όταν γυμνάζονται;

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα