Για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αιώνα, το Ηνωμένο Βασίλειο — και το Λονδίνο ειδικότερα — υπήρξε ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τους πλούσιους, όπου ζούσαν, εργάζονταν και διασκέδαζαν.

Ωστόσο, αυτό αλλάζει τώρα, καθώς οι πλούσιοι φεύγουν λόγω ενός νέου φορολογικού καθεστώτος, με δυνητικά σοβαρές συνέπειες για τη χώρα.

Το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022 και εκατοντάδες Ρώσοι ολιγάρχες εγκατέλειψαν το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την επιβολή κυρώσεων. Η μεσιτική Aston Chase εκτιμά ότι, τη στιγμή της εισβολής, περίπου 150.000 Ρώσοι ζούσαν στο «Λόντονγκραντ» και κατείχαν ακίνητα αξίας 1,1 δισεκατομμυρίου λιρών (1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων).

Αλλά αυτό ήταν ένα συγκεκριμένο ρωσικό ζήτημα και, εκτός από εκείνους που είχαν επωφεληθεί από τη ρωσική δραστηριότητα, λίγοι θρήνησαν την αναχώρησή τους.

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν σε ευρύτερο επίπεδο κατά την περίοδο που προηγήθηκε των γενικών εκλογών του περασμένου έτους, όταν ο Τζέρεμι Χαντ, τότε υπουργός Οικονομικών, ανακοίνωσε ότι, από τον Απρίλιο του 2025, το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταργούσε το λεγόμενο καθεστώς «non-dom». Πρόκειται για μια ιδιορρυθμία του φορολογικού συστήματος που χρονολογείται από το 1799 και επέτρεπε στους πλούσιους που ζούσαν στη Βρετανία, αλλά δεν τη θεωρούσαν μόνιμη κατοικία τους ή «domicile», να πληρώνουν φόρους στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο για τα εισοδήματα που αποκτούσαν ή μεταβίβαζαν στη χώρα.

Αυτό ήταν ένα από τα βασικά σημεία της πολιτικής του Εργατικού Κόμματος, το οποίο εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι η Αξάτα Μούρτι, η ινδικής καταγωγής σύζυγος του πρώην πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, ήταν μία από τους περίπου 74.000 ανθρώπους που είχαν απολαύσει το καθεστώς «non-dom» το 2022-23.

Ο Χαντ ισχυρίστηκε ότι η αντικατάσταση του καθεστώτος με το «απλούστερο, βασισμένο στην κατοικία σύστημα» θα απέφερε 2,7 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως. Ωστόσο, το κρίσιμο είναι ότι επέλεξε να μην υποβάλει σε φόρο κληρονομιάς του Ηνωμένου Βασιλείου τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν τοποθετηθεί σε offshore εταιρείες από μη κατοίκους.

Όταν το Εργατικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές, τον Ιούλιο του περασμένου έτους, η νεοδιορισμένη υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς αποφάσισε ότι έπρεπε να διατηρήσει τη δυναμική του κόμματος στο θέμα αυτό. Έτσι, κατήργησε την απαλλαγή για τα offshore trusts εκθέτοντας ενδεχομένως το σύνολο της περιουσίας αυτών των ατόμων στο φόρο 40%.

Εν μία νυκτί, το Ηνωμένο Βασίλειο μετατράπηκε από έναν από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς για τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου σε ένα από τα πιο ακριβά μέρη στον κόσμο.

Το αποτέλεσμα ήταν η μαζική έξοδος των πλουσίων.

Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσοι άνθρωποι έχουν φύγει. Η εταιρεία ανάλυσης New World Wealth και οι σύμβουλοι επενδυτικής μετανάστευσης Henley & Partners υπολόγισαν τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους ότι η Βρετανία είχε χάσει 10.800 εκατομμυριούχους το 2024, αύξηση 157% σε σχέση με το 2023 και περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός από την Κίνα.

Ορισμένοι αμφισβητούν αυτά τα στοιχεία, μεταξύ των οποίων ο Στίβεν Κινσέλα, νομικός σύμβουλος και μέλος της Patriotic Millionaires U.K., ενός πολιτικά ανεξάρτητου δικτύου βρετανών εκατομμυριούχων που ζητούν την επιβολή φόρου περιουσίας. Πρόσφατα ο ίδιος μίλησε στον Ίαν Κινγκ του CNBC  και τόνισε ότι οι αριθμοί αυτοί είναι μια εκτίμηση που βασίζεται στον αριθμό των ατόμων στο LinkedIn που δήλωσαν ότι έφυγαν.

Η Henley & Partners και η New World Wealth δημοσίευσαν την περασμένη εβδομάδα μια νέα έκθεση στην οποία προβλέπεται ότι 16.500 εκατομμυριούχοι θα εγκαταλείψουν το Ηνωμένο Βασίλειο φέτος, υπερδιπλασιάζοντας τις αρχικές προβλέψεις, γεγονός που αντιπροσωπεύει την υψηλότερη καθαρή εκροή ατόμων με υψηλό καθαρό εισόδημα από οποιαδήποτε χώρα από τότε που άρχισε να παρακολουθείται η μετανάστευση των εκατομμυριούχων πριν από μία δεκαετία.

Αν και οι πραγματικοί αριθμοί δε θα είναι γνωστοί για μερικά χρόνια, υπάρχουν πολλά σημάδια που προμηνύουν την τάση αυτή. Η LonRes, που παρακολουθεί τη δραστηριότητα στις αγορές ακινήτων υψηλής αξίας του Λονδίνου, εκτιμά ότι τον Μάιο του τρέχοντος έτους οι συναλλαγές που αφορούσαν τέτοια ακίνητα ήταν 36% λιγότερες από ό,τι τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Εν τω μεταξύ, τα στοιχεία της Companies House δείχνουν ότι περισσότεροι από 4.400 μάνατζερ έχουν εγκαταλείψει το Ηνωμένο Βασίλειο τον τελευταίο χρόνο, με τις αποχωρήσεις να επιταχύνονται τους τελευταίους μήνες.

Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι άλλες χώρες υποδέχονται τους πλούσιους με ανοιχτές αγκάλες. Μεταξύ αυτών είναι η Ιταλία, η οποία επιτρέπει στους πλούσιους αλλοδαπούς να καταβάλλουν ετήσιο τέλος έως 200.000 ευρώ για να απαλλαγούν από τη φορολογία των περιουσιακών στοιχείων και των εισοδημάτων τους στο εξωτερικό. Ο κορυφαίος προορισμός για τους μετανάστες εκατομμυριούχους είναι όμως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η τελευταία έκθεση της Henley & Partners/New World Wealth προβλέπει ότι η χώρα θα προσελκύσει 9.800 εκατομμυριούχους φέτος.

Τίποτα από αυτά δεν έχει ακόμη εμφανιστεί στις δημοσιονομικές προβλέψεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Πράγματι, το Γραφείο Προϋπολογισμού εξακολουθεί να εκτιμά ότι η κίνηση της Ριβς θα αποφέρει 2,7 δισεκατομμύρια λίρες σε επιπλέον φόρους ετησίως έως το 2028-29. 

Έρευνα που δημοσιεύθηκε από την εταιρεία συμβούλων Oxford Economics τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, έδειξε ότι το 63% θα φύγει εντός δύο ετών από την εφαρμογή του μέτρου. Εκτός από την έρευνα, η Oxford Economics αναμένει ότι έως και το 32% των μη κατοίκων θα φύγει και, σε αυτό το σενάριο, με τους non-doms να έχουν πληρώσει 8,9 δισεκατομμύρια λίρες σε φόρους το 2022-23, η πολιτική επιλογή αυτή θα αρχίσει να κοστίζει χρήματα στο Υπουργείο Οικονομικών.

Το θέμα δεν είναι, όμως, μόνο οι χαμένοι φόροι. Χιλιάδες θέσεις εργασίας σε τομείς όπως το λιανικό εμπόριο, η φιλοξενία, οι νομικές υπηρεσίες και τα είδη πολυτελείας εξαρτώνται από τη συνεχή παρουσία των πρώην μη κατοίκων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεκάδες φιλανθρωπικά ιδρύματα, πολιτιστικοί και αθλητικοί οργανισμοί εξαρτώνται από την υποστήριξη και τη φιλανθρωπία τους. Επομένως, ο αντίκτυπος θα είναι πολύ ευρύτερος από τον δημοσιονομικό.

Η κυβέρνηση συνειδητοποίησε αργά ότι έχει πρόβλημα. Δυστυχώς, είναι πιθανώς πολύ αργά για να προσελκύσει πίσω τους non-doms που έχουν ήδη φύγει, μαζί με άλλους που έφυγαν λόγω της επιβολής ΦΠΑ στα σχολικά έξοδα και των αλλαγών στην απαλλαγή για αγροτικές και εμπορικές ακίνητες περιουσίες, που εξέθεσαν για πρώτη φορά σε φόρο κληρονομιάς περιουσίες και επιχειρήσεις που προηγουμένως απαλλάσσονταν.

Ωστόσο, η κυβέρνηση μπορεί ακόμα να δράσει για να σταματήσει περαιτέρω αναχωρήσεις. Το πιο αποτελεσματικό μέτρο θα ήταν η επαναφορά της απαλλαγής από τον φόρο κληρονομιάς που χορηγείται σε offshore εταιρείες. Αυτό θα ήταν προβληματικό για την Ριβς, καθώς η επιβολή υψηλότερων φόρων στους πλούσιους είναι πολύ δημοφιλής στους ψηφοφόρους του Εργατικού Κόμματος, ακόμη και όταν βλάπτει τα δημoσιονομικά.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Κινγκ, η υπουργός Οικονομικών είναι φανερό πως πρέπει να βρει έναν τρόπο να υποχωρήσει χωρίς να φανεί ότι κάνει στροφή 180 μοιρών.

Διαβάστε ακόμη 

Eλένη Βρεττού: Το 2026 το placement της CrediaBank

Αχιλλέας Κανάρης: Δεν αποχωρεί η Vodafone από την Ελλάδα

Από το 2027 ο νέος φόρος άνθρακα: Αυξήσεις σε βενζίνη, πετρέλαιο και φυσικό αέριο

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα