Η ιδέα της προσάρτησης του Καναδά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που προωθείται φραστικά από τον Ντόναλντ Τραμπ, προκαλεί εντυπώσεις, ανησυχίες αλλά και έντονους γεωπολιτικούς προβληματισμούς. Αν και σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται αδύνατη, η εμμονή του Προέδρου και η στρατηγική πίεση που ασκείται οικονομικά και πολιτικά δεν μπορούν να αγνοηθούν. Πόσο πιθανό είναι, τελικά, το ενδεχόμενο ενός τόσο ριζικού επανασχεδιασμού της Βόρειας Αμερικής;

Η πολιτική βάση της ιδέας Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κατά καιρούς εκφράσει προκλητικές απόψεις για τη γεωγραφική και εμπορική ενοποίηση της Βόρειας Αμερικής. Η ιδέα να γίνει ο Καναδάς η “51η Πολιτεία” δεν εκφράστηκε απλώς ως αστείο: υποστηρίχθηκε με κινήσεις όπως η επιβολή βαρέων δασμών σε καναδικά προϊόντα και η στοχοποίηση του εμπορικού ελλείμματος ΗΠΑ–Καναδά.

Η στρατηγική πίσω από αυτή τη ρητορική βασίζεται στην επιδίωξη της ενεργειακής και εμπορικής αυτονομίας των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς ο Καναδάς είναι κορυφαίος προμηθευτής πετρελαίου και πρώτων υλών. Η επιδίωξη απορρόφησης της καναδικής οικονομίας εντάσσεται, στα μάτια του Τραμπ, σε ένα ευρύτερο όραμα “America First”, όπου οι σύμμαχοι ενσωματώνονται ή ελέγχονται στενότερα.

Νομικές και πολιτικές πραγματικότητες: Ένα απροσπέλαστο εμπόδιο

Παρά τη ρητορική, η πρακτική εφαρμογή μιας τέτοιας κίνησης είναι σχεδόν αδύνατη. Ο Καναδάς είναι κυρίαρχο κράτος, μέλος της G7, ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ και στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά η πολιτική και κοινωνική του ταυτότητα είναι διακριτή και βαθιά ριζωμένη.

Η οποιαδήποτε αλλαγή στο καθεστώς του Καναδά απαιτεί συνταγματική αναθεώρηση και δημοψήφισμα, τόσο σε ομοσπονδιακό όσο και σε επαρχιακό επίπεδο. Με το 90% των Καναδών να εκφράζουν σε δημοσκοπήσεις την αντίθεσή τους στην ιδέα προσάρτησης, το ενδεχόμενο να υποστηριχθεί τέτοια πρωτοβουλία είναι ανύπαρκτο.

Ακόμα και αν υποθέσουμε υποθετικά ότι ένας Καναδός πρωθυπουργός συμφωνούσε σε προσάρτηση —κάτι αδιανόητο— το αμερικανικό Κογκρέσο θα έπρεπε να εγκρίνει την είσοδο νέας Πολιτείας, γεγονός που θα πυροδοτούσε τεράστιες εσωτερικές αντιδράσεις και συνταγματικές κρίσεις στις ΗΠΑ.

Οι γεωοικονομικές συνέπειες μιας «βίαιης ενοποίησης»

Εάν, υπό ακραίες συνθήκες, οι ΗΠΑ επιχειρούσαν να επιβάλουν κάποιας μορφής ενοποίηση μέσω οικονομικής ή πολιτικής πίεσης, το κόστος θα ήταν τεράστιο.

Ο Καναδάς, ως δεύτερη μεγαλύτερη χώρα σε έκταση και πλούσια σε φυσικούς πόρους, συνεισφέρει κρίσιμα στη διεθνή σταθερότητα και στο δίκτυο συμμαχιών της Δύσης. Μια απόπειρα προσάρτησης θα προκαλούσε διεθνή κατακραυγή, αποσταθεροποίηση του ΝΑΤΟ και πιθανή απομόνωση των ΗΠΑ σε κρίσιμα φόρα.

Αντίστοιχα, ο Καναδάς θα μπορούσε να στραφεί σε εναλλακτικές εμπορικές και στρατηγικές συμμαχίες, όπως η Κίνα και η ΕΕ, δημιουργώντας ένα γεωπολιτικό κενό που θα αποδυνάμωνε σοβαρά την αμερικανική επιρροή.

Το εσωτερικό πολιτικό κόστος στις ΗΠΑ

Η απόπειρα προσάρτησης θα διχάσει βαθειά την αμερικανική κοινωνία. Σε μια περίοδο που η Αμερική αντιμετωπίζει ήδη σοβαρές εσωτερικές εντάσεις γύρω από την ταυτότητα, την οικονομία και τη δημοκρατία, μια επιθετική επέκταση θα προκαλούσε νέο κύμα πολιτικής αναταραχής.

Επιπλέον, η προσάρτηση του Καναδά θα άλλαζε ριζικά την ισορροπία δυνάμεων στο Κογκρέσο και τις εκλογές, πιθανότατα ενισχύοντας πολιτικές δυνάμεις που ο Τραμπ δεν μπορεί να ελέγξει — ένα παράδοξο που καθιστά ακόμα πιο ουτοπικό το σχέδιο.

Το πραγματικό κίνητρο: Πίεση και συμβολισμός

Περισσότερο από μια σοβαρή στρατηγική, η πρόταση Τραμπ φαίνεται να λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης και συμβολισμού. Μέσα από την υπερβολική ρητορική, επιδιώκει να υπενθυμίσει τη δύναμη των ΗΠΑ και να εξαναγκάσει τον Καναδά σε περισσότερες παραχωρήσεις σε θέματα εμπορίου και άμυνας.

Παράλληλα, απευθύνεται σε εσωτερικό ακροατήριο που βλέπει θετικά την επέκταση της αμερικανικής ισχύος, επενδύοντας στη ρητορική της “ανάκτησης” και της “μεγαλύτερης Αμερικής”.

Για τον Καναδά, η απάντηση ήταν άμεση: ισχυρή ανανέωση του εθνικού φρονήματος και προειδοποίηση ότι, σε έναν κόσμο ανασφάλειας, η προστασία της κυριαρχίας παραμένει πρώτη προτεραιότητα.

Σε κάθε περίπτωση, η προσάρτηση του Καναδά παραμένει ένα γεωπολιτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, το γεγονός ότι τέτοιες ιδέες εκφράζονται επίσημα από έναν Αμερικανό πρόεδρο υπογραμμίζει τη μετατόπιση των διεθνών κανόνων και την αυξανόμενη απροθυμία σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας. Την οποία ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει, με δεδομένη τη μενταλιτέ του Ντόναλντ Τραμπ.

Άλλωστε, αν η Ιστορία μάς έχει διδάξει κάτι, είναι ότι τα πιο απίθανα σενάρια γεννιούνται πάντα εκεί όπου η αλαζονεία συναντά την άγνοια. Και αν ο Καναδάς φαίνεται σήμερα ασφαλής, δεν συμβαίνει το ίδιο με τη διεθνή αξιοπιστία μιας υπερδύναμης που φλερτάρει δημοσίως με τον αναθεωρητισμό.

Διαβάστε ακόμη 

Πληροφορική: «Χρυσά» έσοδα λίγο πριν από την «εκπνοή» του RRF

Αγά Χαν Ε’: Η ιστορία του ιμάμη των Ισμαηλιτών με την αμύθητη περιουσία

Ο… εγκρατής Μπογκντάνοβιτς και τα νέα υψηλά της Coca Cola HBC

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα