Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Πέθανε ο σταρ που έγινε θεσμός της ανεξάρτητης τέχνης

Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ υπήρξε κάτι πολύ περισσότερο από ένας μεγάλος σταρ του Χόλιγουντ. Ήταν ηθοποιός που έγραψε ιστορία, σκηνοθέτης που έδωσε αξέχαστα έργα, επιχειρηματίας που έχτισε θεσμούς και οραματιστής που συνδύασε την τέχνη με την προστασία του περιβάλλοντος. Από τις ερμηνείες του στις ταινίες που σημάδεψαν μια εποχή μέχρι τη δημιουργία του Sundance, ο Ρέντφορντ κατάφερε να μετατρέψει την προσωπική του διαδρομή σε μια ιστορία που ξεπερνά το σινεμά και αφορά την κοινωνία, την οικονομία και τον πολιτισμό. Ο θάνατός του, σήμερα στις 16 Σεπτεμβρίου 2025, αφήνει πίσω μια βαριά κληρονομιά που μοιάζει περισσότερο με σχολή σκέψης παρά με ένα συνηθισμένο καλλιτεχνικό έργο.

Σύμφωνα με τους New York Times ο ηθοποιός πέθανε στα 89 του χρόνια στο σπίτι του, στο Σάντανς, στα βουνά της Γιούτα.

Σύμφωνα με τη δήλωση εκπροσώπου του, ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ άφησε την τελευταία του πνοή σε ένα μέρος που αγαπούσε και περιτριγυρισμένος από ανθρώπους που αγαπούσε. «Θα μας λείψει πολύ», αναφέρεται στην ίδια δήλωση.

Ο Charles Robert Redford Jr. γεννήθηκε το 1936 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια και μεγάλωσε σε οικογένεια μεσαίας τάξης. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και αργότερα στη Νέα Υόρκη, όπου παρακολούθησε μαθήματα τέχνης και θεάτρου. Στα πρώτα του βήματα δοκίμασε την τύχη του στο Broadway και στην τηλεόραση, πριν γίνει γνωστός στο ευρύ κοινό τη δεκαετία του ’60. Η αναγνωρισιμότητα ήρθε γρήγορα, με ταινίες όπως το «Barefoot in the Park» (1967), το εμβληματικό «Butch Cassidy and the Sundance Kid» (1969) και το «The Sting» (1973), που καθιέρωσαν τον Ρέντφορντ ως έναν από τους πιο δημοφιλείς πρωταγωνιστές της γενιάς του.

Ωστόσο, εκείνος δεν αρκέστηκε ποτέ στη λάμψη του κινηματογραφικού σταρ. Πολύ νωρίς αντιλήφθηκε ότι η δύναμη της εικόνας δεν αρκεί για να αλλάξει τον κόσμο, αν δεν συνοδεύεται από θεσμούς που θα δίνουν βήμα και σε άλλες φωνές. Το μεγάλο του όραμα άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά με τη δημιουργία του Sundance Institute το 1981 και, λίγο αργότερα, του Sundance Film Festival. Αυτό που ξεκίνησε ως μια μικρή πρωτοβουλία στο Utah, σε γη που ο ίδιος είχε αγοράσει και αναπτύξει με σεβασμό στο περιβάλλον, εξελίχθηκε στο πιο σημαντικό φεστιβάλ ανεξάρτητου κινηματογράφου στον κόσμο (Architectural Digest). Μέσα από το Sundance, δεκάδες σκηνοθέτες βρήκαν την ευκαιρία να προβληθούν διεθνώς, από τον Quentin Tarantino μέχρι τους αδελφούς Κοέν, αποδεικνύοντας ότι ο Redford δεν επένδυσε απλώς σε ταινίες αλλά σε μια ολόκληρη κουλτούρα.

Η επιχειρηματική του πλευρά φάνηκε ακόμη πιο καθαρά με την ίδρυση εταιρειών παραγωγής, όπως η Wildwood Enterprises, μέσω των οποίων στήριξε έργα που δεν θα έβρισκαν εύκολα χώρο στα μεγάλα στούντιο. Σκηνοθέτησε ταινίες με έντονο κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο, όπως το «Quiz Show» (1994), που ερεύνησε την ηθική γύρω από την αμερικανική τηλεόραση, και επένδυσε σε παραγωγές που προκαλούσαν συζητήσεις αντί να περιορίζονται στην εμπορική επιτυχία. Η στάση του απέναντι στη βιομηχανία του θεάματος ήταν ξεκάθαρη: ο κινηματογράφος δεν είναι μόνο προϊόν, αλλά εργαλείο δημοκρατίας και κοινωνικού διαλόγου.

Παράλληλα, ο Ρέντφορντ έγινε συνώνυμο της περιβαλλοντικής δράσης. Επένδυσε στη διατήρηση μεγάλων εκτάσεων γης στη Γιούτα, όχι για προσωπική του χρήση αλλά για να αποτρέψει την ανεξέλεγκτη εμπορική εκμετάλλευση. Η μάχη του ενάντια σε σχέδια εγκατάστασης μονάδων άνθρακα στην περιοχή του Kaiparowits, που κέρδισε, αποτέλεσε ορόσημο στην περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ (Washington Post). Ο ίδιος είχε επισημάνει ότι «η φύση δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη», και με βάση αυτή τη φιλοσοφία ανέπτυξε έργα που ένωναν την τέχνη με την αειφορία.

Χαρακτηριστικό είναι το «Robert Redford Building» στην Καλιφόρνια, ένα κτήριο που ανακαινίστηκε με οικολογικά υλικά και τεχνολογίες βιωσιμότητας, λειτουργώντας ως πρότυπο για την πράσινη αρχιτεκτονική στις ΗΠΑ (Wired). Για τον Redford, η επένδυση στο περιβάλλον δεν ήταν μόνο ακτιβισμός, αλλά και στρατηγική επιλογή με μακροχρόνια αξία, καθώς η φήμη του ως καλλιτέχνη συνδέθηκε άρρηκτα με τη μάχη για τη φύση.

Η κληρονομιά του Ρέντφορντ δεν περιορίζεται στο σινεμά ή στην οικολογία. Με το Sundance δημιούργησε ένα οικοσύστημα ανεξάρτητης δημιουργίας που συνεχίζει να τροφοδοτεί τη βιομηχανία με νέες ιδέες και πρόσωπα. Με τις επιχειρηματικές του επιλογές έδειξε ότι η επένδυση σε πολιτισμό και περιβάλλον μπορεί να αποφέρει κοινωνική και οικονομική αξία ταυτόχρονα. Και με την προσωπική του στάση απέδειξε ότι η ακεραιότητα, η συνέπεια και η επιμονή αποτελούν τα ισχυρότερα «κεφάλαια» που μπορεί να διαθέτει ένας άνθρωπος.

Η περιουσία του Ρόμπερτ Ρέντφορντ εκτιμάται ότι κυμαινόταν μεταξύ 170 και 200 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Forbes και του ComingSoon (Work & Money, ComingSoon). Η αξία αυτή προερχόταν όχι μόνο από την επιτυχημένη του καριέρα στον κινηματογράφο, αλλά και από τα ακίνητά του, όπως το Sundance Resort στη Γιούτα, το οποίο πούλησε το 2020 σε επενδυτικά κεφάλαια με διατήρηση των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων. Επιπλέον, είχε στην κατοχή του ακίνητα υψηλής αξίας, όπως το Horse Whisper Ranch στη Γιούτα και κατοικίες στην Καλιφόρνια και στο Νέο Μεξικό· το σπίτι του στο Tiburon πωλήθηκε πρόσφατα για 4,65 εκατομμύρια δολάρια (New York Post). Έτσι, η περιουσία του Redford συνδύαζε έσοδα από ταινίες και παραγωγές με στρατηγικές επενδύσεις σε ακίνητα και γη που απέκτησαν ιστορική και οικολογική σημασία.

Ο θάνατός του αφήνει ένα κενό, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει μια συζήτηση για το πώς οι καλλιτέχνες μπορούν να λειτουργούν ως επιχειρηματίες του πολιτισμού και πώς οι επιχειρηματίες μπορούν να αντλούν έμπνευση από την τέχνη και την οικολογία. Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ υπήρξε ένας ζωντανός σύνδεσμος ανάμεσα στην τέχνη και την επιχειρηματικότητα, ανάμεσα στο Χόλιγουντ και το ανεξάρτητο σινεμά, ανάμεσα στη βιομηχανία και τη φύση. Και αυτή η διττή του κληρονομιά θα συνεχίσει να εμπνέει.

Διαβάστε ακόμη

ΑΠΕ: Η ΕΕ ανοίγει το δρόμο για την προώθηση της κυματικής ενέργειας (pics)

Σε ισχύ τίθεται δασμός 15% των ΗΠΑ στις εξαγωγές αυτοκινήτων από την Ιαπωνία 

Δημόσιοι υπάλληλοι: Ερχονται διπλή αύξηση στους μισθούς και φοροελαφρύνσεις

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα