Ο Ρόναλντ Λάουντερ, πρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου, υπήρξε καθοριστική φιγούρα στη συμφωνία του 1998, που ανάγκασε τις ελβετικές τράπεζες να καταβάλουν 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση για τους λογαριασμούς των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ωστόσο, παρά το ιστορικό επίτευγμα, ο ίδιος θεώρησε πως το τίμημα ήταν ανεπαρκές. «Αφήσαμε τουλάχιστον 5 με 10 δισεκατομμύρια στο τραπέζι», είχε δηλώσει σε πρόσφατη συνέντευξή του, τονίζοντας πως δεν θα επαναλάμβανε το ίδιο λάθος.
Στα 81 του, ο Λάουντερ ηγείται μιας νέας προσπάθειας να αναγκαστεί η Credit Suisse και ο νέος ιδιοκτήτης της, η UBS, να ανοίξουν τα αρχεία τους για να εντοπιστούν κεφάλαια που είτε ανήκαν σε θύματα είτε προήλθαν από ναζιστική λεηλασία. Η πενταετής έρευνα, υπό την πίεση του Λευκού Οίκου και της Γερουσίας, έχει ήδη αποφέρει νέα στοιχεία, φέρνοντας στο φως αρχεία που είχαν παραβλεφθεί τη δεκαετία του ’90.
Η UBS ανέλαβε πάνω από 50 ερευνητές, μεταξύ των οποίων εγκληματολογικοί λογιστές, ώστε να εξετάσουν δεκάδες χιλιάδες χειρόγραφα αρχεία από τα υπόγεια της Credit Suisse. Η προσπάθεια συνδέεται με την προβληματική εξαγορά του 2023 και τα νομικά και ηθικά βάρη που αυτή συνεπάγεται. Παρά τις δηλώσεις περί συνεργασίας, η UBS αποφεύγει να εκτιμήσει δημόσια την πιθανή χρηματοοικονομική της έκθεση.
Τα προκαταρκτικά ευρήματα δείχνουν ότι η Credit Suisse είχε αποκρύψει την ύπαρξη λογαριασμών υψηλόβαθμων ναζιστικών στελεχών. Αυτό ανατρέπει το αφήγημα της συμφωνίας του 1998, η οποία υποτίθεται ότι «έκλεινε οριστικά το θέμα». Ο καθηγητής Kern Alexander δηλώνει: «Δεν ήταν λίγοι αυτοί οι λογαριασμοί. Ήταν πολλοί». Αντίστοιχα, ο Burt Neuborne υποστηρίζει ότι η αρχική συμφωνία αφορούσε θύματα, όχι ναζί καταθέτες.
Η επιτροπή Volcker είχε ανακαλύψει πάνω από 50.000 λογαριασμούς πιθανών θυμάτων. Οι τράπεζες πλήρωσαν για να προστατευθούν από μελλοντικές αξιώσεις. Όμως ο Neuborne επισημαίνει ότι, αν αποδειχθεί δόλια απόκρυψη, η νομική προστασία καταρρέει. Η Deutsche Bank αντιμετώπισε αντίστοιχη πίεση το 1999, όταν αποκαλύφθηκε η χρηματοδότηση του Άουσβιτς.
Το 2020, ο Λάουντερ είδε την ευκαιρία: νέα στοιχεία από την Αργεντινή αποκάλυψαν 12.000 ναζί με λογαριασμούς σε ελβετικές τράπεζες. Πολλοί από αυτούς παρέμειναν ενεργοί μέχρι το 2020. Δημιουργήθηκε το Project Righteousness, μια εκστρατεία για νέα πολιτική και νομική δράση, με συμμάχους επιφανείς τραπεζίτες, δικηγόρους και πολιτικούς και με επαφές τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στη Μόσχα.
Η έρευνα υπό τον Neil Barofsky αποκάλυψε εκτενή εμπλοκή της Credit Suisse με ναζιστικά κεφάλαια: αρχεία λογαριασμών εταιρειών των SS, καταναγκαστικής εργασίας, ακόμη και των διαβόητων “ratlines” — διαδρομών διαφυγής των Ναζί μετά τον πόλεμο. Ωστόσο, η διοίκηση της Credit Suisse σταμάτησε την έρευνα το 2022, επιδιώκοντας να αποκρύψει το εύρος των αποκαλύψεων.
Το Κέντρο Wiesenthal απευθύνθηκε στη Γερουσία. Οι γερουσιαστές Grassley και Whitehouse πήραν τη σκυτάλη. Η δημοσίευση της έκθεσης Barofsky προκάλεσε μετωπική σύγκρουση. Η Credit Suisse απάντησε με επιθετική διάψευση, αλλά η πίεση αυξανόταν. Όταν η UBS ολοκλήρωσε την εξαγορά της Credit Suisse, ανέλαβε το βάρος της υπόθεσης.
Στο τέλος του 2023, η UBS υπαναχώρησε. Επανέφερε τον Barofsky, άνοιξε τα αρχεία της και παραδέχθηκε ότι η προηγούμενη έρευνα της δεκαετίας του ’90 ήταν ελλιπής. Χιλιάδες νέα έγγραφα, ανάμεσά τους αρχεία «μαύρης λίστας» των ΗΠΑ και λογαριασμοί μεσαζόντων των Ναζί, δείχνουν το βάθος της απόκρυψης.
Ο Barofsky εκτιμά ότι η τελική του έκθεση θα χρειαστεί αρκετούς μήνες ακόμη, καθώς τα αρχεία της Credit Suisse ξεπερνούν τα 300.000 μέτρα ραφιών. Με τη συμβολή της Αργεντινής και του προέδρου Milei, νέα τεκμήρια αναμένεται να έρθουν στο φως το 2025.
Ο Ρόναλντ Λάουντερ δεν υποχωρεί. Θεώρησε ότι η συμφωνία του 1998 άφησε ανοιχτούς λογαριασμούς — όχι μόνο οικονομικούς, αλλά ηθικούς και ιστορικούς. «Αυτό που κάνουμε τώρα δεν το έχει τολμήσει κανείς με ελβετική τράπεζα», είχε πει. Πίσω του, στον τοίχο του γραφείου του, μόνο ένας από τους συμμαθητές του 1938 επιβίωσε.
Διαβάστε ακόμα
Hot story οι ελληνικές τράπεζες: Ο χάρτης των roadshows και οι «καυτές» απορίες των αναλυτών
Δασμοί Τραμπ: Ντόμινο 1,2 δισ. απειλεί την Ελλάδα αν δεν επέλθει συμφωνία με την Ε.Ε
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.