Ο «ακρογωνιαίος λίθος» στα οικονομικά θεμέλια της εξουσίας του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, το κρατικό επενδυτικό ταμείο πλούτου δεν τα πάει καθόλου καλά τελευταία.
Το κρατικό ταμείο πλούτου της Τουρκίας κατέχει μερίδια πλειοψηφίας στις μεγαλύτερες δημόσιες επιχειρήσεις της χώρας. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται περιλαμβάνουν τις μεγαλύτερες κρατικές τράπεζες , μια από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες του πλανήτη την Turkish Airlines και το μονοπώλιο σταθερής τηλεφωνίας Türk Telekom.
Επιπλέον χρηματοδοτεί ή διαχειρίζεται τα φαραωνικής έμπνευσης έργα του Ερντογάν αλλά και τις δραστηριότητες του τουρκικού κράτους στην ενέργεια μέσα από συμμετοχές στην BOTAS, την Turkish Petroleum, την TWF.
Το site του ταμείου στην πρώτη του σελίδα έχει μήνυμα του Προέδρου Ερντογάν. Μεταξύ των δημόσια εκπεφρασμένα στόχων του είναι να αυξήσει την αξία της κρατικής περιουσίας που κατέχει, να επενδύει σε στρατηγικής σημασίας επενδύσεις στην Τουρκία αλλά και σε επενδύσεις που «θα εξυπηρετούν τους διεθνείς οικονομικούς στόχους της Τουρκίας», αλλά και να «σταθεροποιήσει τις χρηματαγορές της Τουρκίας, δίνοντάς τους βάθος».
Το «Τουρκικό ΤΑΙΠΕΔ» ιδρύθηκε το 2016 και ελέγχεται άμεσα από τον Ταγίπ Ερντογάν από το 2018, όταν είχε συγκεντρώσει πλεόν απόλυτη εξουσία.
Αναπληρωτής πρόεδρος του είναι ο Μπεράτ Αλμπαράκ, γαμπρός του Ερντογάν. Ο διευθύνων σύμβουλος της TWF είναι ο Ζαφέρ Σενμέρ, ο οποίος είναι πρώην επικεφαλής του περιφερειακού γραφείου του ταμείου πλούτου της Μαλαισίας, επίκεντρο το ίδιο τεράστιου διεθνούς σκανδάλου . Πολλοί μιλούν για το πορτοφόλι του τούρκου Προέδρου, καθώς μέσω των τεράστιων πολυεθνικών που βρίσκονται κάτω απο την ομπρέλλα του έχει πρόσφαση σε ρευστότητα αλλά και μια ακτίνα δράσης που επεκτείνεται σε όλο τον κόσμο.
Ως οργανισμός σε απευθείας σύνδεση με τις διεθνείς χρηματαγορές έχει πρόσβαση σε δολάρια – δια των εταιρειών που ελέγχει και που έχουν ανοιχτές γραμμές πίστωσης.
Η υποψία ότι με κάποιο τρόπο ο Πρόεδρος μπορεί να έχει πρόσβαση κατά βούληση σε αυτά τα δολάρια είναι πολύ ισχυρές. Αυτό που είναι σαφές εκ του αποτελέσματος είναι ότι πρόκειται για τη μακριά χείρα του καθεστώτος στις χρηματαταγορές. Ενώ η διατύπωση «σταθεροποίηση των αγορών» μεταξύ των στόχων του, περιλαμβάνει και το στόχο σταθεροποίησης της ταλαιπωρημένης τουρκικής λίρας.
Αν και ο ρόλος του είναι κεντρικός στην άσκηση εξουσίας και γεωπολιτικών business από τον Ερντογάν, δεν είναι σαφές με ποιό τρόπο ο τούρκος Πρόεδρος μοχλεύει τη δύναμη πυρός του.
Κέρδη στο μισό, χρέη υπερδιπλάσια
Η εικόνα του ταμείου πάντως το 2019, πριν καν δηλαδή ξεκινήσει η πανδημία, ήταν αποκαρδιωτική σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσίευσε.
Η κερδοφορία του Ταμείου κατέρρευσε στις 8,85 δισεκατομμύρια λίρες (1,12 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2019 από 17,1 δισεκατομμύρια λίρες το προηγούμενο έτος, ανέφερε το Ταμείο Πλούτου Τουρκίας που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπό της.
Οι υποχρεώσεις του φορέα από «μη βραχυπρόθεσμο» δανεισμό εκτοξεύτηκαν σε 53,8 δισεκατομμύρια λίρες από 21,5 δισεκατομμύρια λίρες.
Το 2019 τα χρηματιστήρια πήγαν καλά. Οι απώλειες του τουρκικού επενδυτικού ταμείου μπορεί να είναι απόρροια του στενού εναγκαλισμού του με το καθεστώς.
Σε κάθε περίπτωση, άλλη μια δεξαμενή του καθεστώτος – μετά τα συναλλαγματικά αποθέματα – έχει προβλήματα. Ο Ερντογάν έχει αποδειχθεί ικανός διαχειριστής προβλημάτων.
Όσο ωστόσο το βασικό του οικονομικό εργαλείο αδυνατίζει, υποχωρεί και η δυνατότητά του να ελίσσεται και να παρατείνει την επιδείνωση των οικονομικών μεγεθών της Τουρκίας.