του Δημήτρη Πόγκα

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat και του ΟΟΣΑ, το 3,6% του συνολικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει πρόσβαση σε ιατρικές εξετάσεις για γεωγραφικούς, οικονομικούς ή λόγους αναμονής. Το ποσοστό αυτό, μάλιστα, αν εξεταστεί για το φτωχότερο ένα πέμπτο της Ένωσης σχεδόν διπλασιάζεται σε 6,4%.

Λύση, και ειδικά σε ό,τι αφορά στο υπέργηρο τμήμα του πληθυσμού, επιχειρούν να δώσουν λύσεις τηλεϊατρικής και άλλων ψηφιακών υπηρεσιών στους τομείς της υγείας και της ευγηρίας. Πρόκειται για δύο τομείς στους οποίους η Ένωση έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση μέσα από τον Ορίζοντα 2020, την στρατηγική-πλαίσιο για την Έρευνα, την Καινοτομία και τις Τεχνολογικές Πληροφορικής και Επικοινωνιών την περίοδο 2014-2020.

Ειδικά για τον τομέα της ευγηρίας, ο στόχος του Ορίζοντα 2020 για την τριετία 2016-2018 είναι να διαθέσει 250 εκατ. ευρώ για επενδύσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ σε ψηφιακές καινοτομίες που θα ωφελήσουν 4 εκατ. Ευρωπαίους σε 50 περιοχές της Ευρώπης.

Ένα από τα σημαντικότερα ευρωπαϊκά έργα που πρόκειται να επιχορηγήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνδυάζει τις υπηρεσίες υγείας με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων και έχει σημαντική ελληνική συμμετοχή. Πρόκειται για το ACTIVAGE – Activating Innovative IoT Smart living environments for ageing well (Ενεργοποίηση Καινοτόμων και Έξυπνων Περιβαλλόντων Διαβίωσης για Χρήστες Προχωρημένης Ηλικίας μέσω του Διαδικτύου των Πραγμάτων).

Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 25.772.829,39 ευρώ, εκ των οποίων τα 19.922.451,13 ευρώ θα προέλθουν από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Το συντονισμό του έργου έχει η ισπανική εταιρεία Medtronic Iberica, ενώ ανάμεσα στους 49 συνολικά εταίρους του συναντώνται και 8 από την Ελλάδα (Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής και Ελληνικό Ινστιτούτο Μεταφορών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Αναπτυξης, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνίας και Υπολογιστών, η διαδημοτική αναπτυξιακή εταιρεία Ψηφιακές Πόλεων Κεντρικής Ελλάδας ΑΕ (CitiesNET) των Δήμων της Κεντρικής Ελλάδας (Βέροιας, Βόλου, Γρεβένων, Ιωαννιτών, Καρδίτσας, Κατερίνης, Κοζάνης, Λαμιέων, Λαρισαίων και Τρικκαίων), οι εταιρείες Infotrip και Γνώμων Πληροφορικής ΑΕ και οι Δήμοι Πυλαίας-Χορτιάτη και Μεταμόρφωσης Αττικής).

«Το ACTIVAGE ως πιλοτικό καινοτόμο πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας αποτελεί έργο-‘σημαία’ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με άλλα τέσσερα έργα συνολικής χρηματοδότησης 100 εκατομμυρίων ευρώ», τονίζει ο συντονιστής του ελληνικού πιλοτικού του έργου, δρ. Κωνσταντίνος Βότης.

Για τη σημασία που αποδίδεται στο έργο, είναι χαρακτηριστικό ότι σε αυτό συμμετέχουν 10 εταίροι από το χώρο της βιομηχανίας, 14 ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, καθώς και μεγάλες εταιρείες όπως η Samsung και η Vodafone. Μάλιστα, το ACTIVAGE είναι ένα από τα 78 έργα συνολικού προϋπολογισμού άνω των 25 εκατ. ευρώ και ένα από τα μόλις 45 στα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεισφέρει άνω των 19 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση τους, σε σύνολο 11.069 έργων που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο του Ορίζοντας 2020.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκτιμήσει ότι περίπου ένας στους τρεις Ευρωπαίους θα είναι άνω των 65 ετών μέχρι το 2020, γεγονός που συνεπάγεται δραματική αύξηση κόστους για τα συστήματα υγείας και φροντίδας ηλικιωμένων. Με βάση το γεγονός ότι η χρήση νέων τεχνολογιών μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές οικονομικότερες υπηρεσίες για την φροντίδα της τρίτης ηλικίας, προχώρησε στην έγκριση του συγχρηματοδοτούμενου έργου ACTIVAGE, στοχεύοντας σε καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις Internet of Things και διασυνδέοντας ήδη υπάρχουσες πλατφόρμες που βρίσκονται διάσπαρτες στην Ευρώπη», τονίζει από την πλευρά του ο Δρ. Γιώργος Δαφούλας, επιφορτισμένος για την υλοποίηση του έργου στην Κεντρική Ελλάδα.

Στόχος του έργου είναι να υλοποιηθούν μέσα στην επόμενη τριετία σειρά από καινοτόμες υπηρεσίες που προωθούν μία ποιοτική, ενεργητική και υγιή γήρανση και βασίζονται στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων, τα «έξυπνα» σπίτια και τις «ευφυείς» πόλεις. Συνολικά, ωφελούμενοι αναμένεται να είναι πάνω από 7.000 άτομα τρίτης ηλικίας από εννέα τοποθεσίες επτά διαφορετικών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην Ελλάδα οι υπηρεσίες που θα παρέχονται θα εξειδικευτούν και θα σχεδιαστούν εντός του 2017, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες των Δήμων που συμμετέχουν στις πιλοτικές εφαρμογές του προγράμματος, και θα περιλαμβάνουν συστήματα τηλεφροντίδας χρόνιων νοσημάτων στο σπίτι, ανάπτυξη «έξυπνων οικιών» για την υποστήριξη της αυτόνομης διαβίωσης των ηλικιωμένων αλλά και μετακίνησης τους στην πόλη, και προαγωγή της κοινωνικότητας τους. Το ACTIVAGE υπολογίζεται να «αγγίξει» περίπου 1.000 χρήστες σε Κεντρική Ελλάδα, Θεσσαλονίκη και Αττική.

«Το έργο περιλαμβάνει την ανάπτυξη ολοκληρωμένων υπηρεσιών προστασίας και ασφάλειας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των εμπλεκόμενων πολιτών και τη χρήση τεχνικών ‘privacy by design’», τονίζει ο Κωνσταντίνος Βότης, Ερευνητής Γ’ στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης.

Το ACTIVAGE είναι ένα αρκετά απαιτητικό πρόγραμμα και από τεχνικής άποψης, καθώς έχει ως στόχο να σχεδιάσει και να δημιουργήσει μία ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική που θα διασυνδέσει πέντε διαφορετικά εμπορικά λογισμικά και λογισμικά ανοιχτού κώδικα για πλατφόρμες IoT που έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη.

«Στη διάρκεια υλοποίησης του ACTIVAGE πρέπει να λάβουμε υπόψη τις τεχνικές και τεχνολογικές απαιτήσεις του έργου που είναι απαραίτητες για το σχεδιασμό και ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Συνεπώς, για να μπορέσει το έργο να εκμεταλλευτεί πλήρως τις ευκαιρίες που δημιουργεί το ΙοΤ, απαιτείται η δυνατότητά του να επεκταθεί σε τεχνολογικές πλατφόρμες και λύσεις υγείας που σήμερα δεν θεωρούνται μέρος του οικοσυστήματος ή που δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα», τονίζει ο Κωνσταντίνος Βότης.

Από την ελληνική πλευρά, επιμέρους «πρόκληση» θα πρέπει να λογίζεται και η ευρύτερη ανάπτυξη των ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, ωστόσο ο Γιώργος Δαφούλας, ιατρός και ο ίδιος και επιστημονικός συνεργάτης της e-trikala AE του Δήμου Τρικκαίων, εντοπίζει ότι πραγματοποιούνται κάποια βήματα προς τα εμπρός.

«Σε ό,τι αφορά στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό νοσοκομείων και την ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα στην Ελλάδα. Ωστόσο παραμένουν οι προκλήσεις στην πλήρη λειτουργία των Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων Υγείας των νοσοκομείων», τονίζει σχετικά και συμπληρώνει:

«Πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί πιλοτικά το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου. Ωστόσο, στον τομέα της τηλεφροντίδας χρόνιων νοσημάτων και υποστήριξης αυτόνομης διαβίωσης ηλικιωμένων, οι υπηρεσίες στην αγορά παραμένουν σε πιλοτική βάση, κυρίως λόγω έλλειψης ρυθμιστικού πλαισίου αποζημίωσης τέτοιων υπηρεσιών και βιώσιμων μοντέλων επιχειρηματικότητας».

Όπως αναφέρει ο Γιώργος Δαφούλας, εφαλτήριο για περαιτέρω ανάπτυξη της «ηλεκτρονικής υγείας» στην Ελλάδα, μπορεί να αποτελέσει η πρόσφατη έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Διακυβέρνησης Ηλεκτρονικής Υγείας και η αναμενόμενη θέσπιση του Δίκτυο Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας από τα αρμόδια Υπουργεία.