Φιλοεπενδυτικός δασικός νόμος αναιρεί τις αγκυλώσεις του παρελθόντος

Της Μαριάννας Τζάννε

Έναν ολόκληρο οικισμό σε έκταση αντίστοιχη με εκείνη του Ελληνικού που προσπαθεί να οικοδομηθεί από τους αξιωματικούς του Στρατού στο Πικέρμι από τη δεκαετία του ’70, σαρωτικές επεμβάσεις σε δάση, μεταξύ των οποίων σύνθετα τουριστικά καταλύματα που θα μπορούν να χτίζουν πολυτελή ξενοδοχεία και ολόκληρα χωριά με βίλες που θα τις πουλούν ή θα τις μισθώνουν σε ξένους τουρίστες, αλλά και σημαντική απλοποίηση των διαδικασιών για τις συναλλαγές πολιτών και επενδυτών με τη διοίκηση προβλέπει το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, την ιδιωτική πολεοδόμηση και τα δάση, με την οποία ολοκληρώνεται ο μεταρρυθμιστικός κύκλος του  ΥΠΕΚΑ του α’ εξαμήνου.

Από τις νέες ρυθμίσεις οι οποίες έχουν αρχίσει να προκαλούν ποικίλες αντιδράσεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και στις περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι διατάξεις για τα δάση αποτελούν προαπαιτούμενο για τη δόση του Ιουλίου και επιταχύνουν τις διαδικασίες προκειμένου η ψήφιση του νομοσχεδίου να ολοκληρωθεί στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας. Ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ κ. Νίκος Ταγαράς ομολογεί ότι το νέο νομοσχέδιο διαπνέεται από την ανάγκη διευκόλυνσης των επενδυτών, υποστηρίζει ότι επιλύει παθογένειες της νομοθεσίας ετών και δίνει λύσεις σε χιλιάδες πολίτες που ταλαιπωρούνται από τις αποφάσεις της διοίκησης και για χρόνια είναι εγκλωβισμένοι χωρίς να μπορούν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους. Επίσης, δηλώνει ανοιχτός σε βελτιώσεις και προτάσεις που θα είναι όμως στο πνεύμα του νόμου ο οποίος ήδη έχει παρουσιαστεί, επισημαίνοντας την πρόνοια για πρώτη φορά του θεσμικού πλαισίου οποιασδήποτε μορφής επέμβαση μέσα σε δασική έκταση να αντικαθίσταται με δαπάνη του ιδιώτη με αντίστοιχη όμορη δασωμένη ή αναδασωτέα έκταση.

Τονίζει μάλιστα ότι όλα τα προτεινόμενα έργα μέσα σε δάση (πολεοδόμηση οικοδομικών συνεταιρισμών, τουριστικές βιομηχανικές κ.ά. επενδύσεις) θα θεσπίζονται με Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία θα περνούν από τον προληπτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έχει στραφεί ουκ ολίγες φορές εναντίον πολλών προτεινόμενων ρυθμίσεων.

Πολυτελή ξενοδοχεία και κυνήγι θησαυρού

Το σχέδιο νόμου επιτρέπει τις επεμβάσεις μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις ξενοδοχειακών καταλυμάτων τεσσάρων και πέντε αστέρων, αλλά για πρώτη φορά ανοίγει τον δρόμο και για την ανάπτυξη σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων σε ιδιωτικά και δημόσια δάση, κέντρων ιαματικού τουρισμού-θερμαλισμού, αναζωογόνησης και ευεξίας κ.ά. Για τις σύνθετες τουριστικές εγκαταστάσεις, η κάλυψη θα φτάνει στο 10% της έκτασης με συντελεστή δόμησης 0,5 στα 5.000 στρέμματα, ο οποίος μειώνεται κλιμακωτά έως και τα 8.000 στρέμματα. Σε 20% θα ανέρχονται οι αθλητικές εγκαταστάσεις που μπορούν να χτιστούν (γκολφ, πισίνες κ.ά.), με την προϋπόθεση ότι θα καταλαμβάνουν επιφάνεια μεγαλύτερη των 3.000 στρεμμάτων.

Ωστόσο ο κατάλογος των επεμβάσεων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις είναι πολύ μακρύς: τελεφερίκ, τυροκομεία, ελαιοτριβεία, οινοποιεία, χερσαίες εγκαταστάσεις μονάδων υδατοκαλλιέργειας, δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών, εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στερεών αποβλήτων, δίκτυα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου και πετρελαϊκών προϊόντων, δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με τις εγκαταστάσεις υποβιβασμού και ανύψωσης της τάσης, φωτοβολταϊκοί σταθμοί, μηχανοκίνητος αθλητισμός (motocross) και ποδήλατο βουνού (mountain bike), έρευνα για ανεύρεση θησαυρού, χερσαίες εγκαταστάσεις υδατοδρομίων κ.ά.

Aναδασωμένοι αγροί: Με τη νέα νομοθετική ρύθμιση αλλάζει το καθεστώς αναγνώρισης των αγρών που είχαν δασική μορφή στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή του 1960 αν δεν είναι ευκρινείς, και στην πορεία εγκαταλείφθηκαν (δασώθηκαν) και δεν υπάρχουν τίτλοι. Γι’ αυτές το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαίωμα κυριότητας και αναγνωρίζονται ως ιδιωτικές με απόφαση του γ.γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οπως προβλέπεται, αν δεν υπάρχουν τίτλοι πριν από το 1946, αρκεί να πιστοποιείται ο γεωργικός χαρακτήρας από την αεροφωτογραφία του 1945. Αν έχει αλλάξει η χρήση του δασωμένου αγρού, τότε η έκταση θα περιέρχεται στην κυριότητα του Δημοσίου.

Εξαγορά εκχερσωμένων εκτάσεων: Δάση και δασικές εκτάσεις που εκχερσώθηκαν για γεωργική χρήση πριν από την ισχύ του Συντάγματος του 1975 και διατηρούν τη χρήση αυτή μέχρι σήμερα δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Γι’ αυτούς μάλιστα προβλέπεται η δυνατότητα εξαγοράς αυτής της γης με τίμημα που ορίζεται στο 1/3 της αντικειμενικής αξίας, το οποίο καταβάλλεται υπέρ του πράσινου ταμείου για την προστασία των δασών. Επίσης απαλείφεται η υποχρέωση που υπήρχε ότι οι κάτοχοι εκχερσωμένων εκτάσεων πρέπει να είναι αγρότες.

Εξπρές διαδικασίες χαρακτηρισμού και αμφισβητήσεων: Το νομοσχέδιο κινείται στη λογική των ταχύτατων διαδικασιών σε πράξεις χαρακτηρισμού, αλλά και στην ανάκληση ή άρση αναδασωτέων εκτάσεων, γεγονός άλλωστε που επικρίνεται σφοδρά από κόμματα και φορείς.

Οπως προβλέπεται, μέσα σε τρεις μήνες με απόφαση του γ.γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης θα εκδίδεται η άρση ή ανάκληση απόφασης αναδάσωσης, ενώ αντίστοιχα ο χαρακτηρισμός εκτάσεων που συνδέεται με τη μορφή και το ιδιοκτησιακό καθεστώς και δυσχεραίνεται μέχρι σήμερα λόγω έλλειψης Κτηματολογίου θα γίνεται μέσα σε 45 ημέρες. Για παράδειγμα, για την εξέταση των δασικών αμφισβητήσεων οι πρωτοβάθμιες επιτροπές δασικών αμφισβητήσεων υποχρεούνται στο εξής μέσα σε 6 μήνες στην έκδοση απόφασης, ενώ μέχρι σήμερα χρειάζονταν από 3 έως και 10 χρόνια στην Αττική! Γρήγορες διαδικασίες προβλέπονται και στις πράξεις χαρακτηρισμού για τις οποίες οι δασικές υπηρεσίες προτείνεται να δίνουν προτεραιότητα σε όλες τις μεγάλες επενδύσεις. Οι χαρακτηρισμοί οφείλουν να εκδίδονται εντός 45 ημερών.

Δικαίωμα δόμησης για τους αξιωματικούς στο Πικέρμι

Μία από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η υπόθεση του Αυτόνομου Οικοδομικού Οργανισμού Αξιωματικών στο Πικέρμι, συνολικής επιφάνειας 6.116 στρεμμάτων, στον πυρήνα του οποίου υπάρχουν ιδιοκτησίες άλλων τριών οικοδομικών συνεταιρισμών (του προσωπικού του ΟΤΕ, πάνω από 1.108 στρέμματα, του Ο.Σ. «Ελληνικός Φοίνικας», με περίπου 200 στρέμματα, του Ο.Σ. της Ολυμπιακής Στέγης, με 206 στρέμματα, και πάνω από 2.000 στρέμματα τα οποία ελέγχονται από άλλους ιδιώτες). Με την υπόθεση του συνεταιρισμού αναμείχθηκε στο παρελθόν και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, καθώς με δική του παρέμβαση το ΥΠΕΚΑ άρχισε να οργανώνει το θεσμικό πλαίσιο που θα επιλύσει την πολυπλοκότητα της συγκεκριμένης περιοχής που διέπονται σε ποικίλους περιορισμούς και κανόνες προστασίας και λόγω καθορισμού ζώνης αστικού αναδασμού είχε διάσπαρτες ιδιοκτησίες. Εξαιτίας μάλιστα αυτού του σύνθετου καθεστώτος, το ΣτΕ δύο φορές -μία το 2000 και μία το 2006- απέρριψε ως μη σύννομο το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από την επίμαχη έκταση 2.000 στρέμματα έχουν χαρακτηριστεί δασικά, 900 στρέμματα ανήκουν στη Ζώνη Προστασίας του Πεντελικού Ορους, 933 στρέμματα στη Ζώνη Ιδιαίτερους Κάλλους, ενώ το 2005 το υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε 258 στρέμματα ως αρχαιολογική ζώνη απολύτου προστασίας. Σήμερα, με τη ρύθμιση που κάνει το υπουργείο, μη δασικά -και άρα πολεοδομήσιμα- χαρακτηρίζονται συνολικά 2.290 στρέμματα, από τα οποία το 50% προορίζεται για κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους. Υπάρχουν άλλα 650 στρέμματα που βρίσκονται εντός της Ζώνης Ιδιαίτερου Κάλλους (καθεστώς β’ προστασίας), αλλά η δόμηση επιτρέπεται με κάποιους περιορισμούς και τα οποία επίσης θα μπορούσαν θα διατεθούν για αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλες κοινόχρηστες χρήσεις. «Επιλύουμε το πρόβλημα δίνοντας δικαίωμα δόμησης στο καθαρό τμήμα της έκτασης, παίρνοντας τις περιοχές που είναι χαρακτηρισμένες δάση ή διέπονται από αυστηρό πλαίσιο προστασίας», σημειώνουν στο ΥΠΕΚΑ.