Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Flocafe, Everest, Mikel, Starbucks, Coffee Island, Γρηγόρης και Βενέτης στη μάχη για την πιο φθηνή ελληνική διασκέδαση –  Ποιοι οι πρωταγωνιστές του μοναδικού ελληνικού μαζικού κλάδου που αντί για ύφεση γνωρίζει ανάπτυξη

Μπορεί η κρίση να μετράει ήδη την έκτη συνεχόμενη χρονιά της, μπορεί χιλιάδες Ελληνες να έχουν χάσει τις δουλειές τους και εκατοντάδες επιχειρήσεις να έχουν βάλει λουκέτο, ωστόσο υπάρχουν κι εκείνοι οι κλάδοι που φαίνεται να μη γνωρίζουν τα ίδια προβλήματα. Η μοναδική ίσως αγορά που αντί να φθίνει φαίνεται, αντιθέτως, να γνωρίζει πρωτόγνωρη ακμή να είναι αυτή του καφέ. Επιβεβαιώνοντας απόλυτα τον τίτλο του «frappe nation», τον οποίο μας είχε αποδώσει πριν από χρόνια ένα βρετανικό βιβλίο, οι Ελληνες μπορεί να περιέκοψαν από τις ευρύτερες δαπάνες διασκέδασης ή διαβίωσης, όμως από τον καφέ τους ούτε που διανοούνται να κόψουν χρήματα.
Θέλετε και επιβεβαίωση των όσων λέμε; Το 2013 λοιπόν μόνο τα επώνυμα καφέ που ανήκουν σε αλυσίδες καφεστίασης ξεπέρασαν τα 440 μαγαζιά, παρουσιά­ζοντας αυξητικό ρυθμό ανάπτυξης κατά 4,8% έναντι του 2012. Το ενδιαφέρον όμως της εικόνας της συγκεκριμένης αγοράς είναι ότι αυτή η προοδευτική πορεία υπήρξε μετά από ένα μεγάλο κύμα μειώσεων τιμών, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις άγγιξαν το 11%. Για παράδειγμα, ένας μονός εσπρέσο έφτασε να πωλείται από 1,67 ευρώ, όταν πριν από χρόνια ξεπερνούσε κατά πολύ τα 2 ευρώ.
Πολλές αλυσίδες, με πρώτη την «Everest» και τα «Flocafe», αντιλαμβανόμενες το δύσκολο κοινωνικό κλίμα, μείωσαν γενναία τις τιμές δημιουργώντας μεγάλο ντόμινο στην αγορά, που αναγκάστηκε να ακολουθήσει. Εξάλλου, ύστερα από απόφαση της διοίκησης του ομίλου Vivartia, υπήρξε και ένα ευρύτερο πλαίσιο προσφορών στα take away είδη, με αποτέλεσμα η πολιτική αυτή αντί να μειώσει την παρουσία των αλυσίδων καφεστίασης, αντιθέτως, να τις τονώσει, να προσδώσει τζίρους και να οδηγήσει σε μια πρωτόγνωρη άνθηση την αγορά.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ξεπήδησαν και νέες επιχειρηματικές προσπάθειες όπως των «Mikel» και «Coffee Island», υπήρξε το μεγάλο «μπαμ» του ομίλου Βενέτη δημιουργώντας μια νέα κατάσταση στην αγορά, ενώ και η Starbucks, παρά την αλλαγή και ανατροπή που επιχείρησε, παραμένει δυναμικά στο παιχνίδι. 
Βέβαια, σε όλα τα παραπάνω δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη στροφή εκατοντάδων άνεργων Ελλήνων προς το franchising που παρέχει ο καφές. Πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι, βλέποντας πως δεν υπάρχει διέξοδος σε άλλη αγορά, στράφηκαν σε αυτή του καφέ. Κι αυτό διότι μπορεί οι Ελληνες να περιέκοψαν χρήματα από πολλές άλλες δραστηριότητες, μπορεί να έκοψαν την έξοδο στα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης ή να σταμάτησαν να πηγαίνουν με μεγάλη ευκολία στα εστιατόρια, όμως ο καφές εξακολουθεί να παραμένει ο αγαπημένος τρόπος διαφυγής του Ελληνα από τα δεκάδες προβλήματά του. Εξακολουθεί να παραμένει ένας φθηνός, άμεσος, γρήγορος και προπάντων επικοινωνιακός τρόπος να δει κανένας τους αγαπημένους του φίλους, να βιώσει μια άνετη εμπειρία και να αισθανθεί πως, παρά την κρίση, μπορεί να βρει μια διέξοδο από την γκρίζα καθημερινότητα.
 Σε κάθε περίπτωση, η μεγαλύτερη κατανάλωση καφέ παρατηρείται στο κατάστημα, με μικρότερη σε εκείνον του on the go, επιβεβαιώνοντας πρώτα απ’ όλα πως ο καφές αποτελεί διασκέδαση. Το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχει σταθερά ο ανώνυμος ανταγωνισμός, που διατηρεί περίπου το 50% της κατηγορίας.

Ομιλος Vivartia
Χρυσή επένδυση σε «Flocafe» και «Everest»

Ανθρωπος-κλειδί για τον κλάδο καφεστίασης του μεγαλύτερου ελληνικού ομίλου τροφίμων είναι ο κ. Θανάσης Παπανικολάου (φωτό). Ο διευθύνων σύμβουλος του γκρουπ Vivartia για τις αλυσίδες «Goody’s», «Everest» και «Flocafe» είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από τον στρατηγικό ανασχεδιασμό του συγκεκριμένουκλάδου. Πρόκειται για ένα τολμηρό στη σύλληψή του σχέδιο για τον πρώτο σε μερίδια και παρουσία όμιλο που περιλαμβάνει στην αγορά της εστίασης του καφέ τα σήματα «Everest» και «Flocafe». Το γκρουπ, χάρη σε μια έμπνευση του κ. Παπανικολάου, πρώτο μείωσε τις τιμές και οδήγησε τον ανταγωνισμό σε ένα πρωτόγνωρο ράλι. Στα νέα σχέδια του ομίλου είναι να προχωρήσει ο ριζικός ανασχεδιασμός των καταστημάτων «Everest» – «Flocafe», ενώ μεγάλη έμφαση δίδεται στην περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας του καφέ. Ολα αυτά γίνονται καθώς η διοίκηση Παπανικολάου αναγνωρίζει πως η αγορά του καφέ τα τελευταία χρόνια αυξάνεται σταθερά τόσο σε όγκο όσο και σε αξία. Αρα το ίδιο αυξητικά είναι και τα περιθώρια για τον όμιλο και τα σήματά του. Σε ό,τι αφορά τον όμιλο Vivartia, καταφέρνει να διατηρεί σημαντικό μερίδιο στην αγορά καφέ μέσω των αλυσίδων «Everest» και «Flocafe», το οποίο αυξάνεται διαρκώς, δίδοντας στο γκρουπ την πρώτη θέση. Η «Everest» είναι ο leader της αγοράς στο επώνυμο κομμάτι του καφέ. Σε αυτή τη βάση, λοιπόν, πρόσφατα λανσαρίστηκε το «Flocafe Espresso Room», το νέο concept της αλυσίδας, που αποτελεί ό,τι πιο καινοτόμο στην κατηγορία. Πρόκειται για έναν χώρο που ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη αισθητική του, όπου εξειδικευμένοι baristi μυούν τον επισκέπτη στον χώρο του καφέ.

Γρηγόρης – «Coffeeright»
Από την τυρόπιτα στον καφέ


Η εταιρεία του Βλάσση Γεωργάτου (φωτό), η Γρηγόρης, με το σήμα «Coffeeright» έχει κατορθώσει αυτή τη στιγμή να αριθμεί 240 καταστήματα και μέσω της επένδυσής της στον καφέ να έχει βγάλει τον όμιλο από τα μεγάλα προβλήματα που παρουσιάστηκαν το 2004. Τόσο θετική ήταν η προηγούμενη χρονιά για τον εν λόγω όμιλο ώστε εγκαινίασε 11 νέα καταστήματα παρά τη γενικευμένη κρίση στη χώρα και την όξυνση του ανταγωνισμού λόγω των μεγάλων επενδύσεων της Mikel. Κεντρική φιλοσοφία του κ. Γεωργάτου εδώ και καιρό είναι ο απεγκλωβισμός της εταιρείας από την παραδοσιακή τυρόπιτα και η αλλαγή της εικόνας της, που απλά αναφέρεται στα «μικρογεύματα». Κι αυτό διότι ο καφές φαίνεται να είναι η κινητήρια δύναμη της αγοράς και αυτός δίνει μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Παράλληλα, τους τελευταίους μήνες η εταιρεία επενδύει σημαντικά στις νέες γεύσεις σε συνεργασία με τον σεφ Αλέξανδρο Παπανδρέου, στοχεύοντας στη διεκδίκηση ακόμα μεγαλύτερων τζίρων.

Starbucks
Με σήμα κατατεθέν τις νέες ποικιλίες σε νέους δρόμους

Για τη Starbucks η χρονιά που διανύουμε υπήρξε καθοριστική, καθώς αποτελεί την τελική ευθεία αλλά και αφετηρία για τη νέα περίοδο της εται­ρείας. Με την κυρία Αναστασία Μπόνου στο τιμόνι της, η Μαρινόπουλος Εταιρεία Καφέ ΑΕΕ – Starbucks βλέπει με αισιοδοξία το μέλλον μετά από μια περίοδο αναδιάρθρωσης. Στόχος της διοίκησης της εταιρείας είναι η διατήρηση της «ταμπέλας» των απολύτως ειδικών στον καφέ μέσω της προσφοράς 15 διαφορετικών ποικιλιών από όλο τον κόσμο. Παράλληλα, η εταιρεία εμπλουτίζει διαρκώς τις υπηρεσίες που προσφέρει, όπως η παροχή δωρεάν Wi-Fi εδώ και αρκετά χρόνια, και η διάθεση της κάρτας «Starbucks» με οφέλη όπως 10% έκπτωση σε όλα τα προϊόντα. Σήμερα η εταιρεία λειτουργεί 37 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα πραγματοποιώ­ντας μια πιο ισορροπημένη πορεία εντός της αγοράς.

Mikel
Το περίεργο και εσωστρεφές θαύμα από τη Λάρισα

Μπορεί μια αλυσίδα καφέ να ανοίξει 44 καταστήματα μέσα σε έναν μόλις χρόνο; Ναι, εάν πρόκειται για την εταιρεία Mikel. Κάποιοι μίλησαν για ένα πρωτόγνωρο επιχειρηματικό θαύμα, καθώς το να ανοίγουν τόσα σημεία πώλησης μέσα στη μαυρίλα της κρίσης δεν είναι και μικρό πράγμα. Αλλοι πάλι μίλησαν για «περίεργο τρόπο ανάπτυξης που δεν συνάδει με την επιχειρηματική λογική που όλοι γνωρίζουν». Οπως και να ’χει, ανεξάρτητα από τα κεφάλαια που στηρίζουν την επιχείρηση του Λαρισαίου Λευτέρη Κυριακάκη και παρά το γεγονός πως ο ίδιος δεν αρέσκεται στις φωτογραφήσεις δημιουργώντας μια περίεργη παραφιλολογία γύρω από το πρόσωπό του, αλλά και τις σχέσεις του στην αγορά, η Mikel έχει πετύχει ένα θαύμα που όμοιό του δύσκολα υπάρχει. Εξάλλου 54 καταστήματα μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια δεν είναι και μικρό πράγμα.
Το ζητούμενο βέβαια είναι η Mikel να δείξει πως μπορεί να αντέξει στον χρόνο, να δείξει πως δεν είναι ένα ακόμα «μπαμ» στην αγορά που θα σβήσει και φυσικά να αποδείξει πως η πορεία της βασίζεται σε επιχειρηματικές αξίες και λογικές που διέπουν το σύνολο του επιχειρείν στη χώρα μας. Η Mikel Coffee Company άνοιξε το πρώτο κατάστημα το 2008 στο κέντρο της Λάρισας και από τότε υπάρχει μια συνεχής πορεία ανάπτυξης μέσω της μεθόδου της δικαιόχρησης (franchising), με τη δημιουργία δύο καταστημάτων το 2008, τριών καταστημάτων το 2009, ενός καταστήματος το 2011, 11 καταστημάτων το 2012 και 44 καταστημάτων το 2013. Φέτος έχουν ξεκινήσει μέχρι στιγμής τη λειτουργία τους 20 καταστήματα.

Coffee Island
Με δύναμη από την Πάτρα
 


Η Coffee Island, τα τελευταία χρόνια, αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση στον κλάδο της καφεστίασης, όντας η πλέον αναπτυσσόμενη εταιρεία στον χώρο, γεγονός που επισφραγίστηκε με τη βράβευσή της για δύο συνεχείς χρονιές (2012, 2013) ως η πιο ταχέως αναπτυσσόμενη αλυσίδα franchise (Fast Growth Franchisor). 

Η ιδέα των «Coffee Island» γεννήθηκε από την αγάπη που είχαν κάποιοι Πατρινοί, με πρώτο τον νυν διευθύνοντα Κωνσταντίνο Κωνσταντινόπουλο (φωτό), για το ρόφημα του καφέ. Το 1999, στο κέντρο της αχαϊκής πόλης δημιουργήθηκε ένα καφεκοπτείο με ύφος αμιγώς παραδοσιακό, το οποίο όμως ταυτόχρονα έδωσε την ευκαιρία στους λάτρεις του καφέ να απολαύσουν μια μεγάλη ποικιλία από νέα χαρμάνια και πλήθος χρηστικών αντικειμένων για την παρασκευή ενός γευστικού καφέ. Συνέχεια της επιτυχίας αυτής ήταν το άνοιγμα και άλλων καφεκοπτείων «Coffee Island». Το 2006, με ένα ήδη δυνατό δίκτυο καταστημάτων franchise στην Ελλάδα, η εταιρεία αποφασίζει να ιδρύσει τη δική της μονάδα παραγωγής για τη μεταποίηση του καφέ, επενδύοντας σε εξοπλισμό και τεχνογνωσία κυρίως από την Ιταλία. Το 2009 ξεκινάει να δραστηριοποιείται στο εξωτερικό, με το πρώτο κατάστημα «Coffee Island» στη Λευκωσία, και καταφέρνει μέσα σε τρία χρόνια να δημιουργήσει ένα δυνατό δίκτυο καταστημάτων στην Κύπρο, το οποίο συνεχώς αναπτύσσεται, αριθμώντας σήμερα 27 καταστήματα. Το 2013 βρίσκει την Coffee Island να επεκτείνει διαρκώς το δίκτυό της, αριθμώντας σήμερα 170 καταστήματα. Στην Ελλάδα ξεχωρίζουν τα 71 καταστήματα στην Αθήνα, τα 16 στην Πάτρα, τα 8 πρώτα καταστήματα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, καθώς και 46 καταστήματα σε 35 επαρχιακές πόλεις. Στην Κύπρο τα 27 καταστήματα έχουν δημιουργήσει ένα δυνατό δίκτυο που κυριαρχεί στην τοπική αγορά, αλλά και μια νέα κουλτούρα γύρω από τον καφέ. Το μεγάλο στοίχημα της αλυσίδας είναι η εξάπλωση στη Ρουμανία, πέραν του πρώτου καταστήματος που λειτουργεί ήδη από τον Αύγουστο του 2012 στην πόλη της Τιμισοάρα, καθώς επίσης και στην Αλβανία, στη Βουλγαρία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και σε μη ευρωπαϊκές χώρες.

Βενέτης
Οχι πια μόνο φούρνοι

Η εταιρεία Βενέτη, με τη σειρά της, υπό την ηγεσία του διευθύνοντος συμβούλου της Παναγιώτη Μονεμβασιώτη (φωτό), αντιλήφθηκε ότι οι σημερινές ανάγκες του καταναλωτή στον χώρο της εστίασης έχουν αλλάξει και αποφάσισε να δημιουργήσει νέες προοπτικές ανάπτυξης με την ένταξη ενός νέου concept καταστημάτων, τα «Βενέτη Food Hall», ενώ επένδυσε και σε ιστορικούς χώρους όπως το πρώην «Νέον» της Ομόνοιας. Τα τελευταία δέκα χρόνια η εταιρεία Βενέτη γνωρίζει μια δυναμικά ανοδική πορεία, επενδύοντας στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και νέων concept καταστημάτων. Εκτός από τα «Βενέτη Food Hall», η εταιρεία λάνσαρε πρόσφατα το νέο concept premium καταστημάτων «Βενέτη 1948», με έδρα το «Νέον» στην Αθήνα και δύο ακόμη καταστήματα στην Κηφισιά. Φιλοσοφία του κ. Μονεμβασιώτη είναι ότι ο όμιλός του δεν μπορεί να περιοριστεί στη λογική του απλού φούρνου και ο συνδυασμός με την εστίαση και τον καφέ μπορεί να φέρει πολύ θετικά αποτελέσματα.