Οι Ελληνες είμαστε λαός του καφέ! Μπορεί να μην καταναλώνουμε τους όγκους που καταναλώνουν άλλοι λαοί, όπως οι Σκανδιναβοί, όμως συγκροτούμε μια αγορά στην οποία αγοράζουν ή καταναλώνουν καφέ έξω τα περισσότερα νοικοκυριά σε όλο τον κόσμο, 7 στα 10! Κι αυτό που μπορούμε πλέον να υπερηφανευόμαστε είναι ότι ήμασταν αυτοί που κάναμε… σέξι, όπως λέει η αντιπρόεδρος και επικεφαλής του Τμήματος Καφέ της Nestlé σε όλη την Ευρώπη, Αννα Μιχαΐλοβα, τον «κρύο καφέ». Γιατί αυτό που «τρεντάρει» παγκοσμίως βοηθώντας τον καφέ ως προϊόν να διεισδύσει σε νέες κατηγορίες καταναλωτών, σε νέες χώρες κ.ο.κ. είναι ακριβώς ο «κρύος καφές», όπως αναδεικνύουν τα στοιχεία της πολυεθνικής.

Οπότε από τον Δημήτρη Βακόνδιο, αντιπρόσωπο του Nescafé, που κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης του 1957 πειραματίστηκε με τον κρύο καφέ και τον στιγμιαίο καφέ φτιάχνοντας για πρώτη φορά τον frappe, και την «επανάσταση» του freddo espresso που ξεκίνησαν, το 1991, τα στελέχη της εταιρείας Kafea Terra, αντιπροσωπεύοντας τον ιταλικό οίκο Illy, πατώντας στη συνταγή του frappe, η ελληνική ματιά τελικά επικρατεί σε ένα τερέν που οι Ιταλοί διεκδικούν την… ορθόδοξη ματιά! Κι αυτό έχει μια εξήγηση, που επίσης αναδεικνύεται στα στοιχεία της πολυεθνικής: πλέον, ο καφές έχει γίνει προϊόν απόλαυσης και όχι αναγκαιότητας, που ήταν παλαιότερα, και γι’ αυτό ανά τον κόσμο θα τον δει κανείς ως μέρος διάφορων συνταγών, φτάνοντας στις… υπερπαραγωγές που θυμίζουν περισσότερο αποτέλεσμα ζαχαροπλαστικής!

«Για εμένα η Ελλάδα είναι η πιο εξελιγμένη αγορά. Είστε οι εφευρέτες των πάντων. Οσον αφορά το προϊοντικό χαρτοφυλάκιο, έχετε ήδη κρύο καφέ, έχετε ζεστό καφέ, έχετε Nescafé, έχετε Λουμίδη, Nespresso. Εχετε όλα τα τμήματα. Ησασταν οι πρώτοι που κάνατε τον κρύο καφέ… σέξι!», λέει η κυρία Μιχαΐλοβα.

Η αντιπρόεδρος και επικεφαλής του Τμήματος Καφέ της Nestlé σε όλη την Ευρώπη, Αννα ΜιχαΐλοβαΩστόσο και η ελβετική Nestlé έχει φροντίσει σε αυτή την υπεραιωνόβια σχέση της με την ελληνική αγορά να διεισδύσει όσο καμία άλλη εταιρεία, μια και, σύμφωνα με τον υπεύθυνο marketing του καφέ σε όλη την Ευρώπη, Ηλία Παπαδόπουλο, η εταιρεία ελέγχει ούτε λίγο ούτε πολύ το 60%! «Περίπου 30% είναι το μερίδιο του Nescafé, 20% του Λουμίδη και περίπου 9% της Nespresso», έλεγε στο περιθώριο εκδήλωσης που διοργάνωσε η πολυεθνική στο Κέντρο Ερευνας και Ανάπτυξής της στην πόλη Τουρ της Γαλλίας. Εκεί που επικεντρώνεται η μεγάλη προσπάθεια είναι να δοθούν λύσεις στο καίριο πρόβλημα της κλιματικής κρίσης που απειλεί την παραγωγή καφέ παγκοσμίως, οδηγώντας τα τελευταία δύο χρόνια σε ελλείψεις και, βέβαια, κατακόρυφη αύξηση του κόστους!

Αυτό ξέρει να το κάνει καλά η πολυεθνική, με δεδομένο πως ο ιδρυτής της Ανρί Νεστλέ την ξεκίνησε προ 160 ετών στοχεύοντας σε μια επιστημονική απάντηση που θα καταπολεμούσε τα μεγάλα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας, καταλήγοντας στην περίφημη συνταγή του Farine Lactée, ενώ, μιλώντας για καφέ, ήταν η ίδια εταιρεία που έδωσε λύση στο αίτημα της κυβέρνησης της Βραζιλίας να βρεθεί μια νέα φόρμουλα ώστε να μπορεί να κρατάει περισσότερο ο κύκλος ζωής του τελικού προϊόντος, κάτι που οδήγησε τελικά εν έτει 1938 στην καινοτομία του στιγμιαίου καφέ, του Nescafé! Ενός καφέ που συνόδευσε τον άνθρωπο στις κορυφές του Εβερεστ αλλά και τη… Σελήνη.

Διασφάλιση της παραγωγής

«Ολοι αξίζουν ένα φλιτζάνι εξαιρετικού καφέ σήμερα και στο μέλλον. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να παρέχουμε και να προμηθεύουμε τους καταναλωτές μας σε όλο τον κόσμο με ένα φλιτζάνι εξαιρετικού καφέ», λέει η κυρία Μιχαΐλοβα σε μία ομάδα περίπου 20 δημοσιογράφων που έχουμε έρθει απ’ όλη την Ευρώπη για να δούμε από κοντά τις προσπάθειες που κάνει η πολυεθνική, η οποία πέρυσι δαπάνησε για την έρευνα και την ανάπτυξη συνολικά -όχι μόνο για τον καφέ- 1,7 δισ. ελβετικά φράγκα.

Η προσπάθεια βέβαια που απαιτείται εξακολουθεί να είναι μεγάλη, παρά το γεγονός ότι ήδη από το 2006 η εταιρεία ξεκίνησε τις πρώτες σημαντικές προσπάθειες να στηρίζει τη βιώσιμη γεωργία μέσα από το σχέδιο «Nescafé Plant», ενώ από το 2022 έχει τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο «Nescafé 2030». Το τελευταίο επικεντρώνεται επί της ουσίας σε ξεκάθαρους στόχους που συγκλίνουν: πιο αποδοτικές καλλιέργειες αλλά και πιο ανθεκτικές ποικιλίες καφέ! Κι αυτό καθώς είναι τα μόνα που μπορούν να απαντήσουν στη δυναμική της αγοράς, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία που παρουσίασε η κυρία Μιχαΐλοβα.

Η δυναμική της αγοράς

Η παγκόσμια αγορά καφέ ξεπερνά τα 450 δισ. ευρώ, αποδεικνύοντας την τεράστια δυναμική ενός προϊόντος που αποτελεί καθημερινή συνήθεια για δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το μεγαλύτερο μέρος της αξίας αυτής –περίπου 350 δισ. ευρώ– προέρχεται από την κατανάλωση εκτός σπιτιού, σε καφετέριες και εστιατόρια. Ωστόσο, όπως ανέφερε η κυρία Μιχαΐλοβα, «το 70% των φλιτζανιών που καταναλώνονται παγκοσμίως είναι καφές στο σπίτι». Παρά τη μικρότερη αξία (105 δισ. ευρώ), η εντός σπιτιού κατανάλωση αντιπροσωπεύει τον όγκο της αγοράς.

Η κατανάλωση του καφέ έχει ιδιαίτερα υψηλή διείσδυση στην Ευρώπη. «Στην Ελλάδα και τη Φινλανδία, το 70% των νοικοκυριών είχε καφέ στο σπίτι το τελευταίο 24ωρο, ενώ στην Ελβετία το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 68%», ανέφερε, επισημαίνοντας πόσο εδραιωμένος είναι ο καφές στην καθημερινότητα. Την ίδια ώρα, οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση είναι οι σκανδιναβικές, με πρωταγωνιστές τη Φινλανδία αλλά και η Ολλανδία.

Η κουλτούρα του καφέ διαφέρει σημαντικά ανά γεωγραφική περιοχή. «Στη Νότια Ευρώπη κυριαρχεί ο καβουρδισμένος αλεσμένος καφές, ενώ σε αγορές όπως η Γαλλία ή η Πορτογαλία προτιμώνται πιο συχνά οι διαλυτοί καφέδες ή οι έτοιμες προς κατανάλωση λύσεις», εξήγησε η Μιχαΐλοβα.

Η Nestlé κατέχει ηγετική θέση στην Ευρώπη με τα brands Nescafé, Nespresso και Starbucks, εξυπηρετώντας 37 δισεκατομμύρια φλιτζάνια καφέ τον χρόνο. Η καταναλωτική συμπεριφορά αλλάζει, με έμφαση πλέον στην ποιότητα, στην ποικιλία και τη βιωματική εμπειρία. «Η ευχαρίστηση ξεπερνά πια τη διέγερση. Οι καταναλωτές αναζητούν στιγμές απόλαυσης, όχι απλώς ένα φλιτζάνι για να ξυπνήσουν», σημείωσε.

Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία επενδύει σε καινοτόμα προϊόντα όπως το NEO, μια εμπειρία «καφετέριας στο σπίτι», και τα coffee concentrates που ήδη διατίθενται στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Με το NEO μπορείς να σερβίρεις στον εαυτό σου έναν κορυφαίας ποιότητας καφέ, όπως σε ένα εστιατόριο ή μια καφετέρια», δήλωσε.

Παρ’ όλα αυτά, ο κλάδος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. «Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει δραματικά την προσφορά καφέ τα τελευταία τέσσερα χρόνια», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως η έντονη ξηρασία, οι παγετοί και οι υπερβολικές βροχοπτώσεις απειλούν την παραγωγή.

Επιπλέον, γεωπολιτικές εντάσεις, προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και αυστηρότερες ρυθμίσεις, κυρίως στην Ευρώπη, δημιουργούν επιπρόσθετες πιέσεις. «Πρέπει να συμμορφωθούμε με όλους τους νέους κανονισμούς, όπως ο EUDR για την αποψίλωση των δασών. Αυτό προσθέτει στρες σε εμάς, στους αγρότες και σε όλη τη βιομηχανία», ανέφερε.

Μπροστά στη μεγαλύτερη πρόκληση, της κλιματικής αλλαγής, η Nestlé έχει αναπτύξει μια στρατηγική που πατάει σε δύο βασικούς άξονες: δράσεις επιτόπου στις φυτείες και με τους καλλιεργητές και μακροπρόθεσμη επιστημονική καινοτομία στα R&D κέντρα της.

Επένδυση στους παραγωγούς και στις φυτείες

Μέσα από το σχέδιο «Nescafé 2030» η Nestlé υλοποιεί ένα ολιστικό πρόγραμμα που απευθύνεται σε εκατοντάδες χιλιάδες μικροκαλλιεργητές σε όλο τον κόσμο.

«Η καλλιέργεια καφέ γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από μικρούς παραγωγούς, οι οποίοι συχνά ζουν σε δύσκολες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες», εξήγησε ο Στεφάν Καντζ, υπεύθυνος της Nestlé για τους καλλιεργητές καφέ ανά τον κόσμο.

Προειδοποίησε ότι εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η αύξηση της θερμοκρασίας ενδέχεται να μειώσει κατά έως και 50% την έκταση που είναι κατάλληλη για καλλιέργεια καφέ έως το 2050, την ώρα που η ζήτηση αυξάνεται. Επομένως, κύριος στόχος είναι η ίδια ή και μικρότερη γεωργική γη να πρέπει να γίνει πιο παραγωγική, με τη χρήση πιο βιώσιμων πρακτικών, ώστε να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση. Εκτιμάται, δε, ότι 12,5 εκατομμύρια καλλιεργητές καφέ ενδέχεται να επηρεαστούν από αυτές τις αλλαγές και θα χρειαστούν ενίσχυση για να γίνουν ανθεκτικοί απέναντι στην αλλαγή του κλίματος – ειδικά στις ακραίες καιρικές συνθήκες.

Παρουσιάζοντας τις δράσεις της εταιρείας για τη στήριξη των παραγωγών, ο κ. Καντζ τόνισε την προσπάθεια αναδιάρθρωσης φυτειών με παραγωγικότερες ποικιλίες, την εκπαίδευση και υποστήριξη μέσα από την ομάδα των άνω των 100 γεωπόνων του ομίλου που δρουν απευθείας στις τοπικές κοινότητες, τη διανομή 315 εκατομμυρίων νέων δενδρυλλίων μέσω φυτωρίων και την υιοθέτηση αναγεννητικής γεωργίας με στόχο τη μείωση εκπομπών, την προστασία του εδάφους, της βιοποικιλότητας και των υδάτινων πόρων.

Οπως τόνισε, η εταιρεία στοχεύει μέχρι το τέλος του 2025 να έχει 100% υπεύθυνα προμηθευμένο καφέ και το 20% να προέρχεται από αναγεννητικές πρακτικές, με στόχο το 50% έως το 2030.

Καινοτομία & R&D: Το κέντρο της Τουρ

Η έρευνα είναι βασικό όπλο της Nestlé για την ανθεκτικότητα του καφέ στο μέλλον. Στο ερευνητικό κέντρο της Τουρ, μία από τις συνολικά πέντε δομές που ασχολούνται αποκλειστικά με τις φυτικές έρευνες (οι άλλες είναι σε Ελβετία, Ισημερινό, Ακτή Ελεφαντοστού, Ταϊλάνδη) εργάζονται πάνω από 40 επιστήμονες από 6-7 εθνικότητες, αφιερωμένοι στη βελτίωση γενετικών ποικιλιών καφέ.

«Αναπτύσσουμε νέες ποικιλίες με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην ξηρασία, στις ασθένειες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και καλύτερη γεύση και ποιότητα», ανέφερε ο επικεφαλής του Τμήματος Φυτικών Επιστημών στο Κέντρο Ερευνας και Ανάπτυξης της Τουρ Νταμιάν Ντρουέ.

Οπως τόνισε, η δημιουργία μιας νέας ποικιλίας μπορεί να διαρκέσει έως και 20 χρόνια, από τον πρώτο διασταυρωτικό πολλαπλασιασμό μέχρι την αποδοχή της από τους παραγωγούς. Μεταξύ των σημαντικών τεχνολογικών μεθόδων που χρησιμοποιούνται στο ερευνητικό κέντρο είναι η χαρτογράφηση γονιδιώματος για πρόβλεψη ανθεκτικότητας, οι γενετικοί δείκτες για επιλογή βελτιωμένων χαρακτηριστικών και ο ελεγχόμενος πολλαπλασιασμός και αξιολόγηση ποιοτικών χαρακτηριστικών.

Ενα εντυπωσιακό παράδειγμα, όπως είπε, αποτελεί η ποικιλία N20, σχεδιασμένη ειδικά για το Nespresso, που αποδίδει έως και 50% μεγαλύτερη παραγωγή σε σύγκριση με παραδοσιακές ποικιλίες.

Επίσης, παραδείγματα από το πρόγραμμα γενετικής βελτίωσης καφέ που παρουσιάστηκαν στους δημοσιογράφους είναι οι ποικιλίες Robusta «Roubi 1» και «Roubi 2», που έχουν απόδοση έως και 50% υψηλότερη σε σχέση με τις τυπικές ποικιλίες, ενώ μειώνουν τις εκπομπές άνθρακα κατά 30%. Είναι ποικιλίες που διανέμονται ήδη στο Μεξικό. Επίσης, η ερευνητική ομάδα έχει αναπτύξει τη Star 4, μια ποικιλία Arabica υψηλής απόδοσης, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο μέγεθος κόκκου και ανθεκτικότητα στην ασθένεια «σκωρίαση των φύλλων του καφέ». Αυτή τη στιγμή η ποικιλία δοκιμάζεται στο Σάο Πάολο και στη Μίνας Ζεράις της Βραζιλίας.

Λεζάντα: Η έρευνα είναι βασικό όπλο της Nestlé για την ανθεκτικότητα του καφέ στο μέλλον. Στο ερευνητικό κέντρο της Τουρ εργάζονται πάνω από 40 επιστήμονες από 6-7 εθνικότητες, αφιερωμένοι στη βελτίωση γενετικών ποικιλιών καφέ. Εκεί αναπτύσσονται νέες ποικιλίες με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην ξηρασία, στις ασθένειες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και καλύτερη γεύση και ποιότητα

Διαβάστε ακόμη

«Εξοικονομώ» με χρηματοδότηση από τους παρόχους ενέργειας – Τι προβλέπει το νέο μοντέλο

Κώστας Χαλκιάς: «Έχω βάλει ένα στοίχημα: Να δημιουργηθούν 10 start up στην Ελλάδα τα επόμενα δύο χρόνια με τη βοήθεια του Sui» 

Γιατί τα ελληνικά πλοία μπήκαν στο στόχαστρο των Χούθι

 Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα