της Μαριάννας Τζάννε
Ένας Έλληνας στο τιμόνι των ευρωπαϊκών αυτοκινητοδρόμων με διόδια, ενός δικτύου συνολικού μήκους άνω από 50.000 χιλιόμετρα σε όλη την ΕΕ, θα μπορούσε να αποτελεί από μόνο του είδηση.
Όταν όμως το committee του Ευρωπαϊκού Οργανισμού αυτοκινητοδρόμων (ASECAP) με 24 χώρες –μέλη, χαράσσει την στρατηγική και το μέλλον των οδικών αξόνων στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά και στο κόσμο και φέρνει τεχνολογίες που ανατρέπουν την καθημερινότητα των μετακινήσεων με ευρεία εφαρμογή συνδυασμένων ευφυών συστημάτων μεταφορών, τότε η είδηση αποκτά διττό χαρακτήρα.
Ο κ. Βασίλης Χαλκιάς πρόεδρος της ελληνικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με διόδια (Hellastron), με μέλη όλες τις νέες αλλά και τις παλιότερες εταιρείες παραχώρησης που λειτουργούν ένα ασφαλές δίκτυο 2.133 χιλιομέτρων στην χώρα μας είναι εδώ και λίγους μήνες ο νέος Πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου αυτοκινητοδρόμων.
Διακεκριμένος συγκοινωνιολόγος και από τους πρωτεργάτες της υλοποίησης της Αττικής Οδού, στην οποία σημειωτέον παραμένει διευθύνων σύμβουλος του τομέα διαχείρισης και λειτουργίας του αυτοκινητοδρόμου (Αττικές Διαδρομές), από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, ο κ. Χαλκιάς επιταχύνει τον βηματισμό για να έρθουν και στην Ελλάδα τα λεγόμενα συνεργατικά και ευφυή συστήματα μεταφορών (C-ITS-Cooperative Inteligence Transport Systems).
Ταυτόχρονα, βάζει την χώρα στα μεγάλα ευρωπαϊκά φόρουμ που διαμορφώνουν την ατζέντα της επόμενης τετραετίας σε θέματα απανθρακοποίησης, πράσινης πολιτικής και διαλειτουργικότητας στις μεταφορές.
Το πρώτο βήμα έγινε καθώς η Ελλάδα έγινε μέλος στο κονσόρτσιουμ της ευρωπαϊκής πλατφόρμας C-Roads, μέσω της οποίας, οι αρχές και οι φορείς εκμετάλλευσης οδικών μεταφορών σε κάθε χώρα, μπορούν να συνεργάζονται στην ανάπτυξη ευφυών συστημάτων μεταφορών σε ολόκληρη την Ευρώπη με συγχρηματοδότηση κοινοτικών πόρων.
Στόχος είναι να επιτευχθεί η ανάπτυξη διαλειτουργικών υπηρεσιών για τους χρήστες των αυτοκινητοδρόμων.
«Πρόκειται για τεχνολογίες που ανατρέπουν την καθημερινότητα των μεταφορών και εφαρμογές που φέρνουμε πιλοτικά και στην Ελλάδα» εξηγεί ο κ. Χαλκιάς και προσθέτει ότι η ολοκλήρωση των μεγάλων παραχωρήσεων, έδωσε στην Ελλάδα ένα μεγάλο προβάδισμα έναντι άλλων κρατών, καθώς έχει ένα από τα πιο σύγχρονα νέας γενιάς δίκτυα αυτοκινητοδρόμων.
“Mας απασχολεί η επόμενη μέρα καθώς όλες οι συμβάσεις παραχώρησης έχουν ορίζοντα 30ετίας». Ήδη, πολλές από τις έξυπνες εφαρμογές είναι σε λειτουργία και οι περισσότερες θα αξιοποιούνται από τους χρήστες το αργότερο ως το 2030, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ερευνητικού Iνστιτούτου Μεταφορών «PATH» του φημισμένου Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας.
Οι έξυπνες εφαρμογές στην Ελλάδα
Το εθνικό πιλοτικό σύστημα που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του C-Roads, θα παρέχει υπηρεσίες C-ITS σε δύο δοκιμαστικούς χώρους, έναν σε υπεραστικό περιβάλλον στη Βόρειο Ελλάδα (Εγνατία) και έναν στον αστικό ιστό στην περιοχή της Αττικής (Aττική Οδό). Απώτερος στόχος είναι να διαχυθεί η τεχνογνωσία και σε άλλα σημεία του εθνικού δικτύου αυτοκινητοδρόμων καθώς και στις μεγάλες αστικές περιοχές της χώρας.
Το πιλοτικό πρόγραμμα C-Roads Greece θα συντονιστεί από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών με την υποστήριξη των διαχειριστών της υποδομής (Εγνατία Οδός ΑΕ, Αττικές Διαδρομές, Hellastron), ερευνητικών ινστιτούτων και παρόχων τεχνολογίας.
Η πρόταση που έχει υποβληθεί προς έγκριση για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του C-Roads περιλαμβάνει κυρίως υπηρεσίες πληροφόρησης που παρέχονται από την οδική υποδομή (τα Κέντρα Διαχείρισης Κυκλοφορίας των αυτοκινητοδρόμων) προς τα οχήματα. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με εξελισσόμενα έργα πλησίον των οχημάτων, είτε με μορφή warning είτε με σύσταση πλοήγησης, παροχή πληροφόρησης για ακινητοποιημένα ή αργά κινούμενα οχήματα, εμπόδια, για καιρικές συνθήκες (π.χ ομίχλη, καταιγίδα, πάγος κ.α), προτεινόμενη ιδανική ταχύτητα και διαδρομή με σκοπό τη συνολική ομαλοποίηση της κυκλοφορίας, παροχή έξυπνης πλοήγησης προς τον οδηγό, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες κίνησης, καιρικών συνθηκών, κατάστασης οδοστρώματος, συμβάντων και έργων.
Σύμφωνα με τον κ. Χαλκιά τα ευφυή συστήματα μεταφορών (ITS) ενσωματώνουν μια ευρεία γκάμα εφαρμογών που σχετίζονται με τις επικοινωνίες και αποσκοπούν στην αύξηση της ασφάλειας των ταξιδιών.
«Τα συστήματα αυτά βοηθούν μεταξύ άλλων τους οδηγούς να διατηρούν μια ασφαλή ταχύτητα και απόσταση στο δρόμο, να οδηγούν μέσα στη λωρίδα, να αποφεύγουν την προσπέραση σε κρίσιμες καταστάσεις και να περνούν με ασφάλεια διασταυρώσεις».
Στο απώτερο μέλλον, ακόμη και το δίπλωμα οδήγησης μπορεί να φαντάζει περιττό εάν αναλογιστεί κανείς τις δυνατότητες που δίνουν τα έξυπνα συστήματα και η αυτοματοποίηση στις μεταφορές.
Επόμενη μεγάλη πρόκληση για τους αυτοκινητοδρόμους αποτελεί η ηλεκτροκίνηση. «Ήδη, μεγάλες βιομηχανίες δηλώνουν ότι από το 2020 θα πάψουν να κατασκευάζουν συμβατικά οχήματα και θα στραφούν μόνο στα ηλεκτρικά. Οι αυτοκινητόδρομοι διεκδικούν αυξημένο ρόλο στην αυτονομία των ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε συνεργασία με παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, παραγωγούς ΑΠΕ και την ένωση εισαγωγέων αυτοκινήτων. «Αυτή την περίοδο στην ASECAP μελετάμε διάφορα εναλλακτικά σχέδια, μεταξύ των οποίων είναι και η φόρτιση οχημάτων εν κινήσει με ταχύρυθμα συστήματα φόρτισης «εν κινήσει».
Από την Uber στην ZIP Cars
O κ. Χαλκιάς είναι από τα στελέχη των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων που έχουν εργαστεί στην Αμερική. Για πολλά χρόνια ως μέλος του Συμβουλίου Κυκλοφοριακών Ερευνών της Αμερικάνικης Ακαδημίας Επιστημών (TRB) και της Διεθνούς Ένωσης Γεφυρών Σηράγγων και Αυτοκινητοδρόμων (IBTTA). Για αυτό και ότι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού δεν περνά απαρατήρητο.
«Είμαστε πλέον σε θέση να μιλάμε για οχήματα που θα κινούνται στους δρόμους και δεν θα είναι δικά μας. Φανταστείτε τι έγινε με την Uber, η οποία βγήκε στην αγορά με ΙΧ που ανήκαν σε κάποιον τρίτο. Τώρα, στις ΗΠΑ, αναπτύσσεται η ZIP Cars, μια πλατφόρμα με ένα στόλο χιλιάδων οχημάτων, τα οποία μπορεί να διαθέτει μέσω Ιντερνετ από κάποιες ώρες μέχρι μέρες».
Με τον τρόπο αυτό, οι χρήστες που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές από τα μεγάλα αστικά κέντρα αποκτούν ένα όχημα που μπορεί να τους μεταφέρει σε σταθμούς μετρό ή σιδηρόδρομο, κάνοντας χρήση του μοντέλου των συνδυασμένων μεταφορών. «Είναι σαν να είμαστε σε ένα αεροδρόμιο ή αντίστοιχα σε ένα super market και να χρησιμοποιούμε το καροτσάκι για να μεταφέρουμε τα πράγματά μας. Όταν τελειώσουμε θα το επιστρέψουμε».
Ο κ. Χαλκιάς υποστηρίζει ότι μεγάλες δυνατότητες στον τομέα των εφαρμογών για την διαχείριση για παράδειγμα στόλου οχημάτων, μπορεί να φέρουν και οι δορυφορικές τεχνολογίες που στην χώρα μας το υπουργείο Υποδομών έχει επιλέξει για την πληρωμή των διοδίων των βαρέων οχημάτων. Ο σχετικός διαγωνισμός είναι στο στάδιο της κατάρτισης των τευχών δημοπράτησης.