Από το Νιούπορτ στο Κορωπί: Το σχέδιο των Data Centers της Microsoft (pics)

Στο Αυτοκρατορικό Πάρκο (σ.σ.: Imperial Park) του Νιούπορτ, στη θέση όπου άλλοτε λειτουργούσε ένα εργοστάσιο ψυγείων αυτοκινήτων, γερανοί και συνεργεία μεταμορφώνουν τον χώρο σε μια «μηχανή» της νέας εποχής της Τεχνητής Νοημοσύνης. Εκεί, με φόντο την καταπράσινη ουαλική ύπαιθρο, η Microsoft χτίζει ένα από τα πλέον προηγμένα data centers της Ευρώπης, μία εγκατάσταση που συμβολίζει τη μετάβαση από τη βιομηχανία του μετάλλου στη βιομηχανία των δεδομένων.

Την ίδια ώρα, στην Ανατολική Αττική, βόρεια των Σπάτων, κοντά στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», έχει ξεκινήσει η ανέγερση του πρώτου data center της Microsoft στην Ελλάδα, του έργου που θα αποτελέσει την καρδιά της μελλοντικής Azure Cloud Region Greece, φέρνοντας τη χώρα στον χάρτη των στρατηγικών υποδομών του τεχνολογικού κολοσσού.

Συνολικά 80 δισ. δολάρια επενδύει η Microsoft σήμερα για την ανάπτυξη ενός δικτύου από data centers σε όλο τον κόσμο. Το project στο Νιούπορτ αναμένεται να είναι λειτουργικό την επόμενη χρονιά και της Αθήνας το 2028

«Το έργο στην Ελλάδα θα έχει την ίδια αρχιτεκτονική και τον ίδιο τρόπο σχεδίασης με αυτό που βλέπετε εδώ στο Νιούπορτ. Είναι modular, επεκτάσιμο και χτισμένο με βάση τα ίδια ενεργειακά και περιβαλλοντικά στάνταρ», λέει ο κ. Αλιστερ Σπιρς, επικεφαλής των υποδομών Data Centers παγκοσμίως της Microsoft (General Manager of Azure Global Infrastructure, Microsoft), ο οποίος έχει έρθει από τα κεντρικά της πολυεθνικής κοντά στο Σιάτλ για μια ενημέρωση σε μια χούφτα δημοσιογράφους απ’ όλη την Ευρώπη για τη στρατηγική της στο κομμάτι των υποδομών.

Η παράλληλη εξέλιξη των δύο έργων, σε Νιούπορτ και Κορωπί, δείχνει πώς η Microsoft ξεδιπλώνει ένα παγκόσμιο επενδυτικό σχέδιο δισεκατομμυρίων για να χτίσει την «υποδομή της Τεχνητής Νοημοσύνης»: ένα δίκτυο από υπερσύγχρονα data centers που θα στηρίζει κάθε εφαρμογή, κάθε επιχειρηματική πλατφόρμα και κάθε νέο εργαλείο cloud της επόμενης δεκαετίας. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει επιταχύνει δραματικά τη ζήτηση για cloud υποδομές.

Δεν είναι απλώς μια τεχνολογική τάση, είναι μια στροφή που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η βιομηχανία μας», προσθέτει ο κ. Σπιρς.

Και η αλήθεια είναι ότι από το Νιούπορτ, όπου ένα παλιό εργοστάσιο ψυγείων αυτοκινήτων μετατρέπεται σε κόμβο δεδομένων, έως τα Σπάτα, όπου η Ελλάδα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει την πρώτη της μεγάλη υποδομή cloud, ο χάρτης της βιομηχανίας σήμερα επανασχεδιάζεται. Και η νέα πρώτη ύλη δεν είναι πλέον ο χάλυβας ή κάποιο εμπόρευμα αλλά τα δεδομένα!

Η επένδυση στην Ελλάδα

Στα Σπάτα η ανέγερση του πρώτου data center της Microsoft εξελίσσεται με βάση το χρονοδιάγραμμα. Παράλληλα εξελίσσονται οι εργασίες στην Παιανία για τη δημιουργία του δεύτερου από την Data 4, που ουσιαστικά θα είναι μισθωμένη υποδομή, ενώ το τρίτο site με βάση το masterplan παραμένει υπό αξιολόγηση.

«Το έργο στην Ελλάδα θα έχει την ίδια αρχιτεκτονική και τον ίδιο τρόπο σχεδίασης με αυτό που βλέπετε εδώ στο Νιούπορτ. Είναι αρθρωτό (σ.σ.: modular), επεκτάσιμο και χτισμένο με βάση τα ίδια ενεργειακά και περιβαλλοντικά στανταρ», δηλώνει ο κ. Σπιρς.

Η Microsoft σχεδιάζει το ελληνικό έργο ως μια επένδυση μακράς πνοής, με την πλήρη λειτουργία της περιοχής Azure να τοποθετείται στις αρχές του 2028. «Αυτού του τύπου τα data centers ξεκινούν μικρά και μεγαλώνουν με τον χρόνο. Μιλάμε για επενδύσεις δεκαετιών, όχι ετών», σύμφωνα με τον κ. Σπιρς.

Η Microsoft πλαισιώνει το έργο με προγράμματα εκπαίδευσης και κοινωνικής συνεισφοράς στην Ανατολική Αττική – από το Minecraft Education και την εκπαίδευση ενηλίκων σε ψηφιακές δεξιότητες μέχρι την πρωτοβουλία Cloud Stories του Ιδρύματος Ιstorima. Πίσω όμως από το κοινωνικό αποτύπωμα κρύβεται η μεγάλη πρόκληση της ενέργειας. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί να τροφοδοτεί όλες τις εγκαταστάσεις της με ενέργεια μηδενικού άνθρακα έως το 2025. «Το ενεργειακό αποτύπωμα είναι ο νέος δείκτης επιτυχίας. Αν δεν μπορούμε να δείξουμε ότι αναπτύσσουμε υποδομές με μηδενικό άνθρακα, δεν μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο», είπε ο κ. Σπιρς στο «b.s.».

Στην ίδια κατεύθυνση και οι επικεφαλής ενέργειας της εταιρείας: «Το μοντέλο βιωσιμότητας είναι κοινό παντού. Bασίζεται στη συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες και στη δημιουργία αξίας για τον τόπο», δήλωσε ο κ. Κριστόφ Μαζούρ, διευθυντής Ενέργειας (Director Energy) της Microsoft. «Υλοποιούμε PPAs σε κάθε χώρα όπου αναπτύσσουμε υποδομές. Εξετάζουμε ήδη χαρτοφυλάκια ανανεώσιμων έργων και στην Ελλάδα, καθώς το data center είναι υπό κατασκευή», συμπλήρωσε η κυρία Τζινίβρα Γκούζι, διευθύντρια ΑΠΕ της Microsoft σε Ευρώπη, Μ. Ανατολή και Αφρική (Director Renewable Energy Liaison EMEA). «Η βιωσιμότητα δεν είναι παράπλευρη πολιτική. Eίναι ο τρόπος που χτίζουμε. Αυτό θα δείτε και στην Ελλάδα», κατέληξε ο κ. Σπιρς.

«Εργαστήριο»

Το Νιούπορτ, στη νότια Ουαλία, θα μπορούσε να πει κανείς ότι λειτουργεί σήμερα ως πιλοτικό εργαστήριο για όσα η εταιρεία σχεδιάζει και στην Ελλάδα, καθώς το έργο, που θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία έως το 2026, αποτελεί πιλότο για τη νέα γενιά των hyperscale υποδομών της εταιρείας.

«Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει επιταχύνει δραματικά τη ζήτηση για cloud υποδομές. Δεν είναι απλώς μια τεχνολογική τάση, είναι μια στροφή που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η βιομηχανία μας», αναφέρει ο κ. Σπιρς. Στην Ουαλία η εταιρεία εφαρμόζει ένα μοντέλο σχεδιασμού που ενσωματώνει τεχνολογίες ψύξης, ενεργειακής διαχείρισης και βιωσιμότητας. H μονάδα χρησιμοποιεί πράσινο χάλυβα χαμηλού CO₂, εφαρμόζει συστήματα ανακύκλωσης νερού και circular centers για παλαιό εξοπλισμό, ενώ τροφοδοτείται μέσω μακροχρόνιων PPAs με έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

Η SSE, υπεύθυνη για την ενεργειακή τροφοδότηση του campus, επεκτείνει τη σύνδεση του δικτύου από 150 σε 450 MVA, ενώ σχεδιάζει να αξιοποιήσει την απορριπτόμενη θερμότητα των data centers για τη θέρμανση κατοικιών και σχολείων στην πόλη. Στο εργοτάξιο εργάζονται περίπου 700 άτομα, οι μισοί από την ευρύτερη περιοχή του Νιούπορτ, ενώ περισσότεροι από 40 μαθητευόμενοι και φοιτητές συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια του Κάρντιφ και του Μπρίστολ.

«Από τον χάλυβα στο AI – αυτή είναι η ταυτότητα της πόλης σήμερα. Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις δέκα χιλιάδες θέσεις εργασίας της χαλυβουργίας, αλλά δημιουργούμε ένα νέο οικοσύστημα: τεχνολογικό, εξωστρεφές, με προοπτική», σχολίασε ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Νιούπορτ Ντιμίτρι Μπατρούνι.

Ο κ. Κριστόφ Μαζούρ, διευθυντής Ενέργειας της Microsoft

Η ενεργειακή πρόκληση

Κανένα data center, όσο εντυπωσιακό κι αν είναι, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ενέργεια. Και στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης η ενέργεια είναι η νέα πρώτη ύλη της ψηφιακής οικονομίας. Η Microsoft, όπως και όλοι οι μεγάλοι πάροχοι cloud, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δύσκολη εξίσωση: πώς θα καλύψει την εκρηκτική ζήτηση για υπολογιστική ισχύ χωρίς να αυξήσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα. «Καταναλώνουμε πολύ ρεύμα, αλλά είναι σταθερό φορτίο. Αυτό μας κάνει έναν αξιόπιστο συνεργάτη για τα δίκτυα», σημείωσε η κυρία Γκούζι, προσθέτοντας:

«Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής είναι ομαδικό άθλημα, κανείς δεν μπορεί να την κερδίσει μόνος του». Στο Νιούπορτ, αλλά και σε κάθε νέα τοποθεσία, η εταιρεία επιχειρεί να συνδέει την ανάπτυξη των data centers με μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας πράσινης ενέργειας (PPAs), που δίνουν στα έργα ΑΠΕ προβλεψιμότητα και σταθερότητα. «Το συμβόλαιο με τη Microsoft έκανε το έργο εφικτό. Εδωσε προβλεψιμότητα στους επενδυτές και μας επέτρεψε να το χρηματοδοτήσουμε», είπε ο κ. Τάιγκ Κάλεν, διευθυντής Αγορών Ενέργειας της Cero Generation, που συνεργάζεται με την εταιρεία στη Βρετανία. Παρά τις επιτυχίες, οι ανάγκες των hyperscale εγκαταστάσεων πιέζουν ολοένα περισσότερο τα εθνικά δίκτυα. Η National Grid έχει ήδη λίστα αναμονής άνω των 60 GW για νέες συνδέσεις data centers.

«Δεν μπορούμε απλώς να χτίζουμε ολοένα περισσότερες γραμμές μεταφοράς. Θα χρειαστούμε καινοτομία και πιο “έξυπνα” συστήματα διαχείρισης», τόνισε από την πλευρά του ο κ. Λουκ Γουεϊνράιτ, διευθυντής Business Development της National Grid Partners. Η Microsoft δοκιμάζει ήδη τεχνολογίες που μετατρέπουν τα ίδια τα data centers σε ενεργειακά «ευέλικτα» assets, με συμμετοχή των UPS σε υπηρεσίες frequency response και λογισμικά που προσαρμόζουν τη ζήτηση ρεύματος στα σήματα του δικτύου.

Το ζήτημα της ενέργειας αφορά βέβαια και την Ελλάδα. Η ηλεκτρική επάρκεια παραμένει κρίσιμος παράγοντας για την πρόοδο των νέων υποδομών, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ έχει αναλάβει να δημιουργήσει έναν «ενεργειακό χάρτη» που θα αποτυπώνει τις διαθέσιμες δυνατότητες σύνδεσης και τη χωρητικότητα των επιμέρους περιοχών ώστε να καθοδηγηθούν οι επόμενες επενδύσεις.

Η νέα αρχιτεκτονική

Η συζήτηση με τον κ. Σπιρς δεν μπορούσε να μην πάει και στη μεγάλη εικόνα. Ο επικεφαλής των υποδομών Data Centers παγκοσμίως της Microsoft βλέπει μια παγκόσμια μετατόπιση σε εξέλιξη, ένα νέο βιομηχανικό μοντέλο που δεν βασίζεται πλέον στο εμπόριο υλικών, αλλά στη ροή δεδομένων και ενέργειας. «Αυτό που βλέπετε να συμβαίνει τώρα, το χτίσιμο data centers σε Ευρώπη, Ασία και ΗΠΑ, είναι η υποδομή της επόμενης δεκαετίας. Δεν είναι ένα ακόμη επενδυτικό κύμα, είναι η νέα βάση πάνω στην οποία θα τρέξει η Τεχνητή Νοημοσύνη», λέει.

Μόνο το 2024 οι κεφαλαιουχικές δαπάνες της Microsoft ξεπέρασαν τα 80 δισ. δολάρια, εκ των οποίων περίπου τα μισά επενδύθηκαν στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα σχέδιο χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της εταιρείας, με δεκάδες νέα campuses υπό ανάπτυξη και δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους που συμμετέχουν στην αλυσίδα κατασκευής, λειτουργίας και υποστήριξης. «Η Tεχνητή Nοημοσύνη αλλάζει όχι μόνο το τι φτιάχνουμε, αλλά και το πώς το φτιάχνουμε. Από τα συστήματα ψύξης μέχρι τα ηλεκτρικά δίκτυα, όλα σχεδιάζονται εκ νέου ώστε να υποστηρίξουν αυτό το νέο είδος υπολογιστικής ισχύος», τονίζει ο κ. Σπιρς.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Microsoft αντιμετωπίζει τα data centers όχι ως απομονωμένες εγκαταστάσεις, αλλά ως ζωντανά οικοσυστήματα που διασυνδέονται με τις πόλεις, τα πανεπιστήμια και τις τοπικές αγορές εργασίας. «Δεν μεταφέρουμε απλώς servers από χώρα σε χώρα. Κάθε έργο είναι διαφορετικό, γιατί κάθε τοποθεσία έχει διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικό ενεργειακό προφίλ και διαφορετική κοινωνία γύρω της», εξηγεί.
Η Ευρώπη, κατά αυτόν, βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Ο ενεργειακός σχεδιασμός, η σταθερότητα των δικτύων και η επάρκεια χώρων για βιομηχανική χρήση θα καθορίσουν αν θα μπορέσει να φιλοξενήσει το νέο κύμα επενδύσεων.

«Το ερώτημα για τα επόμενα χρόνια δεν είναι αν θα χτιστούν περισσότερα data centers, αλλά πού θα μπορούν να σταθούν. Εκεί θα φανεί ποια κράτη έχουν προνοήσει και ποια όχι», υπογράμμισε.

Κλείνοντας τη συνέντευξη, κ. Σπιρς περιγράφει συνοπτικά το όραμά του για την επόμενη δεκαετία. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι η κινητήρια δύναμη της εποχής μας. Το δικό μας καθήκον είναι να χτίσουμε την υποδομή που θα την υποστηρίξει γρήγορα, αξιόπιστα και με σεβασμό στους πόρους του πλανήτη».