Η Αφρική καλείται να προσαρμοστεί στις συνέπειες των νέων δασμών που επέβαλε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, με πολλές χώρες της ηπείρου να υφίστανται ορισμένες από τις βαρύτερες εξαγωγικές επιβαρύνσεις διεθνώς. Παρότι η κατάσταση μοιάζει με κρίση, για την Κίνα αναδεικνύεται σε ευκαιρία: η ασιατική υπερδύναμη εντείνει τις προσπάθειες προσέγγισης της Αφρικής, παρουσιάζοντας εαυτόν ως αξιόπιστο εναλλακτικό εταίρο.

«Η Αφρική πέφτει απευθείας στην αγκαλιά της Κίνας», δήλωσε ο Νιγηριανός οικονομολόγος Μπίσμαρκ Ρεβάνε, σχολιάζοντας την έντονη μετατόπιση του αφρικανικού προσανατολισμού. Κατά τον ίδιο, η συγκεκριμένη εξέλιξη συνιστά αρνητική παράπλευρη συνέπεια των μέτρων των ΗΠΑ, με δεδομένο ότι η Κίνα ήδη έχει καταστεί ο σημαντικότερος διμερής εμπορικός εταίρος της ηπείρου.

Τέσσερις αφρικανικές χώρες – Λιβύη, Νότια Αφρική, Αλγερία και Τυνησία – βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής Τραμπ, με δασμούς μεταξύ 25% και 30% στις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ. Επιπλέον, δεκαοκτώ ακόμη χώρες επιβαρύνονται με δασμούς 15%, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Λευκού Οίκου.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε χαρακτηρίσει τα μέτρα ως «αμοιβαία», υποστηρίζοντας ότι στοχεύουν χώρες με εμπορικά ελλείμματα έναντι των ΗΠΑ. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα ποσοστά δεν αντανακλούν δασμολογικές πρακτικές των άλλων χωρών, αλλά εστιάζουν στις ελλειμματικές σχέσεις με την Ουάσινγκτον. Η Νότια Αφρική αντέδρασε έντονα, επισημαίνοντας ότι οι δασμοί επιβλήθηκαν χωρίς ακριβή αξιολόγηση των εμπορικών δεδομένων.

Η Κίνα προθυμοποιήθηκε να μετριάσει τις συνέπειες των αμερικανικών δασμών, ανακοινώνοντας ότι θα καταργήσει τις εισαγωγικές χρεώσεις σχεδόν για όλους τους αφρικανούς εταίρους της. Ο ερευνητής Νέο Λέτσβαλο από τη Νότια Αφρική τόνισε ότι η ήπειρος πρέπει να στραφεί εξ ολοκλήρου στην Κίνα, η οποία ενδέχεται να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ στον ρόλο του βασικού εξωτερικού εταίρου.

«Οι ΗΠΑ χάνουν σταδιακά τον παγκόσμιο ηγετικό τους ρόλο, ενώ η Κίνα αποκτά πλεονέκτημα», δήλωσε, εξηγώντας ότι όσο αποδυναμώνεται η εξάρτηση από την Ουάσινγκτον, τόσο διευρύνεται η δυναμική του Πεκίνου. Ο ίδιος χαρακτήρισε την απουσία εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ–Αφρικής χαμένη ευκαιρία για την Ουάσινγκτον και προνομιακό άνοιγμα για το Πεκίνο.

Ο αντίκτυπος των μέτρων γίνεται ιδιαίτερα αισθητός τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις φτωχότερες οικονομίες της Αφρικής. Το Λεσότο, για παράδειγμα, επιβαρύνθηκε αρχικά με δασμό 50%, ο οποίος αργότερα μειώθηκε στο 15%. Ο Πρωθυπουργός Σάμιουελ Ματεκάνε υπογράμμισε ότι οι νέοι δασμοί, σε συνδυασμό με τη διακοπή της αμερικανικής βοήθειας, οδήγησαν σε παράλυση βιομηχανιών και μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας.

Μέχρι πρότινος, η χώρα επωφελούνταν από αμερικανικό πρόγραμμα που επέτρεπε αδασμολόγητες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Πλέον, οι τοπικές αρχές έχουν κηρύξει διετή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κυρίως εξαιτίας της κατάρρευσης του κλωστοϋφαντουργικού τομέα.

Παρότι η Κίνα εμφανίζεται ως λύση, υπάρχουν σημαντικά ρίσκα. Ο Λέτσβαλο προειδοποιεί ότι η αποκλειστική εξάρτηση από το Πεκίνο μπορεί να γίνει επικίνδυνη, ειδικά για νεογέννητες βιομηχανίες που αδυνατούν να ανταγωνιστούν τα φθηνά κινεζικά προϊόντα.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι εμπορικές σχέσεις Κίνας–Αφρικής είναι ήδη ασύμμετρες, με τα εμπορικά ελλείμματα να ευνοούν το Πεκίνο, σύμφωνα με το China-Global South Project. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Αφρικής προς την Κίνα αφορά πρώτες ύλες, ενώ οι κινεζικές εξαγωγές περιλαμβάνουν βιομηχανικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σιρίλ Ραμαφόσα, έχει ζητήσει ισορροπημένες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, ενώ ο Λέτσβαλο υπογράμμισε την ανάγκη η Αφρική να μην επαναλάβει το σφάλμα της εξάρτησης από μία δύναμη. Αντίθετα, καλεί σε άμεση ενεργοποίηση της Αφρικανικής Ηπειρωτικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (AfCFTA), ώστε οι χώρες να ενισχύσουν την εσωτερική συνεργασία και το εμπόριο μεταξύ τους.

Η πρόκληση για την ήπειρο είναι να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για εξωτερικούς συμμάχους και την προσπάθεια οικοδόμησης εσωτερικής αυτοδυναμίας. Η κρίση των δασμών ίσως αποτελέσει το έναυσμα για μια νέα στρατηγική ανεξαρτησίας.

Διαβάστε ακόμη

Δεσμευτική πρόταση της Turkish Airlines για μερίδιο στην Air Europa

Στο 3,1% «τσίμπησε» ο πληθωρισμός τον Ιούλιο με αυξήσεις σε ενοίκια, τρόφιμα και ρεύμα (γραφήματα)

Ενοίκια: Αύξηση 3,1% στις τιμές σε 12μηνη βάση

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα