Στη λεωφόρο Δημοκρατίας 69 στο Ιλιον, πίσω από τους τοίχους και τα κάγκελα της ψηλής περίφραξης, βρίσκεται μια βιομηχανία-πρότυπο, εκπρόσωπος μιας αθόρυβης Ελλάδας που καινοτομεί, αναπτύσσεται και ξεχωρίζει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η Veridos Ματσούκης Α.Ε., με ιστορία που πάει πίσω στο 1891, είναι σήμερα μέλος ενός μικρού κλαμπ εταιρειών σε όλο τον κόσμο που μπορούν να παράγουν έγγραφα ασφαλείας, όπως διαβατήρια και ταυτότητες, με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.

Αγνωστη στους περισσότερους Ελληνες, καθώς ο ευαίσθητος χώρος όπου δραστηριοποιείται απαιτεί διακριτικότητα, η Veridos Ματσούκης σήμερα παράγει διαβατήρια, ταυτότητες, διπλώματα οδήγησης, κάρτες μεταναστών, ταχογράφους και κάθε είδους έγγραφο ασφαλείας για 35 χώρες του κόσμου: από τη Λετονία, την Αυστρία και τη Βουλγαρία της Ε.Ε. έως το Ουζμπεκιστάν, την Αϊτή και τη Μογγολία!

«Το 90% της παραγωγής μας κατευθύνεται στο εξωτερικό», λέει στο «business stories» ο διευθύνων σύμβουλος της Veridos Ματσούκης Α.Ε. και τρίτη γενιά της οικογένειας Ευθύμης Ματσούκης.

Η συζήτησή μας γίνεται στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας με αφορμή τη νέα επένδυση ύψους 35 εκατ. ευρώ που ολοκληρώθηκε με τη συνδρομή της ΕΤΕπ και υπό τη νέα μετοχική σύνθεση, στην οποία από το 2007 συμμετέχουν οι Γερμανοί της Veridos (κοινοπραξία της Giesecke+Devrient με την κρατική Bundesdruckerei) με ποσοστό 60%, με το υπόλοιπο 40% να διατηρεί η οικογένεια Ματσούκη. Μια επένδυση που δίνει στην εταιρεία την τεχνολογική αιχμή παραγωγής ενός παγκόσμιου ομίλου και παράλληλα θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία ενός μεγάλου Τμήματος Ερευνας και Ανάπτυξης το οποίο θα καταστήσει την Αθήνα επίκεντρο μελλοντικών εξελίξεων στην αγορά. Ηδη από την επένδυση δημιουργούνται 100 νέες θέσεις εργασίας και έτσι πλέον η ελληνική εταιρεία μετρά 300 εργαζομένους όταν προ κρίσης είχε μόλις 120.

Οπως εξηγεί ο κ. Ματσούκης, κατ’ ουσίαν το ελληνικό εργοστάσιο αποτελεί και τη μονάδα παραγωγής εγγράφων ασφαλείας της Veridos που καλύπτει το σύνολο των διεθνών αγορών όπου δραστηριοποιείται, εξαιρουμένης της Γερμανίας. Γι’ αυτό και η επένδυση που έγινε ουσιαστικά καλύπτει τις ανάγκες της μητρικής για την παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, αναδεικνύοντας παράλληλα τις εγκαταστάσεις στο Ιλιον.

«Η συνεργασία αυτή είναι αποτέλεσμα μιας πορείας 50 ετών κατά την οποία η ιδιωτική εταιρεία Ματσούκης συνεργάστηκε με την Giesecke+Devrient της Γερμανίας. Κατά το διάστημα αυτό αποκτήθηκε αμοιβαία εμπιστοσύνη όχι μόνο στο ότι μπορούμε να προσφέρουμε προϊόντα γερμανικών προδιαγραφών, αλλά και τελικά, αφού προχωρήσαμε στη συμφωνία πώλησης του 60% το 2007, να μας εμπιστευτούν οι νέοι μεγαλομέτοχοι ώστε να διατηρήσουμε τη διοίκηση της εταιρείας», λέει.

Η επιλογή που έκαναν τότε ο ίδιος και η οικογένεια να πουλήσουν το πλειοψηφικό μερίδιο σήμερα τους δικαιώνει, αφού η ιστορική εταιρεία του χώρου όχι μόνο δεν επλήγη από την κρίση, τουναντίον διεθνοποιήθηκε, μεγάλωσε και σήμερα αποτελεί την παραγωγική καρδιά ενός ομίλου με παγκόσμια δραστηριότητα.

«Ηταν δική τους πρόταση. Ηταν η περίοδος όπου οι κατασκευαστές διαβατηρίων στην Ε.Ε., βάσει της νέας τότε νομοθεσίας, έπρεπε να έχουν κάθετα όλο τον έλεγχο της παραγωγής. Επομένως, χρειάζονταν να διαθέτουν τις δικές τους εγκαταστάσεις. Γι’ αυτό και έθεσαν τον όρο να έχουν την πλειοψηφία. Από τη δική μας πλευρά, είχαμε δεχτεί ένα πλήγμα το 2005, όταν χάσαμε την παραγωγή των ελληνικών διαβατηρίων -εκδίδονται πλέον από την Τράπεζα της Ελλάδας- και αναζητούσαμε τρόπους να στραφούμε πιο δυναμικά στο εξωτερικό. Κάπως έτσι φτάσαμε νομίζω σε μια win-win συμφωνία, στην οποία έθεσα απαράβατο όρο να διατηρηθεί το ελληνικό όνομα της εταιρείας, κάτι που σεβάστηκαν», τονίζει.

Η πορεία στον χρόνο

Η εταιρεία, που ξεκίνησε ως εργαστήριο γραφικών τεχνών το 1891 από τον παππού του κ. Ματσούκη, συνδέθηκε με την ιστορία ενός ολόκληρου κλάδου ακολουθώντας και τις εξελίξεις στη χώρα: εκτύπωνε κάθε μετοχή, πινακίδιο, γραμματόσημο, ομόλογο, επιταγή, χαρτόσημο ή δήλωση του Ν.105 που κυκλοφορούσε στην Ελλάδα!

«Την απόφαση για το γραφείο την είχε πάρει ο παππούς μου που μέχρι τότε ήταν τεχνικός διευθυντής στο ιστορικό τυπογραφείο Ασπιώτη στην Κέρκυρα, το αποκαλούμενο και “Σχολείο των γραφικών τεχνών”», εξιστορεί ο κ. Ματσούκης. «Στην οικογενειακή επιχείρηση αργότερα θα μπει η δεύτερη γενιά. Ο πατέρας μου Αλέξανδρος, που για κάποιο χρονικό διάστημα ήταν υπάλληλος της ΤτΕ και εκπαιδεύτηκε στην εκτύπωση τραπεζογραμματίων στην Αυστρία προ του πολέμου και προτού δημιουργηθεί το Νομισματοκοπείο στον Χολαργό, ώθησε την εταιρεία στο να ασχοληθεί με τα έντυπα ασφαλείας.

»Σε αυτό το πεδίο, μέχρι το ’60, η παραγωγή αφορούσε κυρίως μετοχές και επιταγές. Το 1969 υπογράψαμε την πρώτη σύμβαση με την ελληνική κυβέρνηση για την παραγωγή ελληνικών διαβατηρίων. Τότε ήταν που ξεκίνησε και η επιχειρηματική συνεργασία με τη γερμανική Giesecke+Devrient, η οποία και σχεδίασε το πρώτο διαβατήριο. Εκτοτε ήμασταν ο αποκλειστικός κατασκευαστής ελληνικών διαβατηρίων έως το 2005. Στο μεταξύ, εγώ, εκπρόσωπος της τρίτης γενιάς πλέον, μπήκα στην επιχείρηση το 1972 έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές μου στα Οικονομικά και τη Διοίκηση Επιχειρήσεων στις ΗΠΑ και αργότερα λαμβάνοντας εκπαίδευση στη Γερμανία στα του κλάδου μας και κυρίως πάνω στην ασφάλεια των εγγράφων». Είναι η εποχή που η Ματσούκης γίνεται και επισήμως υπεργολάβος της Giesecke+Devrient.

«Με την επιστροφή μου στην Αθήνα ασχολήθηκα κατά 80% με τα αξιόγραφα. Ετσι ξεκίνησε μια περίοδος κατά την οποία πρωτοστατήσαμε στην ασφάλεια των επιταγών των ελληνικών τραπεζών καθώς και στη δημιουργία του κανονισμού του Χρηματιστηρίου Αθηνών για την έκδοση των τίτλων μετοχών».

Το 1993, με τον θάνατο του Αλέξανδρου Ματσούκη, η διοίκηση της οικογενειακής επιχείρησης πέρασε στον ίδιο, όταν είχε γίνει η συνεργασία με τους Γερμανούς.

«Είχαν δίκτυο πωλητών σε όλο τον κόσμο και η ποσότητα που μπορούσαμε να παράγουμε μέχρι τότε ήταν πολύ μικρή. Τότε αποφασίσαμε να επενδύσουμε στην πρώτη αυτόματη μηχανή παραγωγής διαβατηρίων Kugler που δεκαπλασίασε την παραγωγική δυναμικότητα της εταιρείας. Επειτα, το 1999, τόλμησα μια σημαντική επένδυση στη χαλκογραφική εκτύπωση, που είναι η μέθοδος με την οποία κατασκευάζονται τα τραπεζογραμμάτια και μέρος των διαβατηρίων, μετοχών κ.τ.λ. Ηταν μια τολμηρή απόφαση. Φανταστείτε ότι ακόμα και σήμερα μόνο στον Χολαργό, στην ΤτΕ, υπάρχει ανάλογη εγκατάσταση και μόλις σε 25 ιδιωτικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Θεωρείται η πλέον ακριβής και ασφαλής μέθοδος. Με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να χαρακτηριστούμε μέλος των εκτυπωτών ασφαλείας και να ξεκινήσουμε εξαγωγική δραστηριότητα σε γειτονικές χώρες όπως η Κύπρος, η Συρία, η Ιορδανία, η Αλβανία, η Γεωργία, η Ρωσία, η Αιθιοπία και το Κουβέιτ».

Παράλληλα, ξεκίνησαν εξαγωγές και σε άλλους τομείς της παραγωγής, όπως τα γραμματόσημα, τα οποία η εταιρεία παράγει για τα ΕΛΤΑ από το 1983. Μάλιστα ο κ. Ματσούκης προσωπικά έχει αναγνωριστεί μεταξύ των διεθνών ανταγωνιστών του καθώς έχει διατελέσει πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Εκτυπωτικών & Συναφών Βιομηχανιών (Intergraf) με έδρα το Βέλγιο από το 2003 έως το 2016.

Σημειωτέον, γραμματόσημα και τραπεζικές επιταγές συνεχίζει να παράγει ακόμα και σήμερα για την εγχώρια αγορά. Το άρμα της ανάπτυξης, όμως, είναι οι εξαγωγές.

Ανάπτυξη

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλό της, η Veridos Ματσούκης φέτος θα φτάσει σε κύκλο εργασιών τα 35 εκατ. ευρώ, ενώ για του χρόνου η πρόβλεψη είναι για 45 εκατ. ευρώ με βάση τον προγραμματισμό των παραγγελιών που ήδη διαβιβάζονται από τους πωλητές της μητρικής.

Ως προς αυτό, σημαντικό ρόλο έχει το γεγονός ότι η Veridos Ματσούκης έχει πιστοποιηθεί από διεθνείς οργανισμούς και φορείς ώστε όλα τα προϊόντα της να έχουν εχέγγυα ποιότητας, αλλά και μοναδικότητας που αποκλείουν τις αντιγραφές και παραχαράξεις. «Είμαστε πιστοποιημένοι από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας για τη διαχείριση απορρήτων εγγράφων του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., καθώς και από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, με αποτέλεσμα τα έγγραφά μας να φορτώνονται στα αεροπλάνα χωρίς έλεγχο. Διαθέτουμε όμως και επτά άλλα πιστοποιητικά, τα σημαντικότερα εκ των οποίων είναι τα ISO 27.000 και Common Criteria Certification EAL. Το τελευταίο αφορά τα τσιπάκια στις ταυτότητες», αναφέρει ο κ. Ματσούκης.

Για την τήρηση όλων αυτών των πιστοποιητικών, όμως, δεν αρκούν οι αυστηροί όροι στην παραγωγή και τα μέτρα ασφάλειας. «Γενικώς απαγορεύεται η πρόσβαση στον χώρο. Ακόμα και οι αντιπροσωπείες από διάφορες κυβερνήσεις που έρχονται να επιθεωρήσουν ή να ελέγξουν κάθε τόσο τις εγκαταστάσεις μας υπόκεινται σε αυστηρό και πολλαπλό έλεγχο. Και εννοείται ότι κανείς δεν μπαίνει με κινητό ή τσάντα μαζί του. Τα δε μέτρα προφύλαξης είναι αυστηρά. Χαρακτηριστικά να σας πως ότι διαθέτουμε περισσότερες κάμερες στις εγκαταστάσεις μας παρά προσωπικό!».

Οι νέες ταυτότητες

Τον ρωτάμε τι φταίει και οι Ελληνες διαρκώς δεχόμαστε έλεγχο από τις ευρωπαϊκές αρχές όταν ταξιδεύουμε. «Διότι σήμερα η έκδοση διαβατηρίων γίνεται με αναξιόπιστες ταυτότητες», απαντά και προσθέτει: «Η σημερινή ταυτότητα είναι πολύ εύκολο να πλαστογραφηθεί. Και φυσικά, με μια τέτοια μπορεί κάποιος να βγάλει εύκολα διαβατήριο. Εδώ και χρόνια έπρεπε να είχαν αλλάξει οι ταυτότητες. Το συζητάμε εδώ και πέντε χρόνια».

Σε ό,τι αφορά την εξαγγελία της κυβέρνησης για την προκήρυξη νέου διαγωνισμού ως το τέλος της χρονιάς, αναφέρει: «Μακάρι. Θα περιμένουμε να δούμε τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα τεθούν. Τεχνολογικά, πάντως, σας λέω με βεβαιότητα ότι μπορούμε να προσφέρουμε ό,τι ζητήσουν». Εξηγεί όμως ότι για να καταστεί αυτή «εργαλείο» συνολικά, όπως το να συμπεριλαμβάνει τις πληροφορίες μιας κάρτας πολίτη, θα πρέπει και το Δημόσιο να κινηθεί ανάλογα. «Πρέπει να υπάρχουν υποδομές γι’ αυτό. Δυστυχώς, όλα τα συστήματα στην Ελλάδα έχουν στηθεί αυτοτελώς. Για παράδειγμα, το Taxisnet δεν έχει σχέση και σύνδεση με τον ΕΦΚΑ κ.ο.κ. Αυτά όλα πρέπει να λυθούν».

Τα ταξιδιωτικά έγγραφα του μέλλοντος

Και για τα ταξιδιωτικά έγγραφα του μέλλοντος; «Ολα συζητιούνται σήμερα να είναι στα κινητά. Ταυτότητα, διπλώματα κ.ο.κ. Αυτή όντως μπορεί να είναι η προοπτική για τις προηγμένες χώρες. Δεν ασχολούμαστε όμως μόνο με αυτές, δουλεύουμε και με αναδυόμενες. Επομένως, θα έλεγα ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις ίδιες τις κοινωνίες. Το μοντέλο μέσω των κινητών τηλεφώνων μπορεί να λειτουργήσει, για παράδειγμα, στη Σκανδιναβία σχετικά σύντομα. Στη Μέση Ανατολή, όμως, θα χρειαστεί να περάσουν πολλές γενιές. Θυμάμαι, όταν ξεκίνησα στον χώρο το 1972, η ανησυχία στον κλάδο ήταν για το πλαστικό χρήμα και το πόσο θα μειώσει την παραγωγή τραπεζογραμματίων. Κι όμως, από τότε η παραγωγή τραπεζογραμματίων στον κόσμο αυξάνεται σταθερά με ετήσιο ρυθμό 3%! Είναι, λοιπόν, θέμα κρατών και κοινωνιών. Στη Σουηδία μπορεί να γίνονται όλα με πλαστικό χρήμα, αλλά υπάρχουν πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο που κινούνται κυρίως με ρευστό».

Το 90% της παραγωγής πάει στο εξωτερικό: διαβατήρια, ταυτότητες, διπλώματα οδήγησης, κάρτες μεταναστών, ταχογράφοι και κάθε είδους έγγραφο ασφαλείας