Μπορεί μια τεχνολογία που υπόσχεται να απελευθερώσει τον άνθρωπο να γίνει, τελικά, η αιτία της μεγαλύτερης του εξάρτησης; Η συζήτηση γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη έχει πλέον ξεφύγει από τα όρια της καινοτομίας και αγγίζει το πεδίο της κοινωνικής φιλοσοφίας. Από τα εργαστήρια του Σαν Φρανσίσκο μέχρι τα πανεπιστήμια της Ευρώπης, αναπτύσσεται ένα νέο ρεύμα που θυμίζει την εποχή των Λουδιτών — των εργατών που, στις αρχές του 19ου αιώνα, κατέστρεφαν τις μηχανές που απειλούσαν τη δουλειά και την αξιοπρέπειά τους.

Η σύγχρονη «επανάσταση» της αποσύνδεσης

Σήμερα, οι «νέοι Λουδίτες» δεν σπάνε μηχανές αλλά συνειδητά αποσυνδέονται. Αυτοί οι νέοι είναι δημιουργοί, μηχανικοί, πανεπιστημιακοί και επαγγελματίες της τεχνολογίας που αντιστέκονται στην άνευ όρων ψηφιοποίηση της ζωής. Αντιλαμβάνονται την τεχνητή νοημοσύνη όχι ως σωτηρία, αλλά ως σύστημα που ενισχύει την εξάρτηση, τη μαζική επιτήρηση και την αλλοίωση της αυθεντικής ανθρώπινης σκέψης. Κάποιοι μιλούν για «τεχνολογικό απογαλακτισμό» — μια εσωτερική ανάγκη να ξαναβρεί ο άνθρωπος ρυθμό, συγκέντρωση και εσωτερικότητα σε έναν κόσμο υπερφόρτωσης πληροφορίας.

Από την επανάσταση των αργαλειών στη ρήξη με τους αλγόριθμους

Η αναλογία με τους Λουδίτες του 19ου αιώνα δεν είναι τυχαία. Όπως τότε, έτσι και τώρα, η τεχνολογική πρόοδος γεννά ανασφάλεια, ανισότητες και μια νέα μορφή ταξικής διαίρεσης — αυτή τη φορά ανάμεσα σε όσους ελέγχουν τους αλγόριθμους και σε όσους παρακολουθούν παθητικά τα αποτελέσματά τους. Πίσω από τη γοητεία των έξυπνων εφαρμογών κρύβεται μια συζήτηση για τη δημοκρατία της γνώσης, την προστασία των δεδομένων και το δικαίωμα στην πνευματική ανεξαρτησία. Όπως επισημαίνουν διανοητές και ερευνητές, η τεχνητή νοημοσύνη τείνει να συγκεντρώνει εξουσία στα χέρια λίγων εταιρειών και να αποδυναμώνει τη συλλογική κρίση.

Η τεχνολογία που απειλεί τον ίδιο της τον σκοπό

Παρά τις θεαματικές προόδους της, η τεχνητή νοημοσύνη δείχνει να πλησιάζει τα όρια της κοινωνικής αποδοχής της. Ο φόβος ότι η ανθρώπινη εργασία, η δημιουργικότητα και η λήψη αποφάσεων θα αντικατασταθούν από μηχανισμούς, φουντώνει. Οι πιο ριζοσπαστικές φωνές προειδοποιούν ότι η τεχνολογία ίσως σκάβει τον ίδιο της τον λάκκο, καθώς η υπερβολική αυτοματοποίηση γεννά κούραση, δυσπιστία και μια ανάγκη επιστροφής στο ανθρώπινο μέτρο.

Σε αυτό το πλαίσιο, η έννοια της «προόδου» επαναπροσδιορίζεται: δεν είναι πια μόνο το πόσο γρήγορα εξελίσσεται η μηχανή, αλλά το πόσο διατηρείται η ισορροπία ανάμεσα στην απόδοση και στη συνείδηση.

Η αναζήτηση νοήματος στην ψηφιακή εποχή

Η τεχνητή νοημοσύνη, όσο κι αν υπόσχεται αποτελεσματικότητα, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανάγκη του ανθρώπου για σκοπό, αυθεντικότητα και εσωτερική επαφή. Η αναγέννηση των «νέων Λουδιτών» δεν είναι κίνημα ενάντια στην πρόοδο, αλλά υπέρ της ανθρώπινης ποιότητας μέσα σε αυτή. Είτε μέσα από την αποσύνδεση, είτε μέσα από πιο συνειδητή χρήση των ψηφιακών εργαλείων, η κοινωνία δείχνει να αναζητά μια νέα ισορροπία: πώς να συνυπάρξει με την τεχνητή νοημοσύνη χωρίς να παραδοθεί πλήρως σε αυτήν.

Το ερώτημα, τελικά, δεν είναι αν η τεχνολογία θα μας ξεπεράσει, αλλά αν θα μπορέσουμε να τη χειριστούμε χωρίς να χάσουμε τον εαυτό μας.

Διαβάστε ακόμη 

Οκτώ χρόνια από την εμπορική συμφωνία ΕΕ- Καναδά: Πώς εκτόξευσε τις ελληνικές εξαγωγές (γραφήματα) 

ΟΠΕΚΕΠΕ τέλος: Η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τις αγροτικές επιδοτήσεις με έργο 8,8 εκατ. ευρώ 

Πλειστηριασμοί: Για ποια γνωστά ονόματα της κλωστοϋφαντουργίας χτυπάει το σφυρί (pics) 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα