Η ελληνική ποτοποιία διάγει μια περίοδο ακμής. Εξωστρεφής όσο ποτέ άλλοτε, αφού οι συνθήκες της κρίσης στη χώρα το απαίτησαν, έχει φτάσει σήμερα να αυξάνει το πελατολόγιό της στο εξωτερικό πουλώντας κυρίως προϊόντα από τη βιτρίνα της Ελλάδας, με κυριότερο το ούζο ως προϊόν και το METAXA ως ετικέτα.

Είχε προηγηθεί μια μεγάλη περίοδος συγκέντρωσης και ανακατατάξεων σε έναν κατά τα άλλα κατακερματισμένο κλάδο, όπου ιστορικές μπράντες άλλαξαν χέρια. Μαζί με τους εμβληματικούς άνδρες του χώρου που ισχυροποίησαν την ελληνική ετικέτα τα τελευταία 30-40 χρόνια, όπως ο κ. Νίκος Καλογιάννης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), ήρθε στο προσκήνιο και μια νέα γενιά ποτοποιών, οι περισσότεροι συνεχιστές οικογενειακής παράδοσης, με μεγάλο μεράκι, που δεν διστάζουν να πειραματιστούν.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν λείπουν και οι προσπάθειες εξωστρέφειας με αλκοολούχα ποτά ευρωπαϊκής καταγωγής, όπως το τζιν και η βότκα. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα πρόκειται για premium προϊόντα που αποκτούν καλή φήμη αλλά και καταναλωτικό κοινό εκτός συνόρων. Χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η προσπάθεια της τρίτης γενιάς της οικογένειας Μελισσανίδη (ο Δημήτρης Μελισσανίδης και η σύζυγός του Νόπη Ρωμανίδου), της ομώνυμης ποτοποιίας με έδρα την Αριδαία Πέλλας, για τη δημιουργία ενός μεσογειακού τζιν με τίτλο Mataroa έφτασε προ μηνός να προτείνεται από τις σελίδες της βρετανικής έκδοσης του περιοδικού «Vogue» ως premium χριστουγεννιάτικο δώρο!

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΣΕΑΟΠ, η δραστηριότητα της εγχώριας ποτοποιίας τα τελευταία χρόνια εμφανίζει άνοδο ξεπερνώντας την παραγωγή που είχαμε προ κρίσης και φτάνοντας περίπου στα 67 εκατομμύρια φιάλες (18,7 εκατ. λίτρα). Μάλιστα το 67% της παραγωγής (12,6 εκατ. λίτρα) κατευθύνθηκε σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, µε επίκεντρο αυτές της Ευρωπαϊκής Ενωσης (περίπου 60%). Η αύξηση του όγκου των πωλήσεων στο εξωτερικό από το 2010 είναι 63% και πλέον τα έσοδα από τις εξαγωγές ελληνικών αποσταγμάτων είναι περίπου ίδια με του κρασιού. Για το 2019 σε επίπεδο τζίρου, σύμφωνα με τον ΣΕΑΟΠ, κινήθηκαν κοντά στα 75 εκατ. ευρώ.

Οι σημαντικότερες χώρες (σε όγκο) όπου εξάγουμε αποστάγματα είναι: Γερμανία 49% επί του συνόλου, Ιράκ 14%, Βουλγαρία 6%, Ολλανδία 5% και Τσεχία 4%. Γενικά η Ευρώπη παραμένει ο κυριότερος προορισμός των ελληνικών αλκοολούχων, ποτών σε ποσοστό 80% επί του συνόλου των εξαγωγών, φτάνοντας για το 2018 (σε αξία) τα 59 εκατ. ευρώ. Μεγάλος πρωταγωνιστής του κλάδου της ελληνικής παραγωγής ποτών είναι το ούζο, το ηγετικό ποτό της ελληνικής ποτοποιίας και αποσταγματοποιίας, που κατέχει το 64% στο σύνολο όλων των ποτών που παράγουμε στη χώρα μας. Στην ελληνική αγορά το ούζο καταλαμβάνει το 51% του συνόλου των ελληνικών παραγόμενων προϊόντων, με αναλογία 72% επί των συνολικών εξαγωγών ελληνικών αλκοολούχων ποτών!

Ειδικά στη Γερμανία κάνει θραύση, με τους Γερμανούς να καταναλώνουν περισσότερο ούζο (περίπου 1,3 εκατομμύρια κιβώτια) απ’ ό,τι τζιν (περίπου 1,2 εκατομμύρια κιβώτια). «Μάθαμε τους Γερμανούς να πίνουν ούζο και στη Γερμανία, όχι μόνο στις διακοπές τους», έλεγε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΕΑΟΠ σε πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση. Ανοίγοντας νέες προοπτικές στο εξωτερικό, το συγκεκριμένο αλκοολούχο ποτό πρόσφατα εντάχθηκε στα 100 προστατευόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα στη συμφωνία Ε.Ε. – Κίνας, ενώ θεσπίστηκε και η πλήρης προστασία του (όπως και του τσίπουρου) στις αγορές των χωρών Mercosur (Λατινική Αμερική) πάλι μέσω της συμφωνίας εμπορίου που επετεύχθη μέσω Βρυξελλών.

Πέραν του ούζου και του τσίπουρου – τσικουδιάς, που διεκδικεί επίσης μερίδα στο εξωτερικό, υπάρχουν ελληνικά αλκοολούχα όπως τα λικέρ, το Metaxa, το οποίο από μόνο του αποτελεί κατηγορία, αποστάγματα σταφυλής και άλλων φρούτων, μπράντι κ.ο.κ. που αναζητούν τον δικό τους χώρο στις αγορές του εξωτερικού. Από πέρυσι η προώθηση των ελληνικών αποσταγμάτων στο εξωτερικό έχει ξεκινήσει πιο οργανωμένα μέσω της συνεργασίας του ΣΕΑΟΠ και του Οργανισμού Enterprise Greece. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ξεκινήσει ενέργειες προβολής των ελληνικών αποσταγμάτων σε μεγάλες αγορές όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία καθώς και η συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις, όπως η Bar Convent Berlin, που είναι το σημαντικότερο εκθεσιακό γεγονός για τον χώρο των μπαρ.

Παρακάτω ακολουθούν οι μεγαλύτεροι παίκτες του κλάδου, αλλά και κάποιοι που τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει τη διαφορά από τις προσπάθειες που κάνουν.

Η ετικέτα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις

Το όνομά του αποτελεί σύμβολο για την ελληνική ποτοποιία στο εξωτερικό. Κάτι που φαίνεται ακόμα και στις πωλήσεις, αφού ναι μεν το ούζο ως προϊόν συνολικά είναι το πλέον εξαγώγιμο αλκοολούχο ποτό της χώρας, ωστόσο η ετικέτα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις παραμένει το Metaxa, το ποτό που πρωτοπαρουσίασε το 1888 ο Ψαριανός Σπύρος Μεταξάς. Ο καθαρός κύκλος εργασιών του Οίκου Μεταξά (Σ. & Η. & Α. Μεταξά ΑΒΕ) για τη χρήση 1/4/18-31/3/19 διαμορφώθηκε στα 23,27 εκατ. ευρώ, με το 80% των πωλήσεων να γίνεται στο εξωτερικό. Τα δε κέρδη μετά τους φόρους ήταν στα 2,08 εκατ. ευρώ.

Η εταιρεία, που είναι μέλος του γαλλικού πολυεθνικού ομίλου Rémy Cointreau τα τελευταία 20 χρόνια, έχει βάλει ένα μεγάλο στοίχημα για την κατάκτηση της κινεζικής αγοράς, όπου ο πολυεθνικός όμιλος φρόντισε να τοποθετήσει πριν από μήνες το ελληνικό ποτό. Μάλιστα ο όμιλος έχει στο επίκεντρο της στρατηγικής του την περαιτέρω ανάπτυξη του Metaxa αφενός με τη δημιουργία νέων προϊόντων, όπως το Metaxa 12 αστέρων και το Metaxa AEN, αλλά και την είσοδο σε νέες αγορές.

Είναι ενδεικτικό επίσης ότι ο επί πολλά έτη διευθύνων σύμβουλος της Σ. & Η. & Α. Μεταξά ΑΒΕ Σπύρος Γκίκας διατηρεί και τη θέση του επικεφαλής των αγορών Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής για τον γαλλικό πολυεθνικό όμιλο. Γι’ αυτό και αναβαθμισμένο ρόλο στην Ελλάδα διατηρεί ο κ. Κώστας Ράπτης, γενικός διευθυντής ή Metaxa Master.

Σημειώνεται, πάντως, ότι η παραγωγή του Metaxa γίνεται μέσω εργολαβίας στην Optimal Supply Chain Α.Ε., στην οποία έχει περάσει η ιδιοκτησία του εργοστασίου του Μεταξά στην Κηφισιά. Η συγκεκριμένη εταιρεία ανήκει στον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Σ. & Η. & Α. Μεταξά ΑΒΕ Στέλιο Στεφάνου.

Μοναδική ιδιοκτησία της ιστορικής εταιρείας, αλλά σημαντική λόγω της στρατηγικής εντοπιότητας των ποτών της που ακολουθεί η Rémy Cointreau είναι μια έκταση 12 στρεμμάτων στη Σάμο από αμπελώνες με τη γνωστή ποικιλία Μοσχάτου Σάμου, από την οποία παράγεται και το διάσημο ποτό.

Οταν το ούζο Θράκης κατέκτησε το Ιράκ

Από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις στην ελληνική ποτοποιία, η Ποτοποιία – Οινοποιία Θράκης ΑΒΕΕ έχει καταφέρει να αναδειχθεί ισχυρή δύναμη, με αιχμή κυρίως τις εξαγωγές. Η πολυμετοχική εταιρεία υπό τον διευθύνοντα σύμβουλο Βάιο Κουδουμάκη, που κατάφερε να ενώσει όλους τους παραγωγούς της περιοχής σε έναν κατά τα άλλα κατακερματισμένο κλάδο, έχει καταφέρει σήμερα να θεωρείται ηγέτιδα στον χώρο του ούζου σε επίπεδο πωλήσεων. Εχοντας εδώ και χρόνια συμβόλαιο με τη Lidl, κατάφερε να ξεκλειδώσει πολλές ευρωπαϊκές αγορές.

Παράλληλα με μεθοδικότητα, ρίσκο και πολλή δουλειά έγινε υπολογίσιμη δύναμη σε αγορές της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων. Εσχάτως δοκιμάζει την τύχη της και στη ρωσική αγορά επιχειρώντας, πέραν του ούζου και του μπράντι, να πουλήσει βότκα και τζιν! Τα τελευταία βέβαια θα παράγονται από τη βουλγαρική Udrtiks Ltd, με την οποία έχει συνάψει στρατηγική συμφωνία. Στο Ιράκ λίγο μετά τον πόλεμο του 2013 και τη διάλυση της υποδομής του εγχώριου κλάδου ποτοποιίας έσπευσε να καλύψει το κενό προωθώντας το ελληνικό ούζο έναντι του αντίστοιχου τοπικού παραδοσιακού αλκοολούχου ποτού αράκ, κατέχοντας σήμερα μερίδιο 85%. Αξιοσημείωτη επίσης είναι η παρουσία της στην αγορά του Ισραήλ. Συνολικά, τα προϊόντα της εξάγονται σε περισσότερες από 30 χώρες, όπως σε κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στη Μέση Ανατολή, στις ΗΠΑ, στη Ρωσία, στη Βόρεια Μακεδονία κ.τ.λ. Παράγει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας για τις μεγαλύτερες αλυσίδες της Γερμανίας και της Ελλάδας και τα επώνυμα προϊόντα της Ouzo 7 και Ouzo 7 Gold έχουν την πρώτη θέση στις χώρες της Μέσης Ανατολής.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις, ο κύκλος εργασιών της το 2018 ήταν στα 19,058 εκατ. ευρώ. Από αυτά οι πωλήσεις στην εσωτερική αγορά ήταν 10,073 εκατ. ευρώ, στην ευρωπαϊκή αγορά 4,416 εκατ. ευρώ και στις τρίτες αγορές 4,568 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη μετά τους φόρους ήταν στα 730.531 ευρώ και τα συσσωρευμένα κέρδη ξεπερνούν τα 2,7 εκατ. ευρώ.

Η τρίτη δύναμη στην παραγωγή αλκοολούχων

Η τρίτη μεγάλη δύναμη στην παραγωγή αλκοολούχων είναι μια εταιρεία που συνδύασε δύο παλιές και ιστορικές ποτοποιίες της χώρας, την Αφοί Καλογιάννη, διάσημη για το Ούζο 12, και τη βολιώτικη Κούτσικος. Το κοινό σχήμα Καλογιάννης – Κούτσικος ΑΒΕ με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στη Βιομηχανική Περιοχή του Βόλου βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα του ιταλικού πολυεθνικού ομίλου Campari με πρόεδρο τον κ. Μάσιμο Τομασόνι και γενικό διευθυντή τον κ. Αναστάσιο Σύρο.

Η εταιρεία σήμερα παράγει προϊόντα με τα σήματα Ούζο 12, 12 Gold Anis Liquor, 12 Hierbos Liquor, Ούζο Ναυτάκι καθώς και ιδιωτική ετικέτα.

Ο κύκλος εργασιών της αυξήθηκε το 2018 στα 16,2 εκατ. ευρώ. Το 83,7% του κύκλου εργασιών της προέρχεται από πωλήσεις εξωτερικού, αποκλειστικά σε θυγατρικές εταιρείες του ομίλου Campari.

Το δίκτυο πωλήσεων της εταιρείας, πλην της Ελλάδας, καλύπτει τις εξής χώρες: ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία, Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Βέλγιο, Ισπανία, Δανία, Κύπρο, Γαλλία, Εσθονία, Πολωνία, Ισραήλ, Κατάρ, Ρουμανία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και Βουλγαρία.
Τα κέρδη μετά τους φόρους για το 2018 αυξήθηκαν στα 6,5 εκατ. ευρώ.

Οι τρεις άξονες του στρατηγικού σχεδίου που έχει εκπονήσει η διοίκηση της εταιρείας είναι: α) επέκταση εντός τριετίας σε όλες τις αγορές όπου η κατηγορία του ούζου υπερβαίνει τα 10.000 κιβώτια ετησίως, β) οργανική ανάπτυξη του Ούζο 12 και 12 Gold στις κύριες αγορές του, και γ) αύξηση του ποσοστού εκμετάλλευσης της παραγωγικής δυναμικότητας μέσω προσέλκυσης μεγάλων co-packing συμβολαίων.

Το ούζο στα μπιστρό της Νέας Υόρκης και του Παρισιού

Σ τους μεγάλους του κλάδου και από τους πλέον εξωστρεφείς συγκαταλέγεται επίσης μια εμβληματική μορφή της ελληνικής ποτοποιίας, ο κ. Νίκος Καλογιάννης. Ο άνθρωπος που ουσιαστικά τυποποίησε το ούζο μέσω της ετικέτας «Ούζο 12» δίνει μάχη σήμερα με μια άλλη ιστορική ετικέτα, αυτή της Ποτοποιίας Πλωμαρίου – Ισίδωρος Αρβανίτης Α.Ε.

Σχεδόν το 60% της ετήσιας παραγωγής της εταιρείας απορροφήθηκε στο εξωτερικό, σε περισσότερες από 40 χώρες. Ενδεικτικά, μερικές χώρες που απολαμβάνουν το Ούζο Πλωμαρίου είναι οι: ΗΠΑ, Γερμανία, Κύπρος, Αυστραλία, Καναδάς, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιράκ, Τουρκία, Ισραήλ, Ολλανδία, Ελβετία, Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ρουμανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ρωσία, Αγγλία, Εσθονία, Κίνα, Ιαπωνία, Χιλή και Σιγκαπούρη.

«Βλέποντας ότι το ούζο είναι ένα απόσταγμα που δοκιμάζουν οι τουρίστες το καλοκαίρι όταν επισκέπτονται τη χώρα μας και το αγαπούν, στραφήκαμε στις διεθνείς αγορές και δικαιωθήκαμε», έλεγε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο «business stories» ο κ. Καλογιάννης, σημειώνοντας: «Πλέον φτάνουμε ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Γης. Βρίσκεται σε αλυσίδες τροφίμων και ποτών, σε σημεία λιανικής πώλησης και εστιατόρια. Από την Ισλανδία μέχρι το Κονγκό και την Ιαπωνία και από τα μικρά μπιστρό της Νέας Υόρκης και του Παρισιού μέχρι τα μεγάλα εμπορικά κέντρα όπως η Galeries Lafayette ή αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ευρώπη και την Αυστραλία».

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις, ο κύκλος εργασιών της Ποτοποιίας Πλωμαρίου – Ισίδωρος Αρβανίτης Α.Ε. διαμορφώθηκε το 2018 στα 14,2 εκατ. ευρώ, ενώ τα κέρδη μετά τους φόρους στα 477.467 ευρώ. Το προσωπικό της αυξήθηκε στα 82 άτομα.