Το βράδυ πριν από μια κρίσιμη παρτίδα που θα έκρινε το πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα νέων στο σκάκι, ο μικρός Ντέμης Χασάμπης, μόλις τεσσάρων ετών, δεν μελετούσε κινήσεις. Καθόταν σιωπηλός, με τα μάτια καρφωμένα σ’ έναν χάρτη του σύμπαντος, προσπαθώντας να κατανοήσει το άπειρο. Δεν τον απασχολούσε ο αντίπαλός του, αλλά η θεωρία των πάντων. Χρόνια αργότερα, απέναντί του δεν θα ήταν ένας έφηβος Νορβηγός σκακιστής, αλλά ο ίδιος ο κόσμος της τεχνητής νοημοσύνης κι ο Χασάμπης θα έκανε άλλη μία σιωπηλή αλλά ακριβή κίνηση στο ταμπλό της Google.
Ο Χασάμπης με διδακτορικό στη γνωστική νευροεπιστήμη και φήμη ιδιοφυΐας από την παιδική του ηλικία, ίδρυσε το 2010 την DeepMind, θέτοντας ως σκοπό τη δημιουργία μιας γενικής τεχνητής νοημοσύνης. Η Google τον απέκτησε το 2014, έναντι 650 εκατ. δολαρίων, υπό την προϋπόθεση ότι η εταιρεία του θα διατηρούσε δεοντολογική ανεξαρτησία. Για χρόνια ο Χασάμπης πάλευε να χτίσει τείχη γύρω από την ομάδα του και να αποφύγει την αφομοίωση από τον κολοσσό των αναζητήσεων. Μέχρι που, το 2023, βρέθηκε στο τιμόνι της Google DeepMind, μιας συγχωνευμένης υπερμονάδας τεχνητής νοημοσύνης με 6.000 εργαζομένους και στρατηγικό ρόλο στο παγκόσμιο παιχνίδι εξουσίας.
Ηθική σε σύγκρουση με την πραγματικότητα
Η αφετηρία της DeepMind είχε έντονα φιλοσοφική διάσταση. Ο Χασάμπης, που οραματιζόταν ένα μέλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα υπηρετεί την ανθρωπότητα, είχε φροντίσει η συμφωνία με την Google να περιλαμβάνει επιτροπή δεοντολογίας. Ωστόσο, όπως πολλές φορές συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, η αρχική πρόθεση παραμερίστηκε σταδιακά μπροστά στις απαιτήσεις της αγοράς και της γεωπολιτικής.
Μετά το λανσάρισμα του ChatGPT, η Google βρέθηκε προ εκπλήξεως. Ο ανταγωνισμός έπαιρνε κεφάλι και έπρεπε να αντιδράσει. Ο Χασάμπης τότε είχε ήδη αναπροσανατολίσει τη DeepMind, ανακοινώνοντας ότι το εργαστήριό του θα επικεντρωθεί στην κατασκευή ενός ψηφιακού βοηθού. Ήταν η στιγμή που η ηθική συναντούσε την επιχειρηματική ανάγκη.
Το 2023, η DeepMind συγχωνεύθηκε με το εσωτερικό εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης της Google. Η νέα ενιαία μονάδα, Google DeepMind, ήταν το σχέδιο μάχης του κολοσσού απέναντι στην OpenAI. Ο Χασάμπης ανέλαβε καθήκοντα γενικού ενορχηστρωτή. Το πρώην αυτόνομο εργαστήριο έπρεπε πλέον να λειτουργήσει ως βασικός εμπορικός παίκτης.
Η συγχώνευση όμως δεν ήταν απλή υπόθεση. Η DeepMind χρησιμοποιούσε διαφορετική τεχνολογική υποδομή από τη Google. Η σύγκρουση κουλτούρας ήταν αναπόφευκτη. Παλιότερα, ο Χασάμπης είχε φροντίσει να αποκλείσει την πρόσβαση της Google στον κώδικά του. Τώρα έπρεπε να ενώσει δύο ομάδες με διαφορετική παράδοση, όραμα και εγωισμούς.
Η νέα του θέση τού έδωσε περισσότερη δύναμη αλλά λιγότερο έλεγχο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπαναχώρηση από την παλιά δέσμευση να μη χρησιμοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη για στρατιωτικούς σκοπούς. Η Google, με συνυπογραφή του Χασάμπης, επικαιροποίησε τις Αρχές της. Η επιστημονική ουτοπία έδωσε τη θέση της στη στρατηγική πραγματικότητα της Silicon Valley.
Την ίδια ώρα, το AI Studio μεταφέρθηκε υπό τη σκέπη της Google DeepMind, προκαλώντας νέα εσωτερική αναταραχή. Αντί να λειτουργούν συμπληρωματικά, οι ομάδες αναγνώριζαν η μία στην άλλη εσωτερικό ανταγωνιστή. Ο Χασάμπης βρέθηκε στο κέντρο αυτής της σύγκρουσης, πασχίζοντας να δημιουργήσει ισορροπία και όραμα.
Δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν πως ο Χασάμπης βρίσκεται σε τροχιά διαδοχής του Σούνταρ Πιτσάι. Οι ομοιότητες είναι πολλές. Και οι δύο αναδείχθηκαν σιωπηλά, αλλά σταθερά. Και οι δύο κατείχαν τεχνικές θέσεις πριν βρεθούν στο επίκεντρο της διοίκησης. Και οι δύο απέκτησαν εξουσία χωρίς να επιδιώξουν τη δημοσιότητα.
Ωστόσο, υπάρχουν και αμφιβολίες. Πολλοί εκτιμούν πως ο Χασάμπης δεν επιθυμεί τη θέση του CEO, καθώς θα τον απομάκρυνε από την επιστημονική δημιουργία και θα τον έριχνε στη διαχείριση διαφημιστικών προϋπολογισμών και πολιτικών κρίσεων. Ο ίδιος θέλει να «κατανοήσει τη θεμελιώδη φύση της πραγματικότητας».
Ο επιστήμονας και ο οραματιστής
Το βιογραφικό του Χασάμπης εντυπωσιάζει. Μαιτρ στο σκάκι στα 13. Δημιουργός επιτυχημένων videogames στα 20. Ιδρυτής της DeepMind στα 30. Βραβευμένος με Νόμπελ για την εργασία του στο AlphaFold το 2024. Ιππότης από τον βασιλιά Κάρολο Γ’.
Όσοι τον έχουν γνωρίσει τον περιγράφουν ως σπάνιο συνδυασμό τεχνικής ιδιοφυΐας και ηγετικού χαρίσματος. Ο Devang Agrawal, πρώην υπάλληλος της DeepMind, θυμάται πώς ενθουσιάστηκε βλέποντας τον να παρουσιάζει ένα σύστημα reinforcement learning σε φοιτητές. «Ο Ντέμης είναι πολύ καλός στο να σε πείσει ότι εσύ και αυτός μαζί θα αλλάξετε τον κόσμο», λέει.
Ταυτόχρονα, είναι σκληρός ανταγωνιστής. Σε συνέντευξή του, δήλωσε ότι «έβαλε τον Έλον Μασκ στον τομέα της AI», ενώ για τον Mustafa Suleyman, πρώην συνεργάτη και νυν ανταγωνιστή του στη Microsoft, είπε ότι «όσα έμαθε για την AI τα έμαθε από μένα».
Όταν η Google εξαγόρασε την DeepMind, ο Χασάμπης ξεκίνησε την πρωτοβουλία “Watermelon”, για να χτίσει τείχη προστασίας ανάμεσα στην ομάδα του και τον νέο ιδιοκτήτη. Αργότερα μετονομάστηκε σε “Mario”. Στόχος ήταν να διασφαλιστεί ότι η DeepMind δεν θα κατέληγε να παράγει εργαλεία παρακολούθησης ή όπλα.
Όμως το 2021, ο Χασάμπης ανακοίνωσε στο προσωπικό του ότι η προσπάθεια για νομική αυτονομία απέτυχε. Το παρουσίασε ως νίκη, καθώς έτσι η DeepMind θα είχε πλήρη πρόσβαση στην υπολογιστική ισχύ της Google. Πλέον, είχε καταλάβει πως για να κρατήσει τον έλεγχο της τεχνολογίας, έπρεπε πρώτα να μείνει στην πρώτη γραμμή.
Σήμερα, ο Χασάμπης παλεύει σε δύο μέτωπα: τη φιλοδοξία για AGI και την πραγματικότητα του εταιρικού καπιταλισμού. Η Google DeepMind περιορίζει πλέον τις δημοσιεύσεις της, φοβούμενη τη διαρροή και την αντιγραφή. Ο ανοιχτός επιστημονικός διάλογος του 2016 έχει δώσει τη θέση του στη σιωπηλή συσσώρευση γνώσης.
Παρά ταύτα, ο Χασάμπης δεν έχει εγκαταλείψει το όραμά του. Προβλέπει AGI έως το 2030. Επιμένει στην ανάγκη διεθνούς συνεργασίας και ρυθμιστικών πλαισίων. Στο Νταβός και στο SXSW London, δεν μίλησε ως CEO ή τεχνοκράτης, αλλά ως άνθρωπος που φοβάται για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η Google μπορεί να έχει αποκτήσει την πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη στον κόσμο. Το ερώτημα είναι αν έχει κερδίσει και την ψυχή του ανθρώπου που τη δημιούργησε.
Διαβάστε ακόμη
Φρένο στο ρωσικό πετρέλαιο από Ινδία και Κίνα – Στροφή σε Βραζιλία και νέους εμπορικούς δρόμους
Morningstar: Τι προτείνει για τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια – Ο ρόλος των ομολόγων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.