Κάπου στις αρχές του 20ού αιώνα, την εποχή που ο ελληνικός σιδηρόδρομος επεκτεινόταν και η χώρα έκανε τα πρώτα της βήματα προς τη βιομηχανική εποχή, μια ομάδα μηχανικών από τη Γαλλία εγκαθιστούσε στη χώρα τις πρώτες μονάδες για την παραγωγή βιομηχανικών αερίων. Ο αέρας, αυτός ο αόρατος αλλά θεμελιώδης πόρος, μετατρεπόταν μέσω πολύπλοκων τεχνικών σε πρώτες ύλες για μεταλλουργία, σιδηρόδρομους και βιομηχανικές κατασκευές.

Η επιχείρηση αυτή, τότε θυγατρική της Air Liquide, εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο σιωπηλούς αλλά στρατηγικά κρίσιμους παίκτες της ελληνικής παραγωγής. Και σήμερα, ως μέλος του ιταλικού Ομίλου SOL, συνεχίζει να παράγει το απαραίτητο «οξυγόνο» για την ελληνική βιομηχανία, τα νοσοκομεία και δεκάδες άλλες εφαρμογές – κυριολεκτικά και μεταφορικά.

«Η εταιρεία στην Ελλάδα έχει συνέχεια από το 1909 και έκτοτε έχει μια παράλληλη πορεία με την ιστορική εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της SOL Hellas, Μιχάλης Σάββας. Η ματιά μου πέφτει σε μία μικρή κορνίζα παραδίπλα. Είναι μία βεβαίωση της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιώς με ημερομηνία 6 Ιουνίου 1945 όπου πιστοποιούνται οι καταστροφές που προξένησαν οι Γερμανοί στο εργοστάσιο, γνωστό για πολλές δεκαετίες ως «Οξυγόνο», καθώς αποχωρούσαν από την Αθήνα μήνες νωρίτερα: «Βεβαιούμεν ότι ως εξακριβώθη παρά της ημετέρας υπηρεσίας οι Γερμανοί αποχωρούντες προέβησαν εις την ανατίναξην του επί της οδού Σολωμού εργοστασίου “Α.Ε.Β.Α. το Οξυγόνον” προξενήσαντες ζημίας, ήτοι την καταστροφήν ολοκλήρου της στέγης και καταστροφήν διαφόρων μηχανημάτων ακαθορίστου αξίας. Η παρούσα χορηγείται προς χρήσην εις το Εμποροβιομηχανικόν Επιμελητήριον Αθηνών. Εν Ν. Φαλήρω τη 6 Ιουνίου 1945. Ο Διοικητής».

Και από την καταστροφή, στην ανόρθωση και στη βιομηχανοποίηση του ’50 και του ’60, όπου η Air Liquide Ελλάς θα είναι παρούσα στα περισσότερα εργοστάσια, μηχανουργεία, ναυπηγεία, βιοτεχνίες, αλλά και στα νοσοκομεία, στις κλινικές, στους σταθμούς πρώτων βοηθειών, καθώς πέραν των βιομηχανικών αερίων θα αναπτύξει παράλληλα και τα λεγόμενα ιατρικά αέρια.

Αυτό το «χέρι με χέρι» των Γάλλων με την ελληνική οικονομία θα σταματήσει το 2021, όταν θα συμπεριλάβουν την ελληνική θυγατρική σε μία ομάδα θυγατρικών που θα θέσουν προς πώληση στο πλαίσιο μιας μεγάλης αναδιοργάνωσης του γαλλικού ομίλου. Και τότε ήρθε ο ιταλικός Ομιλος SOL.

Bεβαίωση της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιώς με ημερομηνία 6 Ιουνίου 1945 όπου πιστοποιούνται οι καταστροφές που προξένησαν αποχωρώντας από την Αθήνα οι Γερμανοί στο εργοστάσιο, γνωστό για πολλές δεκαετίες ως «Οξυγόνο»

Ο Ομιλος SOL

Η μετάβαση αυτή δεν ήταν μόνο συμβολική. Ηταν η αρχή μιας νέας στρατηγικής. Και το πιο εμβληματικό της αποτέλεσμα είναι το νέο εργοστάσιο παραγωγής αερίων στη Θεσσαλονίκη, μια επένδυση άνω των 40 εκατ. ευρώ που θα έχει ολοκληρωθεί ως τον Σεπτέμβριο και η οποία θα συντελέσει στην αυτάρκεια της ελληνικής αγοράς! «Η SOL ήθελε να είναι αυτάρκης στην Ελλάδα. Με την εξαγορά και το νέο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη ουσιαστικά ενοποιεί την παραγωγή σε όλη τη Βαλκανική», λέει ο κ. Σάββας.

Ο Oμιλος SOL, που ιδρύθηκε το 1927, αργότερα δηλαδή από την ελληνική θυγατρική, είναι μία οικογενειακή επιχείρηση. Ανήκει στις οικογένειες Ανόνι και Φουμαγκάλι και πλέον έχει εξελιχθεί σε έναν διεθνή ηγέτη στον τομέα των τεχνικών και ιατρικών αερίων, των εφαρμογών ενέργειας και των υπηρεσιών υγείας κατ’ οίκον. Δραστηριοποιείται σε πάνω από 30 χώρες στην Ευρώπη, στην Ασία και τη Λατινική Αμερική, απασχολώντας περισσότερους από 5.000 εργαζομένους.

Ο ετήσιος κύκλος εργασιών του ομίλου πλησιάζει τα 2 δισ. ευρώ, ενώ η στρατηγική του βασίζεται σε τέσσερις άξονες: την τεχνολογική καινοτομία, όπου επενδύει συνεχώς σε έρευνα και τεχνολογίες αιχμής, την τοπική παρουσία, καθώς κάθε θυγατρική δρα ανεξάρτητα και κοντά στις ανάγκες των πελατών, την κοινωνική υπευθυνότητα, είτε μέσω της περιβαλλοντικής πολιτικής είτε μέσω των κατ’ οίκον υπηρεσιών υγείας διά της έτερης θυγατρικής Vivisol, και τη διεθνή συνεργασία και υποστήριξη ευάλωτων ομάδων. Και αυτό καθώς ο όμιλος λειτουργεί με clusters, γεωγραφικά σύνολα αγορών με κοινή διοίκηση και στρατηγική κατεύθυνση.
Η ιστορία της SOL Hellas είναι και η ιστορία των ανθρώπων της. Ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος εργάζεται στην εταιρεία από το 2002, ξεκινώντας την καριέρα του αμέσως μετά τις σπουδές του στη Χημική Μηχανική και το MBA. «Ηταν η πρώτη μου δουλειά. Και όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοι, μείναμε εδώ μια ζωή», αναφέρει.

Από τους 120 εργαζομένους πάνω από 30 είναι μηχανικοί, μια σαφής ένδειξη της τεχνικής εξειδίκευσης που απαιτείται. Πολλοί από αυτούς εργάζονται σε ρόλους πέρα από την παραγωγή: στην υποστήριξη εφαρμογών, στην εξυπηρέτηση πελατών, στη συντήρηση μονάδων, στη σχεδίαση λύσεων. «Δεν πουλάμε σκέτο το αέριο. Πουλάμε εφαρμογές, εξειδικευμένες λύσεις. Αλλο χρειάζεται ένα εργαστήριο, άλλο ένα ναυπηγείο, άλλο μια μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας. Θέλει τεχνογνωσία, μηχανικούς, ανθρώπους με κατάρτιση. Οι πωλητές μας είναι μηχανικοί, όπως και οι τεχνικοί. Χωρίς αυτό δεν μπορείς να χτίσεις σχέσεις εμπιστοσύνης 40 ετών με πελάτες», εξηγεί ο κ. Σάββας. Η νέα μονάδα στη Θεσσαλονίκη απαιτεί προσλήψεις και εκπαίδευση. «Παίρνουμε συνεχώς νέο κόσμο γιατί η μονάδα αυτή είναι υψηλής τεχνολογίας και πρέπει να στελεχωθεί με τα κατάλληλα άτομα», λέει ο ίδιος.

Από την εντατική μονάδα στο ψυγείο του σούπερ μάρκετ

Η SOL Hellas προμηθεύει τους πιο κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Οι πελάτες της προέρχονται από τη βαριά βιομηχανία (όπως οι χαλυβουργίες), τη φαρμακοβιομηχανία, τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών (Coca-Cola, Βίκος), τις ιχθυοκαλλιέργειες και τα δημόσια νοσοκομεία.

«Οξυγόνο, άζωτο, αργόν, διοξείδιο του άνθρακα – όλα έχουν εφαρμογή», λέει ο κ. Σάββας. «Στα τρόφιμα, για κατάψυξη με υγρό άζωτο, σε συσκευασία για ατμόσφαιρα ελεγχόμενης σύνθεσης. Στην μπίρα, στο νερό, στο παγωτό. Στις σαλάτες και τις φέτες τυριού». Στα νοσοκομεία καλύπτεται το 60%-70% της δημόσιας αγοράς. Η SOL παρέχει και πρωτοξείδιο του αζώτου, αναισθητικά αέρια, αλλά και συστήματα κατ’ οίκον νοσηλείας μέσω της BB SOL. Η εταιρεία επίσης έχει ρόλο σε κρίσιμες περιβαλλοντικές εφαρμογές. «Δίνουμε CO2 για ρύθμιση του pH στα απόβλητα ώστε να μη χρησιμοποιείται θειικό οξύ – είναι πιο ασφαλές και περιβαλλοντικά πιο σωστό», εξηγεί.

Η επένδυση στη Θεσσαλονίκη

Η SOL Hellas διαθέτει ήδη ισχυρή παρουσία με τέσσερις εγκαταστάσεις. Το εργοστάσιο στο Σχηματάρι λειτουργεί σαν καρδιά της επιχείρησης, παράγοντας σε βιομηχανική κλίμακα οξυγόνο, άζωτο και αργόν από τον αέρα. Τα δύο εμφιαλωτήρια, σε Ασπρόπυργο και Θεσσαλονίκη, φροντίζουν για την τυποποίηση, αποθήκευση και διανομή. Και η εγκατάσταση στη Φλώρινα, στο Ξινό Νερό, προσφέρει μια φυσική πηγή διοξειδίου του άνθρακα, την οποία η SOL αξιοποιεί με περιβαλλοντική ευαισθησία και πιστοποίηση. Η απόφαση να κατασκευαστεί ένα νέο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν τυχαία. Αντιθέτως, αποτέλεσε αποτέλεσμα λεπτομερούς στρατηγικής ανάλυσης τόσο της ελληνικής όσο και της βαλκανικής αγοράς. «Είναι ένα εργοστάσιο αντίστοιχο, ελαφρώς μεγαλύτερο, από αυτό στο Σχηματάρι.

Παράγει τα βασικά μας προϊόντα: οξυγόνο, άζωτο και αργόν από τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η διαδικασία είναι σαν την απόσταξη του πετρελαίου, μόνο που εμείς ψύχουμε τον αέρα στους -196°C», εξηγεί ο κ. Σάββας. Το εργοστάσιο χτίζεται εντός του οικοπέδου του εμφιαλωτηρίου της εταιρείας στη Θεσσαλονίκη και θα διαθέτει δικό του υποσταθμό υψηλής τάσης για να διασφαλίσει απρόσκοπτη παροχή ενέργειας. «Δεν μπορούμε να έχουμε διακοπές. Αν το εργοστάσιο σταματήσει, χρειάζεται μία εβδομάδα να ξαναξεκινήσει», σημειώνει ο κ. Σάββας.

Η σημασία της γεωγραφικής θέσης είναι τεράστια. «Η μεταφορά αερίων είναι ασύμφορη σε μεγάλες αποστάσεις. Αντί να φέρνουμε 50 βυτία την εβδομάδα από Βουλγαρία, θα τα παράγουμε επιτόπου. Η Ελλάδα αποκτά αυτάρκεια κι εμείς ενοποιούμε την αγορά των Βαλκανίων».

Ενεργειακή κατανάλωση και ανταγωνιστικότητα

Με δεδομένο ότι η δραστηριότητα της SOL Hellas απαιτεί τεράστιο όγκο ενέργειας, τον ρωτάμε εάν η εταιρεία σκέφτεται να μπει και στη διαδικασία παραγωγής ενέργειας με κάποιον τρόπο καθώς έχει έναν μόνιμο μεγάλο πονοκέφαλο, και αυτός αφορά το κόστος ενέργειας. «Είμαστε από τις πλέον ενεργοβόρες βιομηχανίες», τονίζει ο κ. Σάββας. «Φανταστείτε ότι το εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη θα έχει ισχύ 11 MW, καταναλώνοντας 50–60 GWh τον χρόνο. Περίπου το 80% του συνολικού κόστους μας είναι ενέργεια! Οπότε κατ’ ουσίαν δεν μπορούμε να κάνουμε εύκολα αντιστάθμιση κινδύνου.

Οταν ανεβαίνουν οι τιμές ενέργειας, δυστυχώς αναγκαζόμαστε κι εμείς να ανεβάσουμε τις τιμές στους πελάτες μας. Το κόστος ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας», λέει ο κ. Σάββας, ζητώντας συστημική παρέμβαση ώστε να επιτραπεί στη βιομηχανία να βρει τον χώρο της στις διεθνείς αγορές. Η σύγκριση με άλλες χώρες είναι αποκαλυπτική: «Ισπανία 57 ευρώ/MWh, Γαλλία 17, Σουηδία και Νορβηγία ακόμα λιγότερα. Εμείς; 93 ευρώ! Και με τις απώλειες και τα τέλη πάμε στα 130. Ετσι η βιομηχανία δεν επιβιώνει. Φεύγει για την Ασία», λέει ο κ. Σάββας.

Ελληνική Βιομηχανία

Η SOL Hellas, ως «βαρόμετρο της παραγωγής», έχει άμεση εικόνα των εξελίξεων στην εγχώρια βιομηχανία. «Αν πηγαίνουμε εμείς καλά, πηγαίνει και η βιομηχανία καλά. Αν πέφτουμε, τότε κάτι δεν πάει καλά στην παραγωγή». λέει ο CEO της SOL Hellas.

Ποιοι είναι οι τομείς που έχουν δυναμική; «Τα τρόφιμα σίγουρα. Εχουμε ισχυρή εγχώρια παραγωγή και εξαγωγική δυναμική, αλλά και τουρισμό που στηρίζει τη ζήτηση. Οι φαρμακοβιομηχανίες επίσης αναπτύσσονται – επενδύουν, εξάγουν, προσλαμβάνουν. Υπάρχει και κάποια αναβίωση ναυπηγείων, όπως και κάποιες μικρές εταιρείες με εξαγωγικό προσανατολισμό», εξηγεί ο ίδιος.

Ωστόσο, κρατά μικρό καλάθι για μια επιστροφή βαριάς βιομηχανίας: «Νομίζω ότι δεν θα δούμε ξανά π.χ. χαλυβουργίες. Οι υποδομές δεν υπάρχουν, η ενέργεια είναι πανάκριβη, το εργατικό κόστος δεν είναι πια φθηνό. Θεωρώ ότι μπορούμε να αναπτυχθούμε σε πιο εξειδικευμένα πεδία».

Η αγορά των αερίων

Σήμερα η αγορά των υγροποιημένων αερίων στην Ελλάδα είναι ολιγοπωλιακή. «Υπάρχουν μόνο 2-3 παίκτες. Ο μεγάλος ανταγωνιστής είναι η Linde. Υπάρχουν και μικροί παίκτες σε επίπεδο φιαλών, τοπικοί, στην Πάτρα, στην Κρήτη, στη Βόρεια Ελλάδα», λέει ο κ. Σάββας. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιευμένες καταστάσεις το 2023, η SOL Hellas έκανε κύκλο εργασιών περίπου 60 εκατ. ευρώ. «Εκτοτε η αγορά σταθεροποιείται. Νέοι πελάτες έρχονται, αλλά δεν αλλάζουν την εικόνα. Το 95% είναι οι ίδιοι πελάτες 30-40 χρόνια τώρα. Το υπόλοιπο 5% έρχεται από νέες εφαρμογές», λέει ο κ. Σάββας. Σημειώνει δε ότι η SOL Hellas προσφέρει ανταγωνιστικότητα μέσω πλήρους καθετοποίησης: «Παράγουμε, εμφιαλώνουμε, διανέμουμε, συντηρούμε. Και έχουμε τεχνογνωσία: ο πελάτης μας παίρνει λύση, όχι απλώς προϊόν».

Οπως επισημαίνει, η κρίση του COVID-19 έδειξε τις αδυναμίες του παλιού μοντέλου. «Η Βουλγαρία έκλεισε τα σύνορα. Δεν υπήρχε εισαγωγή. Εμείς συνεχίσαμε, καλύψαμε τα νοσοκομεία. Δεν έμεινε κανένας χωρίς οξυγόνο. Αλλά ήταν τεράστια η πίεση. Δεν πρέπει να ξανασυμβεί. Το νέο εργοστάσιο το εξασφαλίζει αυτό», λέει, επισημαίνοντας ότι η εταιρεία δεν βλέπει τον ρόλο της μόνο επιχειρηματικά, καθώς η κοινωνική υπευθυνότητα αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητάς της. «Επενδύουμε διαχρονικά στις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιούμαστε. Δεν το κάνουμε για τη διαφήμιση. Το κάνουμε γιατί μας αφορά». Το δίκτυο της εταιρείας μάλιστα αποδείχθηκε ανεκτίμητο κατά την περίοδο της πανδημίας. «Οι ανάγκες σε οξυγόνο αυξήθηκαν απότομα. Οι υπηρεσίες μας έσωσαν ζωές – χωρίς υπερβολή. Είναι κάτι για το οποίο είμαστε βαθιά περήφανοι», λέει ο κ. Σάββας.

Διαβάστε ακόμη 

Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Πιάνουν δουλειά οι κάμερες AI – Θα στέλνουν στο κινητό τις κλήσεις

Λάρι Ελισον – Oracle: Από «κακό παιδί» της Silicon Valley, ξανά στην κορυφή του κόσμου με περιουσία $400 δισ.

Ξεφούσκωμα στην αγορά ΑΠΕ: Από το «μπουμ» των φωτοβολταϊκών σε στροφή στην μπαταρία (πίνακες)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα