Η τεχνολογία αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της σύγχρονης εποχής. Ωστόσο, ο ρόλος που θα παίξει η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) στο μέλλον της ανθρωπότητας προκαλεί έντονες αντιπαραθέσεις. Για τους τεχνο-αισιόδοξους, που θεωρούν ότι η πρόοδος οδηγεί σε υψηλότερη ποιότητα ζωής, η ΤΝ προαναγγέλλει εποχή αφθονίας και ευημερίας.

Όμως, όπως επισημαίνει στο The Conversation ο Μπεν Σπάις-Μπούτσερ, συνδιευθυντής του Australian Basic Income Lab, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου δεδομένο. Ακόμη και αν η ΤΝ λύσει προβλήματα που θεωρούνταν άλυτα, το ερώτημα παραμένει: πώς θα μοιραστεί η νέα αφθονία;

Η ένταση φαίνεται ήδη στην επισιτιστική οικονομία της Αυστραλίας. Κάθε χρόνο σπαταλώνται 7,6 εκατ. τόνοι τροφής – περίπου 312 κιλά ανά άτομο – ενώ ένας στους οκτώ πολίτες βιώνει επισιτιστική ανασφάλεια, κυρίως λόγω έλλειψης χρημάτων.

Ο οικονομολόγος Λάιονελ Ρόμπινς τόνιζε ότι η οικονομία μελετά πώς κατανέμονται οι περιορισμένοι πόροι για τις απεριόριστες ανάγκες μας. Η ΤΝ υπόσχεται αφθονία, κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με τη λογική της αγοράς, εγείροντας ανησυχίες για απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας. Αν δεν υπάρχει αμειβόμενη εργασία, πώς θα εξασφαλίζεται εισόδημα;

Δεν είναι μόνο η τεχνολογία που προκαλεί ανεργία. Οι αγορές μπορούν να δημιουργούν μαζική στέρηση, ακόμη και σε περιβάλλον αφθονίας. Ο Τζον Κέινς επισήμανε ότι οι υφέσεις οφείλονται συχνά στις ίδιες τις λειτουργίες της αγοράς, αφήνοντας ανεκμετάλλευτους πόρους και ανθρώπους στη φτώχεια.

Η πανδημία ανέδειξε μια πιθανή λύση: οι αλλαγές στις κρατικές παροχές στην Αυστραλία μείωσαν τη φτώχεια, ακόμη και με μειωμένη παραγωγή. Παγκοσμίως, περισσότερες από 200 χώρες εφάρμοσαν αντίστοιχα μέτρα, αναζωπυρώνοντας τη συζήτηση για Καθολικό Βασικό Εισόδημα (UBI).

Ορισμένοι, όπως η Ελίζ Κλάιν και ο Τζέιμς Φέργκιουσον, προτείνουν βασικό εισόδημα όχι ως πρόνοια, αλλά ως δικαιωματικό μερίδιο: ο πλούτος της τεχνολογίας είναι συλλογικός και πρέπει να απολαμβάνεται από όλους, όπως οι φυσικοί πόροι ενός κράτους.

Ο συγγραφέας Άαρον Μπαστάνι προτείνει «καθολικές βασικές υπηρεσίες» αντί εισοδήματος: δωρεάν υγεία, μεταφορές, ενέργεια, εκπαίδευση, ώστε η ΤΝ να εξυπηρετεί συλλογικές ανάγκες. Πρόκειται για το όραμα του «πλήρως αυτοματοποιημένου πολυτελούς κομμουνισμού».

Η ΤΝ δεν εγγυάται ουτοπία. Ο κοινωνιολόγος Πίτερ Φρέιζ υποστηρίζει ότι η τεχνολογική πρόοδος, σε συνδυασμό με την οικολογική κρίση, μπορεί να δημιουργήσει πολύ διαφορετικά σενάρια. Ο Γιάνης Βαρουφάκης μιλά για «τεχνοφεουδαρχία», όπου ο έλεγχος των πλατφορμών συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων δισεκατομμυριούχων.

Η ανθρωπότητα δεν χρειάζεται να περιμένει την ΤΝ για να αντιμετωπίσει τη φτώχεια: οι πόροι και η γνώση υπάρχουν ήδη. Το ζήτημα είναι πολιτικό και όχι τεχνολογικό.

Διαβάστε ακόμη

«Κόλλησαν» στη γραφειοκρατία τα υδροπλάνα

Εκρηκτικό φθινόπωρο: Το τριπλό τεστ αντοχής για την ελληνική οικονομία

ΟΗΕ: Η προβληματική εξάρτηση της Ελλάδας από τις εξαγωγές εμπορευμάτων

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα