Στην πρόοδο του τομέα της απολιγνιτοποίησης και στα επόμενα βήματα του σχεδίου δίκαιης ανάπτυξης για τις λιγνιτικές περιοχές, αναφέρθηκε σήμερα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Στην Επιτροπή συζητήθηκε το masterplan, σε συνέχεια της παρουσίασής που έγινε στο Υπουργικό Συμβούλιο τη Δευτέρα, προκειμένου να ληφθούν υπόψη και οι απόψεις των βουλευτών.
Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στην συμφωνία της ΔΕΗ με την Γερμανική RWE για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στη Δυτική Μακεδονία, η οποία όπως είπε βρίσκεται σε τελικό στάδιο. Επιπλέον, σημείωσε ότι ήδη έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για το φωτοβολταϊκό πάρκο των 206 MW που κατασκευάζει στην Κοζάνη η Juwi για λογαριασμό των ΕΛ.ΠΕ.
Προχωρά επίσης η αυτοχρηματοδούμενη εθελουσία έξοδος εργαζομένων της ΔΕΗ στις λιγνιτικές μονάδες και αποδόθηκε ο λιγνιτικός πόρος ύψους 136 εκατ. ευρώ.
Όπως επίσης αναφέρθηκε, διατηρείται το ειδικό εκπτωτικό τιμολόγιο (ΠΟΤ) για τους κατοίκους της περιοχής, ενώ υπεγράφησαν και οι πρώτες συμβάσεις με τους Δήμους για τα προγράμματα του Πράσινου Ταμείου».
Αναφερόμενος στους βασικούς άξονες του masterplan, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε ότι προδιαγράφει το όραμα για την επόμενη ημέρα των λιγνιτικών περιοχών. Πιο συγκεκριμένα, τη μετάβαση με στήριξη της απασχόλησης από την «ενεργειακή μονοκαλλιέργεια» σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο όπου η καθαρή πλέον ενέργεια θα εξακολουθήσει να είναι βασικός πυλώνας, μαζί όμως τη βιομηχανία και το εμπόριο, την έξυπνη αγροτική παραγωγή, τον βιώσιμο τουρισμό και την τεχνολογία-εκπαίδευση.
Κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση, ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ότι η απολιγνιτοποίηση είχε ήδη ξεκινήσει πολύ πριν ο πρωθυπουργός ανακοινώσει το Σεπτέμβριο του 2019 –από το βήμα του Συνόδου του ΟΗΕ για τη Κλιματική Αλλαγή- το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028. «Κατά την περίοδο 2010-2019 η παραγωγή λιγνίτη περιορίστηκε κατά δυο τρίτα, από τις 30 TWh στις 10 TWh. Αυτό όμως έγινε χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και αντιστάθμισμα για τις επηρεαζόμενες περιοχές. Τώρα η απολιγνιτοποίηση συνεχίζεται και επιταχύνεται, αλλά με συγκεκριμένο σχέδιο που συνοδεύεται από γενναία χρηματοδότηση».
Ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι αμέσως μετά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού ξεκίνησε ο διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες και ήδη από τον Φεβρουάριο εξαγγέλθηκαν 12 επιμέρους μέτρα για την μετάβαση, τα οποία έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζονται.
Πάνω στους πυλώνες αυτούς θα «οικοδομηθούν» οι 16 εμβληματικές επενδύσεις (11 στη Δυτική Μακεδονία και 5 στη Μεγαλόπολη) που έχει ήδη παρουσιάσει η κυβέρνηση, αλλά και οι υπόλοιπες που θα ακολουθήσουν (με δεδομένο ότι έχουν κατατεθεί δεκάδες ακόμα προτάσεις που βρίσκονται υπό αξιολόγηση).
Οι επενδύσεις θα υπερκαλύψουν τις όποιες απώλειες θέσεων εργασίας και η κυβέρνηση ήδη προετοιμάζει το έδαφος για την υλοποίησή τους, μέσω του καθορισμού χρήσεων γης με εκπόνηση Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων με fast track διαδικασίες (σχετική ρύθμιση εντάχθηκε στο χωροταξικό-πολεοδομικό νομοσχέδιο), δρομολογώντας την ταχεία αποκατάσταση των εδαφών στα λιγνιτικά πεδίο και φυσικά με την χορήγηση ειδικών επενδυτικών-φορολογικών κινήτρων για τις λιγνιτικές περιοχές.
Αναφερόμενος στη χρηματοδότηση του masterplan, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε ότι το εγχείρημα θα στηρίζεται σε εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, συνόλου 5 δις. ευρώ μαζί με τη μόχλευση, ενώ το «ζεστό χρήμα» είναι 2 δις. ευρώ.
Με δεδομένο ότι το ποσό αυτό είναι δεκαπλάσιο σε σχέση με το υφιστάμενο Περιφερειακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για τη Δυτική Μακεδονία, είναι σαφές ότι η χρηματοδοτική στήριξη είναι πολύ ευρύτερη από αυτή που μέχρι τώρα υπήρχε. «Έχει εξάλλου ξεκινήσει και η συζήτηση με την Κομισιόν για να καθοριστούν τα φορολογικά κίνητρα που θα συμπληρώσουν το πακέτο και ήδη υπάρχουν θετικές ειδήσεις από τις Βρυξέλλες γιατί στο προσχέδιο του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων για την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ προβλέπεται ήδη αύξηση της έντασης των ενισχύσεων. Εμείς προφανώς θα παλέψουμε για ακόμα μεγαλύτερες ενισχύσεις ώστε να προσελκύσουμε επενδύσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό».
Καταλήγοντας, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι «έχουμε υιοθετήσει τη ρήτρα δίκαιης μετάβασης που σημαίνει ότι σε πολιτικές των διάφορων υπουργείων επιδιώκουμε μια θετική διάκριση υπέρ των λιγνιτικών περιοχών, όπως συμβαίνει στο πρόγραμμα Εξοικονομώ. Πρόσφατα υιοθετήθηκε ένα κοινωνικό πακέτο 107 εκατ. ευρώ για τους ανέργους της περιοχής που θα προωθηθεί μέσω του ΟΑΕΔ για την περίοδο 2021-2022 και θέλουμε να προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση. Τέλος, στα νέα Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027 θα πρέπει να προσθέσει κανείς και το Ειδικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης, με τη δική του Διαχειριστική Αρχή, αυτονομία και προστιθέμενη αξία».
Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης κ Κωστής Μουσουρούλης στη δική του τοποθέτηση χαρακτήρισε άδικο τον χαρακτηρισμό της απολιγνιτοποίησης ως «βίαιης». Τόνισε ότι το masterplan είναι ένα δυναμικό κείμενο που προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι και ο κύριος χρηματοδότης. Σημείωσε επίσης ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι περισσότερες από τις προτάσεις της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, πλην εκείνων που ήταν προφανώς ασύμβατες με τις γενικές κατευθύνσεις ενός στρατηγικού σχεδίου όπως το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Στις επικρίσεις περί μη κατάρτισης των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης σημείωσε ότι δεν έχει καν ολοκληρωθεί η νομική βάση για τα Σχέδια αυτά, δηλαδή ο Κανονισμός της ΕΕ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Υπογράμμισε ότι θα αναληφθεί μέριμνα –με εθνικούς πόρους όπου τίθενται περιορισμοί από την ενωσιακή νομοθεσία- για τους μη λιγνιτικούς δήμους (π.χ. Καστοριά, Γρεβενά).
«Η διαβούλευση διεξήχθη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο με ανοιχτές πόρτες για τους φορείς και τους πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης και ανοιχτά αυτιά από μέρους μας.. Με τον ίδιο τρόπο θα κινηθούμε και στο πλαίσιο της κατάρτισης των εδαφικών σχεδίων και γενικότερα στην ενεργοποίηση του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, με διαφάνεια, συμμετοχή, αλλά και ευελιξία, ώστε να μην χαθεί κανένας διαθέσιμος πόρος, καμία νέα θέση εργασίας και κανείς πολίτης να μην μείνει πίσω. Αυτό είναι το συμφέρον των υπό μετάβαση περιοχών και το εθνικό συμφέρον», κατέληξε ο κ Μουσουρούλης.
Τις 11 πρωτοβουλίες του υπουργείου προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης παρουσίασε σήμερα στο συνέδριο του Economist ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης υπογραμμίζοντας ότι «Η ανάκαμψη που θα ξεκινήσει από του χρόνου δεν θα είναι ένα απλό rebound, θα είναι μια ανάκαμψη που θα σηματοδοτήσει τη μετάβαση της χώρας μας σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης με πράσινο χρώμα».
Οι 11 πρωτοβουλίες, έχουν όλες αναπτυξιακό παρονομαστή με περιβαλλοντικό πρόσημο και είναι οι ακόλουθες:
1. Απεξάρτηση από τον άνθρακα, με πλήρη απολιγνιτοποίηση μέχρι το 2028, με κλείσιμο όλων των εν λειτουργία λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023. Ως απόλυτη προτεραιότητα έχει τεθεί η οικονομικά και κοινωνικά Δίκαιη Μετάβαση των περιοχών που επηρεάζονται από αυτήν, με χρηματοδοτικό πακέτο 5 δισ. ευρώ για τις λιγνιτικές περιοχές. Από αυτά, ένα ποσό περί τα 300 εκατομμύρια στόχος είναι να προέλθει από το Ταμείο Ανάκαμψης με σκοπό την αποκατάσταση εδαφών στις λιγνιτικές περιοχές, ώστε να προστατευθεί το περιβάλλον και να μπορέσει να στηριχθεί το νέο παραγωγικό μοντέλο.
2. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Το υπουργείο έχει γίνει αποδέκτης επενδυτικών προτάσεων για δανειοδοτήσεις της τάξης των 10 δισεκ. ευρώ από το σχετικό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών αφορά σε ιδιωτικές επενδύσεις σε ΑΠΕ. Το ενδιαφέρον εστιάζεται σε ιδιαίτερα καινοτόμες τεχνολογίες, όπως υβριδικές μονάδες και μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, για τις οποίες στόχος είναι να δημιουργηθεί από το Υπουργείο, το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο τους επόμενους μήνες.
3. Εκσυγχρονισμός του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας ως αναπόσπαστο κομμάτι της ενεργειακής μετάβασης. Επιδίωξη η άντληση 600 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα βασικά έργα που περιλαμβάνει το πρόγραμμά είναι η Διασύνδεση Κρήτης – Αττικής (ΚΡΗΤΗ ΙΙ), (για την οποία έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις και προχωρούν οι διαδικασίες), καθώς και η Δ’ Φάση της Διασύνδεσης Κυκλάδων και η επέκταση του δικτύου στην Πελοπόννησο.
4. Ηλεκτροκίνηση. Για την ενίσχυση των σχετικών υποδομών και τη στήριξη της καινοτομίας σε αυτόν τον τομέα έχει υποβληθεί αίτημα για 400 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος είναι 1 στα 3 νέα αυτοκίνητα το 2030 να είναι ηλεκτρικά, ενώ ιδιαίτερα ενθαρρυντική είναι η συμμετοχή 252 Δήμων στην πρόσκληση του Πράσινου Ταμείου για την εκπόνηση Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ).
5. Ενεργειακή Αναβάθμιση. Η αυξημένη έμφαση στον τομέα αυτό αποτυπώνεται στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», ύψους 900 εκατ. ευρώ. Συνολικά για το πρόγραμμα αυτό, το υπουργείο έχει ζητήσει το μεγαλύτερο ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης που ανέρχεται στα 3 δισεκ. ευρώ.
6. Έξυπνοι μετρητές στα περισσότερα σπίτια της χώρας. Για αυτό το εμβληματικό πρόγραμμα του ΔΕΔΔΗΕ, το υπουργείο έχει αιτηθεί δάνειο ύψους 850 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα με την εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών, περνάει στην εποχή των έξυπνων δικτύων.
7. Εκπόνηση Χωροταξικών και Πολεοδομικών Σχεδίων, για την οποία έχει κατατεθεί αίτημα 350 εκατ. ευρώ. Αυτή η πρωτοβουλία βάζει για πρώτη φορά τάξη στον συγκεκριμένο τομέα, με ρυθμίσεις που προβλέπουν μεταξύ άλλων την επιτάχυνση του χωρικού σχεδιασμού και τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης. Με αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης το Υπουργείο προχωρά στην εκπόνηση των Τοπικών και Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων, καθώς και άλλων (πχ μελέτες για ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης, οριοθετήσεις οικισμών). Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα χωρικού σχεδιασμού που έχει γίνει ποτέ στη χώρα και το οποίο προβλέπεται στο χωροταξικό – πολεοδομικό νομοσχέδιο που ψηφίσθηκε πριν από λίγα 24ωρα στη Βουλή. .
8. Ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων. Το υπουργείο έχει αιτηθεί 360 εκατ. ευρώ για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων. Οι σχετικές δράσεις περιλαμβάνουν το Πρόγραμμα «Διατηρώ» με το οποίο θα προχωρήσει η αναβάθμιση και ανάδειξη κτιρίων που έχουν κριθεί διατηρητέα (πολλά εκ των οποίων σήμερα είναι παρατημένα και επικίνδυνα για τη δημόσια ασφάλεια), αλλά και σημαντικές αναπλάσεις σε αστικούς χώρους.
9. Διαχείριση αποβλήτων στην οποία η χώρα μας είναι πολύ πίσω. Για αυτόν τον λόγο, το υπουργείο, με το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση του οποίου ολοκληρώθηκε πρόσφατα η διαβούλευση, εισάγει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της ταφής απορριμμάτων, τα ξεχωριστά ρεύματα συλλογής και την κατακόρυφη αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης. Αυτή η πολιτική συμπληρώνεται από την κατασκευή σύγχρονων μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων και ανακύκλωσης σε όλη τη χώρα, για να μπουν τέλος στις εικόνες ντροπής με τις χωματερές που κάνουν τον γύρο του κόσμου. Για αυτόν τον σκοπό το Υπουργείο διεκδικεί περί τα 660 εκατομμυρίων, στα οποία θα έρθουν να προστεθούν περίπου 500 εκατομμύρια ιδιωτικών επενδύσεων.
10. Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας. Το υπουργείο αιτείται 160 εκατ. ευρώ για την προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της χώρας μας με τις σχετικές δράσεις να περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των υποδομών και της φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών. Είναι η πιο σημαντική δράση που έχει αναληφθεί για την προστασία των περιοχών Natura. Στόχος είναι η ενίσχυση του οικοτουρισμού και σχετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, δρομολογείται σύστημα πιστοποίησης προϊόντων που παράγονται σε προστατευόμενες περιοχές υπό την ομπρέλα ενός κοινού brand, με σκοπό την υποστήριξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων.
11. Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα αναδασώσεων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας. Για την υλοποίησή του το Υπουργείο έχει αιτηθεί 310 εκατ. Ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ θα αντληθούν και πρόσθετοι πόροι από το ΕΣΠΑ. Το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων είναι ένα 10ετές πρόγραμμα που στοχεύει στην αναδάσωση 500.000 στρεμμάτων. Σε 13 ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας θα εγκατασταθούν περίπου 30 εκατομμύρια δέντρα, τα οποία στόχος είναι να καλλιεργηθούν εξ ολοκλήρου σε ελληνικά φυτώρια.
Διαβάστε ακόμα:
Χρηματιστήριο Αθηνών: Ασύλληπτο ρεκόρ με 14 συνεχόμενα ανοδικά κλεισίματα
Δεκέμβριος ο μήνας των πληρωμών: Αναλυτικά τι θα λάβουν οι δικαιούχοι (vid)
Η «εξωφρενική» πρόβλεψη για καθολικό βασικό εισόδημα και η φυγή από τις πόλεις