Την ανάγκη να αυξηθεί η διαφάνεια και η λογοδοσία της τρόικας επισημαίνει η έκθεση της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η οποία διερεύνησε το θέμα, ενώ κάνει και αναφορά στο «λάθος» πολλαπλασιαστή ο οποίος υποβάθμισε τις υφεσιακές συνέπειες του μνημονίου στην Ελλάδα. Στο προσχέδιο της έκθεσης διατυπώνεται η ανάγκη αλλαγών στο μηχανισμό λήψης αποφάσεων, αλλά και στην ουσία των προγραμμάτων, ενώ γίνεται ειδική αναφορά στον “λάθος πολλαπλασιαστή” που υποτίμησε τις υφεσιακές συνέπειες του ελληνικού μνημονίου.
Στο προσχέδιο εκφράζεται η λύπη της ομάδας των ευρωβουλευτών για το ότι δεν έχει ακόμη επιτευχθεί συμφωνία ανάμεσα στην τρόικα και την ελληνική κυβέρνηση παρά τις «χωρίς προηγούμενο μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει».
Είναι ενδεικτικό ότι στην έκθεσή τους οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν την ανάγκη να υπάρχουν τα “ορθά οικονομικά μοντέλα” έτσι ώστε να αναπτύσσονται αποτελεσματικά και σωστά προγράμματα προσαρμογής. Εκφράζεται επίσης η ανάγκη να αναθεωρηθούν τα μνημόνια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλη τη συζήτηση που γίνεται για τους πολλαπλασιαστές (σ.σ. πόση ύφεση επιφέρουν οι περικοπές δαπανών και η πρόσθετη φορολόγηση). Υπογραμμίζεται επίσης ότι η τρόικα πολλές φορές υιοθέτησε υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις, καθώς και το γεγονός ότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέβηκε σε όλες τις χώρες των μνημονίων, παρότι μειώθηκαν τα διαρθρωτικά ελλείμματα.
Επισημαίνονται επίσης πλήθος αντιφάσεων και δυσλειτουργιών, όπως το ότι το ΔΝΤ έχει θέσει ως στόχο την εσωτερική υποτίμηση, κάτι που δεν έχει ποτέ αποδεχθεί η Κομισιόν. Τονίζεται επίσης ο “αντιφατικός” ρόλος της ΕΚΤ η οποία λειτουργεί και ως τεχνικό σύμβουλος και ως πιστωτής.
Η διερεύνηση του ρόλου της τρόικας θα συνεχιστεί με επισκέψεις των εκπροσώπων του κοινοβουλίου στις διάφορες πρωτεύουσες στις χώρες των μνημονίων και καταθέσεις αξιωματούχων. Στην Αθήνα θα βρεθούν στις 8 και 9 Ιανουαρίου.
Στην έκθεση επισημαίνεται η δυσμενή επίπτωση στην αναδιανομή εισοδήματος και η αύξηση των ανισοτήτων, καθώς και τα απαράδεκτα υψηλά επίπεδα ανεργία, ιδίως των νέων, ως αποτέλεσμα των μνημονίων.
Το προσχέδιο της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το έργο της διεθνούς τρόικας των πιστωτών (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή) κατατέθηκε την Τετάρτη στην αρμόδια Επιτροπή Οικονομικών του ΕΚ από τους επικεφαλής της ομάδας που ανέλαβε να διενεργήσει σχετική έρευνα, τον Ότμαρ Κάρας (ΕΛΚ, Αυστρία) και τον Λιέμ Χοάνγκ Νγκοκ (Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, Γαλλία).
Με βάση το προσχέδιο θα συνεχίσει η διερεύνση της υπόθεσης, με ακροάσεις σημαντικών παραγόντων που καθόρισαν το περιεχόμενο των προγραμμάτων στήριξης και την αποστολή αντιπροσωπειών του ΕΚ στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία.
Οι εισηγητές της έκθεσης ανέφεραν: «παρουσιάσαμε το έργο μας δημόσια. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Τώρα διαμέσου των ακροάσεων και των επισκέψεών μας στις χώρες (οι οποίες βρίσκονται) σε προγράμματα στήριξης, εμείς και οι συνάδελφοί μας ευρωβουλευτές θα διερευνήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος προκειμένου να συγκεντρώσουμε πληροφορίες ώστε να διαμορφώσουμε την όποια πρόταση για αλλαγές. Θα λάβουμε επίσης απαντήσεις σε ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο το οποίο υποβάλαμε σε σημαντικούς διαμορφωτές πολιτικής. Καλωσορίζουμε την βούληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνεισφέρει στην διαδικασία και καλούμε και άλλους, ειδικά την ΕΚΤ και το Eurogroup, να μιμηθούν το παράδειγμά της με το ίδιο πνεύμα διαφάνειας και λογοδοσίας».
Το σχέδιο αυτό επίσης παρουσιάζει ενδεικτικά ορισμένες κατευθύνσεις για τα πεδία όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για βελτιώσεις των προγραμμάτων κατά την άποψη των εισηγητών. Σε αυτά τα πεδία περιλαμβάνονται οι δομές λήψης αποφάσεων και αναφέρεται ότι πρέπει να αυξηθεί η συνοχή, η διαφάνεια και η λογοδοσία, λαμβανομένης υπόψη και της αναθεώρησης των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών στους οποίους είχαν βασιστεί οι υποθέσεις που διατυπώνονταν, κατά την ανακοίνωση της Επιτροπής Οικονομικών.
Αναφέρεται επίσης η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο που θα αντικαταστήσει το ΔΝΤ στο ρόλο που διαδραματίζει στην τρόικα.
Το κείμενο που κατατέθηκε, σύμφωνα με την Επιτροπή, επισημαίνει πως χρειάζονται επίσης βελτιώσεις και σε εθνικό επίπεδο, όσον αφορά κυρίως το σε ποιον «ανήκει» η ευθύνη για την διαδικασία εφαρμογής μεταρρυθμίσεων καθώς εάν δεν υπάρχει τέτοια απόδοση ευθυνών η εφαρμογή είναι λιγότερο αποτελεσματική και οι επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων λιγότερο θετικές.
Σύμφωνα με το ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα που παρατίθεται, αντιπροσωπεία της Επιτροπής Οικονομικών θα μεταβεί στη Λισαβόνα από την 6η ως την 7η Ιανουαρίου 2014, στην Αθήνα από την 8η ως την 9η Ιανουαρίου, στην Λευκωσία από την 10η ως την 11η Ιανουαρίου και στο Δουβλίνο την 16η ως την 17η Ιανουαρίου.
Ενώπιον της επιτροπής θα μιλήσουν παράλληλα ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για Οικονομικά και Νομισματικά Θέματα Όλι Ρεν (13η Ιανουαρίου), ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ (14η Ιανουαρίου) και ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) Κλάους Ρέγκλινγκ (15η Ιανουαρίου). Το σχέδιο της έκθεσης θα παρουσιαστεί κι επίσημα στην Επιτροπή την 16η Ιανουαρίου στο Στρασβούργο. Προγραμματίζονται επίσης και άλλες επαφές, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.