Πριν λίγες μέρες ο Σερ Ρίτσαρντ Μπράνσον, Βρετανός, δισεκατομμυριούχος και ιδιοκτήτης της Virgin Atlantic προέβλεψε πως ένα άτακτο Brexit θα οδηγήσει την Αγγλική λίρα σε κατάρρευση σε σχέση με το ευρώ. Θα καταλήξει, υποστήριξε στα επίπεδα του αμερικάνικου δολαρίου. Μια τέτοια έξοδος από την ΕΕ θα ήταν καταστροφική για την αεροπορική του εταιρεία. Ανέφερε μάλιστα και συγκεκριμένα ποσά: 125 εκατ. ευρώ σε διαφυγόντα έσοδα από απώλεια μεταφορικών συμβολαίων. Ποσό ίδιο με την άνοδο του κόστους λειτουργίας της εταιρείας, λόγω της μέχρι τώρα υποχώρησης της λίρας από το δημοψήφισμα του 2016.

Η στερλίνα, μετά την κατακόρυφη πτώση της αξίας της σε σχέση με το ευρώ τις ημέρες μετά το δημοψήφισμα της 16ης Ιουνίου 2016,  έχει χάσει συνολικά μέχρι σήμερα το 15% της αξίας της. Ειδικά από τον περασμένο Μάιο, η πτώση είναι συνεχής και συνολικά έφτασε το μείον 6%! Αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα ό κακών οικονομικών επιδόσεων ή κακής στρατηγικής από πλευράς Βρετανικής Κυβέρνησης. Ήταν κυρίως λόγω πολιτικών εξελίξεων και ειδικότερα δηλώσεων από πλευράς Άγγλων πολιτικών. Μπορεί η αναταραχή στην Αγγλία να είναι έντονη όλα αυτά τα χρόνια αλλά πλέον οι αγορές έχουν αρχίσει να δίνουν μεγάλη σημασία στα λόγια τους και αυτό έχει επιπτώσεις. Για παράδειγμα, μετά από 6 εβδομάδες έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ των υποψηφίων για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος η λίρα, μόνο την Τρίτη 16 Ιουλίου έπεσε κατά 0,9% έναντι του ευρώ και του δολαρίου! Αιτία ήταν η δήλωση του Μπ. Τζόνσον, που σκληραίνοντας την στάση των Βρετανών, απαίτησε πως το πολύ σημαντικό θέμα (*) που έχει ανακύψει με τα σύνορα μεταξύ της Ιρλανδίας και της Β. Ιρλανδίας μετά το Brexit, γνωστό ως “backstop”, το οποίο διασφαλίζει τα ανοιχτά σύνορα στην Ιρλανδία πρέπει να σταματήσει να υφίσταται. Ανώτατος κοινοτικός αξιωματούχος δήλωσε σε απάντηση, πως «ο ηγέτης της κούρσας διαδοχής της ηγεσίας των συντηρητικών «δείχνει να ζει σε έναν φαντασιακό κόσμο». Ο αντίπαλος του Μπόρις Τζόνσον για την ηγεσία, Τζ. Χαντ από την μεριά του δήλωσε πως «αν αισθανθεί πως δεν υπάρχει διάθεση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, θα σταματήσει αμέσως κάθε επαφή με τους 27».

Το ίδιο βέβαια έχει συμβεί πολλές φορές  με αναφορές και δηλώσεις στα ΜΜΕ περί κύματος αποχωρήσεων μεγάλων εταιρειών από την χώρα, Όπως αυτή του Ρ. Μπρανσον που αναφέραμε, ή πως η βρετανική κυβέρνηση δεν είχε σαφώς καθορισμένο πλάνο διαπραγματεύσεων και στόχων στις διαπραγματεύσεις όσο αυτές διαρκούσαν. Τελικά, όπως είπε ένας ειδικός στις διακυμάνσεις νομισμάτων, οι αγορές πλέον δεν κοιτάζουν τόσο τα οικονομικά στοιχεία για να καθορίσουν τις βραχυπρόθεσμες κινήσεις ή τις εκτιμήσεις τους: κοιτάνε την πολιτική σκηνή.

Σημεία Κινδύνου

Ποια όμως είναι τα γεγονότα που μπορούν να επηρεάσουν την πορεία της λίρας στο μέλλον;

Σημαντικό ρόλο θα παίξει, όπως ήδη από το 2016, η συνεχιζόμενη επικρατούσα αβεβαιότητα. Κάθε γεγονός ή ανησυχητική δήλωση Ευρωπαίου αξιωματούχου που θα την επιτείνει θα «ρίχνει» την στερλίνα και αντίθετα, κάθε γεγονός ή δήλωση που θα την μειώνει, θα ενισχύει το νόμισμα.

Οι εναπομείναντες δύο υποψήφιοι πρωθυπουργοί του Συντηρητικού κόμματος (οι Μπ. Τζόνσον και Τζ. Χαντ) διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους πως πρέπει να υπάρξουν νέες διαπραγματεύσεις, οι ηγέτες των 27 δηλώνουν ακριβώς το αντίθετο: ότι έδωσαν λένε, έδωσαν και δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή. Οι Βρετανοί, αντιτάσσουν ένα σκληρό Brexit ως μοχλό πίεσης. Φυσικά όσο θα συνεχίζεται (και) αυτή η κόντρα, τα νέα για την στερλίνα δεν θα είναι καλά.

Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν πως η ΕΕ δύναται να κάνει ένα βήμα προς κάποια λύση: πηγέςς αναφέρουν πως η ΕΕ σκέφτεται να προτείνει στον Μπ. Τζονσον την δυνατότητα αναβολής της διορίας εξόδου της 31ης Οκτωβρίου υπό την μορφή μιας τεχνικής παράτασης. Αυτή αφενός δίνει χρόνο στην ΕΕ ως μια ευκαιρία για προετοιμασία στη περίπτωση ενός σκληρού Brexit και από την άλλη, θα μπορούσε να αποκτήσει στοιχεία διαπραγμάτευσης για να ικανοποιηθεί και η Βρετανική πλευρά.

Όσον αφορά στην μεταβατική περίοδο, που σήμερα έχει καθοριστεί μέχρι την 31η  Δεκεμβρίου 2020, υπάρχει διχογνωμία: από την μια οι επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι είναι πολύ σύντομη για να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους, από την άλλη οι οπαδοί του Brexit πολύ μακρά, αφήνοντας στην Μ. Βρετανία στην ΕΕ, αλλά χωρίς την δυνατότητα παρεμβάσεων. Τυχόν αλλαγή της θα ανέτρεπε τους ισχύοντες χρονικούς ορίζοντες με αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία της λίρας.

Τέλος η πιθανότητα μη συμφωνίας, το περίφημο σκληρό Brexit που απειλούν οι Άγγλοι Συντηρητικοί, ηγέτες θα επαναφέρει στο προσκήνιο τις μέρες αμέσως μετά το δημοψήφισμα: θα δούμε μία απότομη πτώση ακολουθούμενης από μια περίοδο πτωτικών και ανοδικών εναλλαγών με άγνωστο αποτέλεσμα.

Έστω και σε αυτό, το για πάρα πολλούς, χειρότερο σενάριο, θα υπάρχει μια σημαντικότατη διαφορά: η τωρινή αβεβαιότητα θα έχει εκλείψει. Η ιστορία Brexit θα έχει ολοκληρωθεί και το πλαίσιο αναφοράς, τουλάχιστον θα είναι πλέον γνωστό.

Πως και ποιοι Έλληνες θα επηρεαστούν από μια πτώση της λίρας σε σχέση με το ευρώ;

Θετικά

  • Οι Έλληνες τουρίστες στην Μ. Βρετανία θα δουν τις παρεχόμενες εκεί υπηρεσίας φθηνότερες. Το ίδιο και οι Έλληνες φοιτητές και οι οικογένειές τους στα ενοίκια, τα δίδακτρα το κόστος της καθημερινής ζωής κλπ
  • Οι Έλληνες εισαγωγείς αγγλικών προϊόντων και υπηρεσιών, ή τουλάχιστον όσων δεν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις (ακριβότερες πλέον εισαγωγές για την παραγωγή τους: πρώτες ύλες, ανταλλακτικά, εξαρτήματα κλπ).
  • Οι ενδιαφερόμενοι να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία στην Αγγλία (πχ κατοικίες)
  • Όσοι θα χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες υγείας (νοσοκομεία κλπ)
  • Οι χρήστες αγγλικών πρώτων υλών/ανταλλακτικών κλπ, θα δουν το κόστος τους να μειώνεται.
  • Οι αγοραστές αγγλικών προϊόντων και υπηρεσιών γενικά.

Αρνητικά:

  • Ο εγχώριες τουριστικές υποδομές θα δει τους Άγγλους τουρίστες να μειώνονται ή να έχουν μικρότερα κονδύλια για τις διακοπές τους
  • Οι αεροπορικές εταιρείες δεδομένου ότι οι Έλληνες τουρίστες προς την Αγγλία είναι με τεράστια διαφορά λιγότεροι από τους Άγγλους προς εμάς, θα έχουν συνολικά πολύ λιγότερες κρατήσεις.
  • Οι Έλληνες εξαγωγείς θα έχουν αυξημένες δυσκολίες και πολύ πιθανόν να πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για την εύρεση νέων αγορών.
  • Τα ανταγωνιστικά αγγλικά προϊόντα και υπηρεσίες θα γίνουν πιο ανταγωνιστικά ως προς τα αντίστοιχα ελληνικά (πχ τουρισμός). Μπορεί να υπάρξουν λοιπόν τάσεις υποκατάστασης των ελληνικών από τα αγγλικά αντίστοιχα, διεθνώς.

Τελικά πτώση ή άνοδος της Λίρας;

Δεν μπορεί κανείς να προεξοφλήσει πως η μόνη μεσομακροπρόθεσμη επίπτωση του όποιου είδους Brexit στην λίρα θα είναι αρνητικό, δηλαδή η πτώση της αξίας της σε σχέση με το ευρώ, το δολάριο και τα υπόλοιπα νομίσματα. Ένα μεγάλο μέρος της μελλοντικής της πορείας, θα εξαρτηθεί από τις πραγματικές επιδόσεις της Βρετανικής οικονομίας, το είδος της συμφωνίας που θα επιτευχθεί με την ΕΕ και ειδικά ως προς τον τρόπο που θα κυκλοφορούν προϊόντα και υπηρεσίες στην μετά-Brexit εποχή.  Μπορεί κάλλιστα να δούμε κάποια στιγμή την λίρα να ανεβαίνει. Μπορεί και το αντίθετο. Γι αυτό λοιπόν, όσοι έχουν σημαντικές δοσοληψίες με την Αγγλία, ειδικά οι επιχειρήσεις και ο τουρισμός μας, θα πρέπει να έχουν τις κεραίες τους τεντωμένες.