Από τη Ρώμη μέχρι την Αθήνα και τη Λισαβόνα, οι κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου επιχειρούν μια στροφή προς το κοινωνικό κέντρο, επιλέγοντας να επενδύσουν πολιτικά και δημοσιονομικά στη στήριξη της μεσαίας τάξης — της κοινωνικής ομάδας που κράτησε όρθιες τις οικονομίες τους μετά την κρίση χρέους, αλλά βρέθηκε έκτοτε εγκλωβισμένη ανάμεσα στο αυξανόμενο κόστος ζωής και στους στάσιμους μισθούς.
Το Bloomberg παρατηρεί ότι η μεσαία τάξη ήταν ο μεγάλος χαμένος της τελευταίας δεκαετίας στη Νότια Ευρώπη, καθώς οι πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας μείωσαν τα περιθώρια εισοδήματος και ευημερίας. Τώρα, ωστόσο, μια νέα γενιά οικονομικών πολιτικών υπόσχεται ελαφρύνσεις και σταδιακή αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης.
Η Ιταλία φορολογεί τις τράπεζες για να ελαφρύνει τους πολίτες
Στην Ιταλία, η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι επιχειρεί να μεταφέρει μέρος των κερδών του τραπεζικού συστήματος προς τη μεσαία τάξη. Το σχέδιό της προβλέπει την άντληση 5 δισ. ευρώ από τη φορολόγηση των τραπεζών, ώστε να χρηματοδοτηθούν μειώσεις φόρων ύψους 2,7 δισ. ευρώ ετησίως για τρία χρόνια.
Οι αλλαγές αναμένεται να προσθέσουν έως 440 ευρώ τον χρόνο σε μισθούς εργαζομένων με εισόδημα 28.000 έως 50.000 ευρώ, ωστόσο, όπως σημειώνει ο 52χρονος νοσηλευτής Ουμπέρτο Ντουλίτσια στη Ρώμη, «στην πράξη πρόκειται για μια μικρή ανακούφιση — περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική».
Η Μελόνι, όπως σχολιάζει το Bloomberg, θα πρέπει να αποδείξει ότι οι ελαφρύνσεις αυτές μπορούν να βελτιώσουν πραγματικά την καθημερινότητα των νοικοκυριών και όχι απλώς να λειτουργήσουν προεκλογικά.
Η Ελλάδα στηρίζει τη μεσαία τάξη με το “πλεόνασμα-έκπληξη”
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη προχωρά σε φορολογική αναμόρφωση 1,6 δισ. ευρώ, με στοχευμένες μειώσεις συντελεστών για μισθωτούς, συνταξιούχους και οικογένειες με παιδιά. Τα μέτρα, που χρηματοδοτούνται από το απρόσμενο δημοσιονομικό πλεόνασμα λόγω της υπεραπόδοσης των φόρων, αγγίζουν περίπου 4 εκατομμύρια πολίτες.
Όπως σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας Πειραιώς, Ηλίας Λεκκός, «η επίδραση δεν θα φανεί άμεσα, αλλά μέσα στο 2026 η διαφορά θα είναι αισθητή».
Πρόκειται για μια πολιτικά στοχευμένη κίνηση, καθώς η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να αντιστρέψει το αίσθημα κόπωσης της μεσαίας τάξης και να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή μετά από χρόνια φορολογικής πίεσης.
Η Πορτογαλία επιλέγει ήπια αλλά στοχευμένη ελάφρυνση
Ο πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο στην Πορτογαλία παρουσιάζει έναν πιο συγκρατημένο προϋπολογισμό, με μικρές αλλά καλοζυγισμένες μειώσεις φόρων για τα μεσαία εισοδήματα και τις οικογένειες. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει:
- μείωση ορισμένων συντελεστών φόρου εισοδήματος,
- αναπροσαρμογή των κλιμάκων ώστε να ακολουθούν τον πληθωρισμό,
- και αύξηση των φορολογικών εκπτώσεων για παιδιά και εξαρτώμενα μέλη.
Στόχος είναι η προστασία της αγοραστικής δύναμης χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η δημοσιονομική σταθερότητα.
Η πολιτική διάσταση της “φορολογικής στροφής”
Η νέα “φορολογική χαλάρωση” στον ευρωπαϊκό Νότο δεν αφορά μόνο αριθμούς αλλά και πολιτικές ισορροπίες. Οι κυβερνήσεις αναζητούν τρόπους να ξανακερδίσουν το κέντρο, σε μια περίοδο όπου η δυσαρέσκεια των πολιτών απειλεί τη σταθερότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Όπως τονίζει ο αναλυτής Wolfango Piccoli της Teneo Intelligence, «το κέντρο είναι το κλειδί για τη νίκη· και η μεσαία τάξη είναι το κοινό που έχει πληγεί περισσότερο».
Πράγματι, μετά από μια δεκαετία λιτότητας, οι χώρες που άλλοτε συμβόλιζαν την κρίση —Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιταλία— εμφανίζουν σήμερα πλεονασματικούς προϋπολογισμούς ή ελλείμματα κοντά στο 3% του ΑΕΠ, αξιοποιώντας τον δημοσιονομικό χώρο που δημιουργήθηκε από την αύξηση της απασχόλησης και την πτώση του κόστους δανεισμού.
Η ανάσα που αργεί να φτάσει
Παρά τη θετική εικόνα, η πραγματικότητα παραμένει δύσκολη: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών του Νότου βρίσκεται ακόμη κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ενώ η ανεργία —αν και μειωμένη— παραμένει υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι μισθοί αυξάνονται με αργούς ρυθμούς, υπονομεύοντας το όφελος των φοροελαφρύνσεων.
Ο καθηγητής Carlo Alberto Carnevale Maffè του Bocconi σημειώνει ότι τα μέτρα της Μελόνι «δεν έχουν ουσιαστική οικονομική επίδραση», ενώ πολλοί αναλυτές φοβούνται πως οι κινήσεις αυτές είναι περισσότερο πολιτικές παρά διαρθρωτικές.
Το στοίχημα, συνεπώς, για τον ευρωπαϊκό Νότο είναι αν η φορολογική ανάσα μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική ανακούφιση για τα νοικοκυριά που κουβαλούν ακόμα το βάρος της κρίσης.
Διαβάστε ακόμη
Γιατί το carry trade του δολαρίου γίνεται και πάλι ανάρπαστο (πίνακες)
Δελχί – Βιέννη: Η σοκαριστική εικόνα με τον αέρα που έγινε viral (vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.