Στις 23 Μαίου 1949 ιδρύθηκε η μεταπολεμική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) στα ερείπια του πολέμου, αποτελούμενη από τις ζώνες κατοχής των τριών δυτικών συμμάχων (ΗΠΑ, Μ.Βρετανία, Γαλλία). Η σοβιετική ζώνη πήρε τον δικό της δρόμο και αργότερα μετεξελίχθηκε στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ), η οποία στην πραγματικότητα ήταν ένα δικτατορικό καθεστώς, με το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα (SED) να διατηρεί την εξουσία επί δεκαετίες.
Συχνά γίνεται λόγος για τους «πατέρες» του Συντάγματος, 61 τον αριθμό. Yπήρχαν όμως και 4 «μητέρες», γυναίκες που συμμετείχαν στo αποκαλούμενο «Κοινοβουλευτικό Συμβούλιο», ένα είδος Συντακτικής Συνέλευσης για την προπαρασκευή του Συντάγματος.
Κοινή πεποίθηση την εποχή εκείνη ήταν ότι αυτό το νομοθέτημα ήταν κάτι προσωρινό, μέχρι να επιτευχθεί η επανένωση της Γερμανίας. Όπως τονίζει ο ιστορικός Μάρτιν Σάμπρο «δεν θα ήταν ένα μόνιμο Σύνταγμα, αλλά μία μεταβατική κατάσταση, εωσότου ο γερμανικός λαός, εν συνόλω, να αποφανθεί για το Σύνταγμα που θέλει». Γι αυτό άλλωστε το κείμενο που εγκρίθηκε στις 23 Μαίου 1949 στη Βόννη δεν αποκαλείται «Σύνταγμα», αλλά φέρει το όνομα «Θεμελιώδης Νόμος» (Grundgesetz) ως μία ακόμη ξεκάθαρη υπενθύμιση του προσωρινού χαρακτήρα του, που όμως τελικά αποδείχθηκε …μόνιμος.
1990: Ένα Σύνταγμα για την Ενωμένη Γερμανία
Ενδεδειγμένη ιστορική συγκυρία για τη θέσπιση νέου Συντάγματος θα ήταν η Επανένωση της Γερμανίας το 1990, μετά την Πτώση του Τείχους στο Βερολίνο. Κι όμως, νέο Σύνταγμα δεν ψηφίστηκε. Όπως επισημαίνει η Άστριντ Λόρεντς, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, «η σχετική συζήτηση έγινε, αλλά η πρόταση για την ψήφιση ενός νέου Συντάγματος δεν συγκέντρωσε την απαραίτητη πλειοψηφία. Το κύριο αντεπιχείρημα ήταν ότι ο Θεμελιώδης Νόμος αποδείχθηκε εξαιρετικός, οπότε δεν υπάρχει λόγος για ένα νέο Σύνταγμα. Το ζητούμενο ήταν η σταθερότητα την εποχή εκείνη…»
Έτσι, ο Θεμελιώδης Νόμος της Βόννης παραμένει το Σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Παρά ταύτα, στο αρχικό κείμενο που είχε ψηφιστεί το 1949 έχουν γίνει μέχρι σήμερα 70 τροποποιήσεις, δηλαδή ουκ ολίγες. Οι αλλαγές κρίθηκαν απαραίτητες με βάση τις κοινωνικές αναγκαιότητες ή τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Εξαιρετικά διαμφισβητούμενη ήταν η πολλαπλή αναθεώρηση του 1956, η οποία, παράλληλα με την είσοδο της τότε Δυτικής Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, επέτρεπε τον επανεξοπλισμό της και την ίδρυση στρατού (Μπούντεσβερ), προκειμένου η χώρα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή στην Ατλαντική Συμμαχία.
Διαβάστε τη συνέχεια στη DW