Οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν να απλοποιήσουν τους περίπλοκους δημοσιονομικούς κανόνες της ευρωζώνης για να παρέχουν στις κυβερνήσεις πιο μαλακούς στόχους μείωσης του χρέους που δεν πιέζουν τις προβληματικές οικονομίες κατά τη διάρκεια οικονομικών αναταραχών.
Σε μια από τις πιο πολιτικά ευαίσθητες συζητήσεις για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι αξιωματούχοι εξετάζουν τρόπους για να ξαναγράψουν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης του μπλοκ, το οποίο έχει υποστεί κριτική επειδή είναι αδύνατο να επιβληθεί και υπερβολικά ευέλικτο για τις κυβερνήσεις που παραβιάζουν τους κανόνες.
Το σχέδιο, γνωστό ανεπίσημα ως “SGP 2.1”, έχει σχεδιαστεί για να συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των πρωτευουσών της ευρωζώνης στην επιβολή των κανόνων από την Κομισιόν. Πέρυσι, οι Βρυξέλλες επικρίθηκαν έντονα επειδή επέτρεψαν στην κυβέρνηση της Ιταλίας να αποφύγει την τιμωρία για την αποτυχία της να επιτύχει τους στόχους για το έλλειμμα το 2018 και το 2019.
Ένα εσωτερικό έγγραφο ανταλλαγής ιδεών από αξιωματούχους της ΕΕ, το οποίο είδαν οι Financial Times, απαιτεί μια “ουσιαστική απλούστευση” των κανόνων. Το έγγραφο σημειώνει ότι το SGP, η ερμηνεία του οποίου απαιτεί έναν οδηγό 108 σελίδων, έχει οδηγήσει σε “απερίσκεπτες δημοσιονομικές θέσεις” και “κυκλικές δημοσιονομικές πολιτικές” που επιβάλλουν υπερβολικά περιοριστικά όρια στις κυβερνήσεις των χωρών που δυσκολεύονται.
Η συζήτηση αυτή έρχεται καθώς οι οικονομίες της ευρωζώνης βιώνουν επιβράδυνση της ανάπτυξης και η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ, αντιμετωπίζει την απειλή μιας ύφεσης φέτος. Οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης του SGP υποστηρίζουν ότι οι παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις, η απειλή ενός no-deal Brexit και η περιορισμένη νομισματική πολιτική σημαίνουν ότι είναι καιρός η ΕΕ να έχει σαφείς κανόνες που θα βοηθούν και δεν θα παρεμποδίζουν το ρόλο της δημοσιονομικής πολιτικής.
Ωστόσο, ένας ανώτερος αξιωματούχος της ευρωζώνης έιχε το αντίθετο επιχείρημα, ενώ η Ιταλία αντιμετωπίζει τόσο την προοπτική νέων εκλογών το φθινόπωρο όσο και μια προθεσμία υποβολής του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2020. «Με το outlook να είναι αβέβαιο, θα κάνει τα πάντα πιο δύσκολα», ανέφερε η πηγή.
Οι αξιωματούχοι της Κομισιόν στοχεύουν σε μια πρόταση αναθεώρησης των κανόνων εντός των πρώτων 12 μηνών από την έναρξη της θητείας της νέας Επιτροπής το Νοέμβριο. Μία από τις κύριες μεταρρυθμίσεις που εξετάζονται είναι η επανεξέταση των στόχων του χρέους (ελλειμμάτων) που θα επιτρέψουν “λογική και βιώσιμη μείωση του χρέους για τις πιο ευάλωτες οικονομίες”.
Επί του παρόντος, οι οικονομίες με υπερβολικά ελλείμματα πρέπει να μειώσουν το χρέος τους κατά 1/20ο το χρόνο σε διάστημα τριών ετών για να κινηθούν προς μια αναλογία 60% χρέους προς το ΑΕΠ. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν παραδεχτεί ότι ο στόχος αυτός είναι αδύνατος για τις περισσότερες κυβερνήσεις όταν οι οικονομίες τους επιβραδύνουν με μικρό πληθωρισμό.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε στους ευρωβουλευτές τον περασμένο μήνα ότι οι Βρυξέλλες “θα κάνουν χρήση της ευελιξίας που επιτρέπεται στους κανόνες” για την προώθηση της ανάπτυξης και των επενδύσεων.
Αναφερόμενο στους διαχωρισμούς μεταξύ των κυβερνήσεων της βόρειας και της νότιας ευρωζώνης, το έγγραφο επισημαίνει ότι η επιτροπή θα πρέπει να προχωρήσει προσεκτικά δεδομένου του “υψηλού επιπέδου πόλωσης και δυσπιστίας μεταξύ των υπερασπιστών της αυστηρής αυτόματης εφαρμογής των κανόνων και μιας προσέγγισης που βασίζεται περισσότερο στην κρίση”.
Καμία οικονομία της ευρωζώνης δεν έχει υποστεί οικονομικές κυρώσεις για την υπέρβαση των ορίων που επιβάλλουν ανώτατο όριο 60% χρέους προς το ΑΕΠ και για δημοσιονομικά ελλείμματα που υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, μια χαλάρωση των κανόνων αυτών θα ωφελούσε εξαιρετικά την Ιταλία, η οποία βρέθηκε σε διαμάχη με τις Βρυξέλλες πέρυσι για το έλλειμμά της και τα δημοσιονομικά μέτρα που πρέπει να λάβει για να συμμορφωθεί με τους κανόνες της ΕΕ, ενώ ακόμα πρέπει να υπογράψει και να καταθέσει νέο προϋπολογισμό για το 2020 εντός των κανόνων.