Την πρώτη αύξηση επιτοκίων, έπειτα από 11 ολόκληρα χρόνια, ανακοινώνει σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), εντασσόμενη στον γκρουπ των νομισματικών αρχών, οι οποίες προχωρούν σε σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής με στόχο την αναχαίτιση του υψηλού πληθωρισμού.
Ο δείκτης τιμών καταναλωτή σκαρφάλωσε τον Ιούνιο στο 8,6% στις χώρες της Ευρωζώνης, ασκώντας σημαντικές πιέσεις σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις. Αποτέλεσμα είναι η Κριστίν Λαγκάρντ να μην έχει άλλα περιθώρια αναμονής και να αναλαμβάνει (επιτέλους) δράση.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να καθοριστεί ακόμη και στις 50 μονάδες βάσης, παρεκκλίνοντας ελαφρώς από το «guidance», το οποίο προβλέπει μια αύξηση της τάξης των 25 μονάδων βάσης τον Ιούλιο. Οι αναλυτές, πάντως, βλέπουν τις πιθανότητες μοιρασμένες στο 50%.
Το νέο εργαλείο της ΕΚΤ
Ανεξαρτήτως του εύρους της παρέμβασης, το βλέμμα θα είναι στραμμένο και στο νέο εργαλείο της κεντρικής τράπεζας κατά του κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων. Δηλαδή κατά των μεγάλων αποκλίσεων ανάμεσα στις αποδόσεις των ισχυρών και αδύναμων χωρών της Ευρωζώνης.
Το νέο πρόγραμμα θα εφαρμοστεί στον απόηχο της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής, η οποία αναμφίβολα θα ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στο κόστος δανεισμού των πιο ευάλωτων κρατών – μελών. Οι λεπτομέρειες θα γίνουν γνωστές κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου της Κριστίν Λαγκάρντ.
Πρωτεύοντα στόχο, σε κάθε περίπτωση, αποτελεί η απορρόφηση των όποιων κραδασμών από τη «σφιχτή» πολιτική της κεντρικής τράπεζας, ωφελώντας κυρίως τις πιο αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης, όπως την Ελλάδα και την Ιταλία.
Η ανακοίνωση του νέου εργαλείου αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την ενεργειακή κρίση, αφετέρου την πολιτική αναταραχή στην Ιταλία. Δύο παράγοντες, οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο επιβράδυνσης ή ύφεσης της οικονομίας, ωθώντας σε υψηλότερα επίπεδα το κόστος δανεισμού των κρατών – μελών.
Δεν είναι τυχαίο ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ιταλίας σκαρφαλώνει σήμερα κατά 20 μονάδες βάσης και εκτινάσσεται στο 3,67%, το υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη Ιουνίου. Τα spreads (απόκλιση από την απόδοση του γερμανικού ομολόγου), παράλληλα, αυξάνονται στις 239 μονάδες βάσης. Στο ελληνικό ομόλογο, αντίστοιχα, η απόδοση φθάνει στο 3,49% και τα spreads στις 221 μονάδες βάσης.
Βέβαια, για να υποχωρήσουν οι αποδόσεις και να αποκλιμακωθούν οι πιέσεις, οι επενδυτές θα πρέπει να πειστούν ότι το νέο πρόγραμμα της ΕΚΤ θα είναι πράγματι αποτελεσματικό και λειτουργικό -και όχι κάποιο ημίμετρο με αμφίβολη λειτουργία.
Η απόκλιση από τη Fed
Στο μεταξύ, παρά τη σημερινή άνοδο των επιτοκίων, η ΕΚΤ εξακολουθεί να απέχει παρασάγγας από τις υπόλοιπες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, οι οποίες έχουν ξεκινήσει το κύκλο της σύσφιγξης εδώ και αρκετούς μήνες. Για παράδειγμα, τα επιτόκια της Federal Reserve ήδη βρίσκονται στο 1,5%, ενώ σε λίγες ημέρες δεν αποκλείεται να φθάσουν στο 2,25% ή και στο 2,5%.
Αυτή η απόκλιση, εύλογα, ασκεί πιέσεις στο ευρωπαϊκό νόμισμα, τα οποίo -παρά το γεγονός ότι έχει ανακάμψει από το χαμηλότερο σημείο της τελευταίας 20ετίας- βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την απόλυτη ισοτιμία με το δολάριο (1 προς 1), με τους αναλυτές να μην αποκλείουν μια περαιτέρω πτώση στο 0,90 δολάριο.
Την ίδια στιγμή, οι οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες, κάτι που περιπλέκει την κατάσταση, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια ναι μεν αντιμετωπίζουν τον πληθωρισμό, αλλά ταυτόχρονα υπονομεύουν την ανάπτυξη. Κι αυτό είναι το μεγάλο δίλημμα της ΕΚΤ, η οποία θα πρέπει να αποφύγει το σενάριο του στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή μιας περιόδου χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού.
«Η ΕΚΤ είναι πιθανό να διατηρήσει τη σφιχτή νομισματική πολιτική, ακόμη και σε περίπτωση ύφεσης, εφόσον οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό παραμείνουν ανοδικές» τονίζει ο οικονομολόγος Anatoli Annenkov, μιλώντας στο CNBC. «Πιστεύουμε ότι η αύξηση των επιτοκίων τουλάχιστον στο 1% με 2% έχει νόημα, καθώς η ΕΚΤ θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση το επόμενο έτος, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό».
Διαβάστε επίσης:
Τριγμοί στα ιταλικά ομόλογα – Το κόστος δανεισμού ξεπέρασε της Ελλάδας – Άλμα στα spreads
H Ρωσία άνοιξε τις κάνουλες του Nord Stream 1 – Ροή «με το σταγονόμετρο»
S&P: Αναβάθμισε τις προοπτικές των Alpha Bank, Eurobank και Εθνικής